- Ý tưởng về một chiếc laptop có thể được tháo lắp dễ dàng nhờ các linh kiện kết nối với nhau theo dạng mô đun, nhờ đó, các linh kiện bên trong máy có thể được thay thế một cách dễ dàng, tránh lãng phí…

Hãy tưởng tượng một tương lai nơi chúng ta không thẳng tay vứt bỏ đồ điện tử đã qua sử dụng. Thay vào đó, chúng ta khai thác linh kiện và tái sinh chúng lần thứ hai, thứ ba hay thậm chí thứ tư. Một khi thiết bị đã thực sự hết niên hạn sử dụng, chúng ta sẽ tân trang và tái chế chính các vật liệu đó, hợp nhất chúng trong hình hài của những chiếc máy tính xách tay, màn hình hoặc điện thoại thế hệ mới.

Đó là một tương lai không còn sự lãng phí, và khối lượng thiết bị điện tử bị thải loại hàng năm (chính xác là hơn 57 triệu tấn trên toàn thế giới) sẽ giảm đáng kể. Không chỉ công nghệ được phi vật chất hóa, mà các vật liệu chúng ta sử dụng cũng sẽ thúc đẩy một nền kinh tế tuần hoàn khỏe mạnh. Điều này sẽ giúp giảm đáng kể nhu cầu khai thác nguyên liệu thô trên thế giới.

Khoảng một năm trước, Dell đã giới thiệu Concept Luna, một thiết kế máy tính bền vững mang tính đột phá, hiện thực hóa tầm nhìn của chúng tôi về cách thức giảm lượng chất thải và khí thải, tái sử dụng vật liệu và thành công đạt được một đẳng cấp cao hơn trong cuộc cách tân công nghệ.

Các kỹ sư thuộc nhóm Experience Innovation Group đã nỗ lực suốt một năm qua để hoàn thiện thiết kế module cho Concept Luna, loại bỏ nhu cầu sử dụng chất kết dính và dây cáp, đồng thời giảm thiểu lượng ốc vít.

Những cải tiến này đã giúp cho việc sửa chữa và tháo dỡ một hệ thống trở nên dễ dàng hơn. Concept Luna có thể đơn giản hoá và đẩy nhanh đáng kể các quy trình sửa chữa và tháo dỡ, giúp các linh kiện trở nên dễ tiếp cận hơn và mở rộng khả năng tái sử dụng.

Với công nghệ hiện nay, các đối tác tái chế linh kiện phải mất hơn một giờ để tháo dỡ một chiếc máy tính với những mối ráp bằng ốc vít, keo dính và mối hàn linh kiện. Thiết kế Concept Luna tiên tiến của Dell cho phép giảm thời gian tháo dỡ này xuống chỉ còn vài phút. Thậm chí, chúng tôi còn đặt hàng một nhà máy vi mô (microfactory) để hướng dẫn đội ngũ thiết kế của Dell, nhờ đó sản xuất ra một thiết bị có thể được robot tháo rời nhanh chóng và dễ dàng.

Nhờ vào việc kết hợp giữa thiết kế mang tính bền vững của Luna với phép đo đạc thông minh từ xa và công nghệ tự động hoá bằng robot, chúng tôi đã mang đến một kiến tạo với tiềm năng kích hoạt sự chuyển đổi đầy chấn động trong ngành, và thúc đẩy tuần hoàn vật liệu ở quy mô lớn.

Một thiết bị đơn lẻ bền vững mới chỉ là sự khởi đầu, cơ hội thực sự còn nằm ở tiềm năng tác động đến hàng triệu thiết bị công nghệ được bán ra mỗi năm, cũng như công tác tối ưu hoá linh kiện, vật liệu chế tạo thiết bị nhằm tái sử dụng, tân trang, hoặc tái chế trong tương lai.

Phép đo đạc từ xa mà Dell đã trang bị cho Luna cũng giúp chẩn đoán tình trạng của từng linh kiện trong hệ thống nhằm đảm bảo không có gì bị lãng phí. Bởi lẽ khách hàng sử dụng sản phẩm công nghệ theo nhiều cách khác nhau, nên không phải mọi linh kiện đều sẽ kết thúc vòng đời của chúng cùng lúc. Ví dụ, những người làm việc tại nhà có thể sử dụng thêm linh kiện rời như bàn phím và màn hình.

Như vậy, bàn phím và màn hình có sẵn trong máy tính xách tay hầu như không được sử dụng, ngay cả khi bo mạch chủ đã tới kỳ hạn thay thế. Concept Luna có thể tích hợp và kết nối các linh kiện riêng lẻ với phép đo từ xa nhằm tối ưu hóa tuổi thọ. Nói một cách đơn giản nhất, nó giống như cách chúng ta bảo dưỡng phương tiện giao thông của mình, không nhất thiết phải vứt bỏ toàn bộ chiếc xe khi chỉ cần thay lốp hoặc phanh mới.

Những gì Dell đang thực hiện với Concept Luna đưa chúng ta đến gần hơn một tương lai có nhiều thiết bị được chế tạo theo thiết kế module. Tận dụng sự thú vị của công nghệ robot và tự động hóa chính là chất xúc tác đẩy nhanh quá trình tháo dỡ thiết bị, đánh giá tình trạng linh kiện và tối ưu khả năng sử dụng của thiết bị một cách hiệu quả, đồng thời hiểu rõ hơn linh kiện nào có thể được tái sử dụng, tân trang hoặc tái chế để tránh lãng phí.

Những khám phá này đã và đang truyền cảm hứng cho đội ngũ kỹ sư và chuyên gia phát triển bền vững cùng các nhà thiết kế đầy nhiệt huyết của chúng tôi để tiếp tục phát triển Concept Luna. Hiện tại, Luna mới chỉ là "một khái niệm", nhưng nó chính là tầm nhìn dài hạn để đem tới tác động xã hội và kinh doanh to lớn hơn thông qua các phương pháp thiết kế tuần hoàn...

Phạm Lê