- Ngày hôm nay (27/5), Quốc hội sẽ dành cả ngày thảo luận tại Hội trường về Dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi), trong đó có các vấn đề được người dân đặc biệt quan tâm là lương hưu, hưởng bảo hiểm một lần...

Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV

Theo đó, sau khi Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi), các đại biểu sẽ thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật này.

Cuối cùng, cơ quan trình và cơ quan chủ trì thẩm tra phối hợp giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu.

Trước đó, hồi tháng 3 năm nay, UBTVQH cũng đã cho ý kiến việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi). Sau khi tiếp thu, chỉnh lý, dự thảo luật đã được bổ sung thêm 6 điều mới.

Thường trực Ủy ban Xã hội cho biết, dự thảo chỉnh lý đã làm rõ hơn nhiều vấn đề, các nội dung được quy định dễ hiểu hơn, nhất là việc bổ sung 6 điều mới nhằm thúc đẩy việc thực hiện BHXH qua hình thức giao dịch điện tử. Đồng thời tăng cường trách nhiệm của không chỉ cơ quan BHXH, UBND các cấp mà cả đối với các bộ, ngành, cơ quan có liên quan trong việc đôn đốc người sử dụng lao động (NLĐ) thực hiện nghĩa vụ đóng BHXH góp phần hạn chế tình trạng chậm đóng, trốn đóng.

Bên cạnh đó, dự thảo luật lần này cũng bổ sung quy định cơ chế đặc thù để góp phần bảo vệ quyền lợi của NLĐ trong trường hợp người sử dụng lao động không còn khả năng đóng BHXH; cách thể hiện giữa các Chương trong dự thảo luật mạch lạc hơn, thống nhất hơn. Dự thảo luật sau khi được tiếp thu, chỉnh lý gồm có 10 chương với 142 điều, tăng 6 điều so với dự thảo luật trình tại Kỳ họp 6.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, đây dự án luật khó trong quá trình thiết kế các chính sách. Hiện nay vẫn còn 6 vấn đề lớn trong việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật BHXH (sửa đổi), bao gồm: Về vấn đề hưởng BHXH 1 lần đối với người chưa đủ tuổi hưởng lương hưu, không tiếp tục đóng BHXH, chưa đủ 20 năm đóng BHXH và có yêu cầu nhận BHXH 1 lần; Tác động của cải cách chính sách tiền lương; Tài chính BHXH; Tổ chức thực hiện BHXH trên môi trường giao dịch điện tử; Biện pháp xử lý chậm đóng, trốn đóng BHXH bắt buộc; Về Bảo hiểm hưu trí bổ sung.

Ngoài ra, vẫn còn một số nội dung còn ý kiến khác nhau về quy định đối tượng là chủ hộ kinh doanh là đối tượng tham gia BHXH bắt buộc; Về nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng quản lý BHXH; Về quản lý hoạt động đầu tư quỹ BHXH. Ngoài gia, trong dự thảo Báo cáo của UBTVQH còn nêu 52 nội dung tiếp thu, giải trình, chỉnh lý; 16 nhóm nội dung mới so với luật hiện hành.

Mới đây nhất, hôm 3/5, trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình và chỉnh lý dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi), Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Đặng Thuần Phong cho biết, về điều kiện người chưa đủ tuổi hưởng lương hưu, không tiếp tục đóng BHXH, chưa đủ hai mươi năm đóng BHXH và có yêu cầu nhận BHXH một lần (điểm đ khoản 1 Điều 74 và điểm đ khoản 1 Điều 107), ngoài các trường hợp giải quyết hưởng bảo hiểm xã hội một lần tương tự quy định tại Điều 60 của Luật BHXH hiện hành, đối với người chưa đủ tuổi hưởng lương hưu, không tiếp tục đóng bảo hiểm xã hội mà chưa đủ hai mươi năm đóng bảo hiểm xã hội và có yêu cầu nhận bảo hiểm xã hội một lần, dự thảo Luật do Chính phủ trình Quốc hội hai phương án.

Đa số ý kiến trong quá trình chỉnh lý, góp ý dự thảo Luật cho rằng Phương án 1 do Chính phủ trình có ưu điểm như: Cơ bản bảo đảm kế thừa quy định hiện hành, không gây sự xáo trộn trong xã hội (không làm ảnh hưởng nhiều đến khoảng 18 triệu người đang tham gia BHXH); Hướng tới tiếp cận theo tiêu chuẩn, thông lệ quốc tế về BHXH; Hạn chế được tình trạng một người tham gia BHXH có nhiều lần hưởng BHXH một lần thời gian qua (giai đoạn 2016 - 2022 đã có gần 25% số lượt người rút BHXH một lần đã rút từ 02 lần trở lên).

Về lâu dài, nếu quy định theo Phương án 1 sẽ góp phần giúp tăng số người được thụ hưởng các chế độ của BHXH từ chính quá trình tích lũy thông qua tham gia BHXH của mình và giảm gánh nặng cho cả xã hội, ngân sách nhà nước sau này khi phải cân đối nguồn lực để thực hiện các chính sách, chế độ mang tính chất bảo trợ xã hội. Điểm hạn chế của Phương án 1 là còn có thể có sự so sánh giữa những người lao động tham gia trước và sau khi Luật BHXH (sửa đổi) có hiệu lực.

Tuy nhiên, dự thảo Luật được xây dựng theo hướng cải cách mang tính cách mạng nhằm thể chế hóa toàn diện quan điểm của Đảng tại Nghị quyết số 28-NQ/TW nên sẽ không thể tránh khỏi việc có sự khác nhau giữa các nhóm đối tượng trước cải cách và nhóm đối tượng sau cải cách.

Về chậm đóng BHXH bắt buộc, trốn đóng BHXH bắt buộc và biện pháp xử lý, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội về việc áp dụng các chế tài xử lý, dự thảo Luật đã được chỉnh lý theo hướng: Chưa quy định chế tài ngừng sử dụng hóa đơn bởi vì: Việc áp dụng chế tài này đồng nghĩa với việc doanh nghiệp dừng mọi hoạt động kinh doanh, không còn cơ hội tạo nguồn thu và sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới hoạt động của doanh nghiệp và vô hình chung cũng sẽ ảnh hưởng tới cả người lao động, thậm chí khiến cho người lao động mất việc làm, mất nguồn thu nhập.

Bên cạnh đó, cũng chưa có giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp từng bước khắc phục việc chậm đóng và chưa xử lý được vướng mắc khi doanh nghiệp chậm đóng BHXH, trốn đóng BHXH nhưng vẫn phát sinh và duy trì nghĩa vụ nộp thuế.