- Khi quyết định tham gia áp dụng thu nhập doanh nghiệp tối thiểu bổ sung việc theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu, Việt Nam sẽ thu được tới 14.600 tỷ đồng tiền thuế, bổ sung được 122 tập đoàn và tránh cạnh tranh không công bằng, ưu đãi quá mức cho doanh nghiệp cơ sở của các tập đoàn đa quốc gia…

Chiều 20/11, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự thảo Nghị quyết về việc áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu.

Theo Tờ trình 618 của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tài chính và Ngân sách, đây là một sáng kiến của các nước OECD và được các nước G20 thông qua, đặc biệt đã nhận được sự đồng thuận của 142 nước thành viên của Diễn đàn BEPS (nghĩa là xói mòn cơ sở và chuyển dịch lợi nhuận).

Phát biểu tại Nghị trường, đại biểu Nguyễn Quang Huân (đoàn ĐBQH tỉnh Bình Dương) nhấn mạnh, việc thực hiện sớm Nghị quyết này thì chúng ta sẽ thu được tới 14.600 tỷ đồng tiền thuế, bổ sung được 122 tập đoàn và tránh cạnh tranh không công bằng, ưu đãi quá mức cho các doanh nghiệp cơ sở của các tập đoàn đa quốc gia.

Đồng thời, theo đại biểu Huân, việc ban hành Nghị quyết kịp thời cũng là một hình thức giúp cho các nước OECD giữ chân được các nhà sản xuất và tạo công ăn việc làm cho chính nước của họ, qua đó, Việt Nam cũng thực hiện các nghĩa vụ quốc tế.

Tham gia ý kiến về dự thảo Nghị quyết về việc áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu, đại biểu Nguyễn Văn Mạnh, đoàn Vĩnh Phúc, nhất trí cần thiết ban hành Nghị quyết, Nghị quyết đã thể hiện đầy đủ căn cứ thực tế và một số vấn đề mang tính xu thế của các quốc gia về vấn đề áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu.

Theo đại biểu, thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu là khoản thuế mới, chưa được quy định trong Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp. Vì vậy, việc ban hành chính sách bổ sung là phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước, mang lại cơ hội mới như tăng thu ngân sách từ phần thu thuế bổ sung.

Nêu quan điểm khi phát biểu, đại biểu Vũ Tiến Lộc cho rằng, dù việc ban hành nghị quyết này không bắt buộc (Việt Nam không phải là thành viên của OECD), nhưng vì để đảm bảo lợi ích quốc gia, dân tộc thì “không có sự lựa chọn nào khác.”

Ông Vũ Tiến Lộc cũng nhấn mạnh: Dự kiến việc ban hành nghị quyết này sẽ có tác động rất lớn, làm giảm sức hấp dẫn của môi trường đầu tư, kinh doanh ở nước ta, đặc biệt là với các nhà đầu tư chiến lược trong bối cảnh cạnh tranh rất gay gắt trong thu hút đầu tư nước ngoài hiện nay.

Để giảm thiểu những tác động bất lợi, đại biểu Vũ Tiến Lộc đề nghị đồng thời với việc ban hành nghị quyết về thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung thì Quốc hội cũng cần phải ban hành thêm nghị quyết về các chính sách ưu đãi, hỗ trợ để đảm bảo duy trì môi trường đầu tư hấp dẫn để đáp ứng cùng một lúc cả 2 mục tiêu là thúc đẩy được dòng vốn đầu tư chất lượng cao vào nền kinh tế nước ta, phù hợp với chiến lược phát triển kinh tế của Đảng và Nhà nước, đồng thời không vi phạm các cam kết quốc tế và không đi ngược lại với xu thế hội nhập.

Cũng theo đại biểu Vũ Tiến Lộc, nhiều đại biểu băn khoăn về việc theo Điều 13 của Luật Đầu tư hiện hành quy định về đảm bảo đầu tư thì khi ban hành và áp dụng thuế tối thiểu đặc biệt này có khả năng các nhà đầu tư khiếu kiện hay không và khả năng kiểm soát các khiếu kiện như thế nào.

“Tôi nghĩ rằng hiện nay họ hoàn toàn có thể có thể kiện chúng ta, tuy nhiên, trong trường hợp khiếu kiện thì các công ty đa quốc gia cũng sẽ gặp khó khăn trong việc chứng minh thiệt hại thực sự do chính sách mới gây ra, vì nếu họ không nộp thuế bổ sung ở Việt Nam thì họ phải nộp thuế ở nước khác.

Ngoài ra, tài liệu hướng dẫn về việc thực hiện các thủ tục hành chính do OECD ban hành đã đưa ra hướng dẫn, theo đó bất kỳ khoản thuế tối thiểu nội địa nào mà tập đoàn đa quốc gia trực tiếp hoặc gián tiếp khiếu kiện, khiếu nại theo các thủ tục tố tụng hành chính hoặc tư pháp sẽ không được coi là thuế tối thiểu nội địa phải nộp được trừ khỏi số thuế phải nộp của nước mẹ. Điều đó có nghĩa là khi doanh nghiệp có hành động khiếu kiện với khoản nộp thuế bổ sung của Việt Nam thì ngay lập tức họ sẽ có nguy cơ phải nộp khoản thuế đó tại nước ngoài và dù chưa biết là thắng kiện hay thua kiện thì điều này sẽ làm giảm động lực khởi kiện của các công ty đa quốc gia đối với chúng ta” - đại biểu Vũ Tiến Lộc phân tích.

Với tất cả những phân tích nêu trên, đại biểu Vũ Tiến Lộc đề nghị Quốc hội thông qua Nghị quyết thu thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung tại kỳ họp này “để chúng ta có thể giữ được quyền thu thuế cho quốc gia, đồng thời phù hợp với xu thế chung của nhiều quốc gia trên thế giới và trong khu vực” - ông Vũ Tiến Lộc nhấn mạnh.

Theo Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC), cần phải chuẩn bị sẵn sàng những lập luận cần thiết để khi các nhà đầu tư nước ngoài chịu ảnh hưởng của sắc thuế này sẽ trao đổi hoặc là khiếu kiện.