- Vừa qua, tại Đại học Bách khoa Hà Nội, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) Nguyễn Kim Sơn đã trao Quyết định chuyển Trường Đại học Bách khoa Hà Nội thành Đại học Bách khoa Hà Nội, đồng thời trao các Quyết định công nhận Hội đồng đại học, Chủ tịch hội đồng, Giám đốc Đại học Bách khoa Hà Nội nhiệm kỳ 2020-2025.

Chuyển đổi mô hình là công cụ để giải phóng cho sức sáng tạo từ bên trong

Phát biểu tại buổi lễ, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn bày tỏ niềm vui và gửi lời chúc mừng tới Đại học Bách khoa Hà Nội. Sự vui mừng theo Bộ trưởng, trước hết là vì sự phát triển của trường, chuyển đổi mô hình và cơ cấu tổ chức từ trường thành đại học để tiếp tục phát triển, để có điều kiện thuận lợi hơn cho sự phát triển, có điều kiện để phát triển tổ chức bên trong, để quản trị tốt hơn theo thông lệ thế giới.

“Điều quan trọng ở đây là dấu ấn của sự phát triển, khi mà khuôn, vỏ, áo cũ đã trở nên chật hẹp, cần phải lột xác để phát triển. Một chữ “trường” và một chữ “đại học” tuy chỉ là ngôn từ nhưng có sự khác biệt rất lớn và thể hiện một sự lựa chọn mô hình phát triển phù hợp với quy định của pháp luật. Cho nên sự chúc mừng này không chỉ dành cho một cái tên mà trước hết chúng ta cùng mừng cho sự phát triển của Trường Đại học Bách khoa Hà Nội nay là Đại học Bách khoa Hà Nội”, Bộ trưởng nói.

Cùng với việc chuyển đổi mô hình, Bộ trưởng cũng chia sẻ niềm vui trước sự phát triển của Đại học Bách khoa Hà Nội trong suốt 66 năm qua, khi cơ ngơi, trang thiết bị ngày càng hiện đại, kết quả nghiên cứu không ngừng gia tăng và ngày càng hội nhập quốc tế. Đặc biệt là các kết quả phát minh sáng chế, các giải pháp khoa học công nghệ và chuyển giao ngày càng gia tăng về số lượng và chất lượng.

Cùng với công bố Quyết định chuyển Trường Đại học Bách khoa Hà Nội thành Đại học Bách khoa Hà Nội, Quyết định công nhận Hội đồng mới, Ban Giám đốc mới và một số các vị trí lãnh đạo cũng được công bố. Chúc mừng tân Hội đồng và tân Giám đốc, Bộ trưởng cũng lưu ý sự công nhận hôm nay mới là một bước có tính chất tạm thời khi chuyển đổi, Hội đồng còn cần phải có bước kiện toàn trong thời gian sắp tới. Trong đó, cần có sự điều chỉnh để có sự tham dự và đại diện của các đơn vị thành viên, các trường và các đơn vị cấp dưới.

Cũng theo Bộ trưởng, Đại học Bách khoa Hà Nội còn rất nhiều việc phải làm để hoàn thiện cơ cấu đại học nhiều cấp với cấu trúc chặt chẽ của quản trị hiện đại. Cần hoàn thiện chiến lược và định hướng phát triển lâu dài, hoàn thiện lại quy chế tổ chức và hoạt động để vừa tạo điều kiện cho các thành tố cấp thấp nhất có được quyền tự chủ tương đối về học thuật và tạo nên sự năng động chung cho toàn hệ thống.

Phân tích rõ hơn, Bộ trưởng cho rằng, mô hình đại học là mô hình thích hợp để triển khai cơ cấu đa ngành. Với một hệ thống lớn và phức tạp, số lượng cán bộ, sinh viên đông, đa dạng, mô hình này vừa bảo đảm sự tự chủ và điều hành thống nhất của bộ máy chỉ huy chung của đại học, vừa tạo điều kiện cho các thành tố cấp thấp nhất có được quyền tự chủ tương đối về học thuật, tạo nên sự năng động chung cho toàn hệ thống. Mô hình này có nhiều ưu thế, phù hợp với một trình độ quản lý cao, nguồn lực dồi dào, dày đặc các hoạt động học thuật và tiếng nói chuyên môn có uy quyền, vai trò của các giáo sư được phát huy cao độ, đặc biệt là các cấp điều hành chuyên môn.

Các quyền hành chính tập trung ở cấp đại học, còn quyền và tiếng nói chuyên môn là cơ chế vận hành của các đơn vị cấp dưới. Nếu vận hành không tốt, nguy cơ phức tạp và chia cắt, thiếu thống nhất từ bên trong rất có thể diễn ra, hoặc làm phát sinh thêm sự cồng kềnh của bộ máy hành chính. Cho nên, các trường thuộc đại học dễ có nhu cầu tự chủ cao hơn, mong muốn tự chủ cao hơn và hoạt động độc lập bên trong. Điều này cũng sẽ rất dễ làm thay đổi mục tiêu ban đầu của sự chuyển đổi.

Cho rằng, Đại học Bách khoa Hà Nội cần trả lời cho đúng và đầy đủ câu hỏi "chúng ta chuyển trường đại học thành đại học để làm gì và tại sao cần phải làm như vậy?", Bộ trưởng nhấn mạnh: Thay đổi một cái tên không phải nhanh và dễ nhưng thay đổi một mô hình, một định hướng, từ sự lựa chọn đến sự vận hành đầy đủ và hiệu quả là cả một khoảng cách. Đại học Bách khoa cần xác định chặng đường đổi mới của mình mới chỉ đang bắt đầu. Một đại học vận hành theo mô hình mới, với mô hình quản trị tiên tiến, đại học số, sự chuyển đổi đó cần phải được tiến hành cùng lúc và đồng bộ, cần phải thấy hết các thách thức còn đang chờ phía trước. Sự chuyển đổi mô hình từ trường đại học thành đại học phải được xem là công cụ để giải phóng cho sức sáng tạo từ bên trong, giải pháp cho các năng lực sáng tạo bằng một cơ chế mới. Nếu không phải vậy sự thay đổi sẽ rất ít ý nghĩa.

Trụ cột, chỗ đứng phải là công nghệ và kỹ thuật

Chia sẻ nhận định, Đại học Bách khoa Hà Nội đã, đang và sẽ là một cơ sở giáo dục, một trung tâm đào tạo và nghiên cứu khoa học công nghệ số 1 của Việt Nam trong lĩnh vực công nghệ và kỹ thuật, Bộ trưởng đồng thời cho rằng, Đại học Bách khoa đứng trước cơ hội và định hướng mở rộng đa ngành, nhưng cần xác định trụ cột, chỗ đứng phải là công nghệ, kỹ thuật và kỹ thuật cao.

“Trường không chỉ phát triển cho mình mà còn cho quốc gia nói chung và thực hiện vai trò đầu tàu dẫn dắt cho cả khối các trường đại học, cao đẳng thuộc khối công nghệ, kỹ thuật. Rà soát cơ cấu ngành nghề là phù hợp với bối cảnh cách mạng công nghiệp mới, bối cảnh công nghệ thay đổi từng ngày để dẫn dắt hệ thống. Điều này, Đại học Bách khoa Hà Nội cần phải tuyên bố rõ trong sứ mệnh, trong chức năng nhiệm vụ. Trong quá trình thực hiện, Bộ GDĐT sẽ giám sát việc tuân thủ sứ mệnh được tuyên bố và thực hiện đúng chức năng nhiệm vụ đã lựa chọn, đã được công nhận. Đây là việc cần thiết của việc quản lý các trường đại học và các đại học thời tự chủ cao”, Bộ trưởng lưu ý, đồng thời khẳng định, Bộ GDĐT xác định việc ưu tiên đặc biệt cho việc phát triển khối ngành công nghệ và kỹ thuật.

Với tầm quan trọng của khối ngành công nghệ, kỹ thuật, theo Bộ trưởng, Đại học Bách khoa Hà Nội cần phải có đầu tư trọng tâm, trọng điểm, toàn diện cho hệ thống phòng thí nghiệm, trang thiết bị để đại học có thể hoàn thành được sứ mệnh của mình. Tự chủ nhưng vẫn cần thiết và cần phải được tiếp tục đầu tư lớn. Đặc biệt, Đại học Bách khoa Hà Nội cần phải đi đầu trong việc thực hiện tự chủ; tự chủ đầy đủ, tự chủ có chiều sâu, tự chủ trong một giai đoạn mới, vừa theo thông lệ của thế giới, vừa phù hợp với đặc điểm chính trị, xã hội, kinh tế, con người, văn hóa của Việt Nam.

“Việc chuyển trường thành đại học cũng nằm trong hệ thống các hoạt động thực hiện về tự chủ đại học, nhưng tới một ngày nào đó nó như một việc đương nhiên trong tổ chức và quản trị đại học. Tự chủ là một thuộc tính của đại học. Muốn sản sinh ra tri thức mới, phát triển đội ngũ trí thức, đào tạo bậc cao môi trường hoạt động của nó phải là môi trường tự chủ, tự do cho sáng tạo với tất cả ý nghĩa đầy đủ nhất”, Bộ trưởng chia sẻ.

Với những gì Đại học Bách khoa Hà Nội đã khẳng định được trong suốt chiều dài lịch sử 66 năm qua và với khí thế, quyết tâm đang được thể hiện, Bộ trưởng bày tỏ sự kỳ vọng vào một tương lai phát triển của Đại học, đồng thời tin tưởng Đại học Bách khoa Hà Nội có thể hoàn thành sứ mệnh lịch sử của mình, tiếp tục phát triển và phát triển một cách mạnh mẽ, để có một Đại học với mô hình đại học đa ngành mẫu mực cho khối công nghệ và kỹ thuật riêng, cho khối đại học Việt Nam nói chung.