- Ngày 13/12, tại TP HCM, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) tổ chức Hội nghị đánh giá tình hình triển khai thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đến năm học 2022-2023. Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng, Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ, lãnh đạo các đơn vị thuộc Bộ GDĐT và 200 đại biểu đến từ 63 Sở GDĐT dự Hội nghị.
Nhiều kết quả tích cực nhưng còn khó khăn cần khắc phục
Báo cáo tại Hội nghị, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học Nguyễn Xuân Thành cho biết: Năm 2018 Chương trình giáo dục phổ thông mới được ban hành, từ năm học 2019-2020 việc triển khai chương trình, sách giáo khoa theo Chương trình giáo dục phổ thông mới bắt đầu với lớp 1, đến năm học 2022-2023 chương trình mới đang được triển khai ở lớp 1, lớp 2, lớp 3, lớp 6, lớp 7 và lớp 10.
Việc xây dựng và ban hành Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đã đáp ứng mục tiêu đổi mới giáo dục phổ thông theo quy định tại Nghị quyết 29 của Ban chấp hành Trung ương Đảng và Nghị quyết 88 của Quốc hội. Chương trình đã cụ thể hóa việc đổi mới mục tiêu cơ bản của giáo dục từ tập trung vào trang bị kiến thức, kỹ năng sang phát triển phẩm chất và năng lực người học, đảm bảo hài hoà giữa “dạy chữ”, “dạy người” và định hướng nghề nghiệp.
Công tác chỉ đạo chuẩn bị các điều kiện và triển khai thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông 2018 của Bộ GDĐT đã bao quát đầy đủ các vấn đề: chuẩn bị sách giáo khoa, tài liệu giáo dục của địa phương, tập huấn giáo viên, xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch giáo dục của nhà trường, đổi mới phương pháp dạy học, kiểm tra, đánh giá theo yêu cầu của chương trình mới. Các địa phương đã tổ chức thực hiện theo chỉ đạo của Bộ GDĐT phù hợp với điều kiện của địa phương, cơ sở giáo dục.
Triển khai trong bối cảnh nhiều khó khăn do ảnh hưởng của dịch Covid-19, song kết quả triển khai thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông 2018 tại các địa phương, cơ sở giáo dục trong những năm qua về cơ bản đã đáp ứng yêu cầu; việc thực hiện đổi mới trong xây dựng kế hoạch giáo dục của nhà trường theo tinh thần chủ động, linh hoạt, phù hợp với điều kiện thực tiễn đã được thực hiện có hiệu quả; việc đổi mới phương pháp, hình thức dạy học và kiểm tra, đánh giá đã được thực hiện ngày càng thực chất, hiệu quả.
Kết quả học tập và rèn luyện của học sinh học theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đã có những chuyển biến tích cực; mục tiêu phát triển phẩm chất, năng lực học sinh của Chương trình giáo dục phổ thông 2018 bước đầu đã được khẳng định, tạo niềm tin trong giáo viên, học sinh, cha mẹ học sinh và xã hội.
 |
Bên cạnh những kết quả đạt được, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học cũng báo cáo về một số khó khăn, hạn chế trong quá trình triển khai chương trình giáo dục phổ thông 2018. Cụ thể, Chương trình khi ban hành chưa đầy đủ các môn học, hoạt động giáo dục nên phải tiếp tục ban hành bổ sung trong các năm sau, gây khó khăn cho việc chuẩn bị sách giáo khoa và triển khai thực hiện đối với một số môn học.
Việc biên soạn, thẩm định, phát hành sách giáo khoa còn chậm so với yêu cầu triển khai. Một vài sách giáo khoa môn học còn gây băn khoăn trong dư luận. Việc lựa chọn, cung ứng sách giáo khoa ở một số địa phương còn chậm hoặc có thiết sót, hạn chế. Việc biên soạn, thẩm định, đề nghị phê duyệt tài liệu giáo dục địa phương của một số địa phương còn chậm muộn, chất lượng một số tài liệu giáo dục địa phương còn hạn chế.
Công tác mua sắm thiết bị dạy học gặp khó khăn; nhiều địa phương, nhà trường thiếu thiết bị dạy học tối thiểu, gặp khó khăn trong tổ chức dạy và học theo yêu cầu của Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Thiếu giáo viên ở các môn học mới ảnh hưởng tới chất lượng triển khai chương trình.
Việc xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch giáo dục của nhà trường ở một số cơ sở giáo dục còn chưa khoa học, chưa phù hợp với điều kiện thực tiễn dẫn tới hiệu quả thực hiện chương trình một số môn học, hoạt động giáo dục mới còn hạn chế, chưa bảo đảm thực hiện đúng theo yêu cầu của chương trình mới.
Địa phương đã nỗ lực nhưng còn vướng mắc phải tháo gỡ
Các ý kiến thảo luận, trao đổi tại Hội nghị của đại diện lãnh đạo các Sở GDĐT đã cho thấy nỗ lực của các địa phương trong việc triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018 phù hợp với điều kiện thực tế và bước đầu đã đạt được những kết quả tích cực. Trong đó, nhiều địa phương đã ưu tiên dành nguồn lực cho đầu tư cơ sở vật chất, mua sắm trang thiết bị triển khai theo từng lớp, cấp học. Nhiều địa phương chủ động, linh hoạt trong triển khai các môn học mới, môn học tích hợp; có những cách làm hiệu quả trong tuyển dụng, sử dụng đội ngũ giáo viên...
Tuy nhiên, phần nhiều các ý kiến tập trung chia sẻ khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018 tại địa phương. Về đội ngũ giáo viên, vướng mắc chung của hầu hết địa phương là thiếu giáo viên, thiếu nguồn tuyển dụng giáo viên, khó khăn triển khai Nghị định 116 của Chính phủ về đặt hàng đào tạo giáo viên, khó khăn do giảm biên chế giáo viên cơ học tại nhiều địa phương.
Một số khó khăn về cơ sở vật chất, thiết bị dạy học được các địa phương đề cập như: nguồn kinh phí chi cho cơ sở vật chất, thiết bị dạy học chưa đáp ứng được yêu cầu; chưa có hướng dẫn chi tiết cho việc đấu thầu thiết bị dạy học, cần thiết xây dựng bộ mẫu quy chuẩn; chưa có định mức xây dựng các trường liên cấp; thiếu máy tính học tập cho học sinh; phòng học bộ môn còn thiếu so với yêu cầu…
Trao đổi về những vấn đề địa phương quan tâm, Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng cho rằng, những vấn đề đặt ra không mới, đều là những vấn đề đã được Bộ GDĐT và các địa phương cùng trao đổi, cùng tìm giải pháp tháo gỡ trong quá trình triển khai chương trình giáo dục phổ thông 2018 thời gian qua. Theo Thứ trưởng, nhiều vấn đề không chỉ Bộ GDĐT, Sở GDĐT giải quyết được mà phải tiếp cận rộng hơn.
Khẳng định 3 năm vừa qua việc triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đạt được những kết quả to lớn, Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng đề nghị lãnh đạo các Sở GDĐT tăng cường tham mưu cho lãnh đạo địa phương chỉ đạo triển khai chương trình giáo dục phổ thông 2018 tốt hơn nữa trong thời gian tới.
Chia sẻ về những tác động do dịch bệnh Covid-19 tới quá trình triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018 trong suốt gần 3 năm - kể từ khi bắt đầu triển khai, Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ cho rằng, đánh giá chung Chương trình đã được thực hiện theo đúng lộ trình Quốc hội thông qua. “Dù còn những khó khăn, bất cập, dù còn những trăn trở nhưng chúng ra có niềm tin về việc thực hiện”, nhấn mạnh điều này, Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ cho biết, Bộ GDĐT sẽ tiếp thu đầy đủ ý kiến, kiến nghị, đề xuất của các Sở GDĐT để cùng tìm giải pháp tháo gỡ.
“Những gì chưa làm được nhỏ hơn những việc làm được”
Phát biểu kết luận Hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh: Trong việc đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo theo Nghị quyết 29 thì triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018 là một trong những việc lớn nhất, dài nhất, khó khăn nhất, thách thức nhất và sẽ tạo ra những thay đổi sâu sắc nhất cho giáo dục.
Chính thức đi vào thực hiện từ năm 2020 với nhiều khó khăn, thiếu thốn, nhất là vừa phải vật lộn với dịch bệnh vừa thực hiện đổi mới căn bản, song theo Bộ trưởng, nửa chặng đường triển khai đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, thể hiện ở các phương diện: Triển khai đúng tiến độ, đúng kế hoạch, đồng bộ trên cả nước, tất cả đã vào cuộc.
Khẳng định sẽ không có bản tổng kết nào có thể kể hết hết được những công việc sáng tạo, bền bỉ, âm thầm của từng địa phương, nhà trường, thầy cô giáo để triển khai Chương trình, Bộ trưởng ghi nhận, công đầu thuộc về các Sở GDĐT, các nhà trường và đội ngũ giáo viên đứng lớp.
“Trước mắt chúng ta còn nhiều vướng mắc, còn nhiều việc chưa hài lòng, còn nhiều việc phải làm tốt hơn, nhưng vẫn phải nhìn nhận rằng chúng ra đã đạt được những mục tiêu rất căn bản. Những gì chưa làm được là bộ phận, là việc nhỏ hơn những việc đã làm được”, Bộ trưởng nói.
Từ kết quả nửa chặng đường đầu, Bộ trưởng lưu ý những việc cần làm trong nửa chặng đường tiếp theo. Trong đó, nhấn mạnh sâu sắc phương diện ý chí, quyết tâm, với khẳng định: Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo là quyết tâm chính trị của Đảng, của Quốc hội, của Chính phủ, của đất nước, do đó quá trình thực hiện chỉ nhìn về phía trước và chỉ được phép thành công.
Khi xác định được thái độ như vậy, cần tiếp tục có thêm những thuyết phục với chính quyền địa phương, phụ huynh… để tiếp tục tạo sự chia sẻ, đồng thuận với quá trình thực hiện đổi mới. Đối với đội ngũ giáo viên, cần ghi nhận, động viên, khích lệ, kịp thời tháo gỡ khó khăn và hỗ trợ tối đa, bởi họ chính là những "chiến sĩ" trên mặt trận đổi mới.
Với nhóm công việc liên quan đến thể chế, văn bản quản lý điều hành sẽ tiếp tục rà soát và điều chỉnh. Một trong những văn bản quan trọng nhất sẽ được Bộ GDĐT chủ trì xây dựng trong thời gian tới là Luật Nhà giáo. Với nhiệm vụ quan trọng này, Bộ trưởng đề nghị các Sở GDĐT, đội ngũ nhà giáo cả nước sẽ cùng tham gia, cùng hô ứng.
Với các công tác liên quan đến cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học, đội ngũ nhà giáo thì cần làm từng bước và kiên trì.
Hiện, Chương trình giáo dục phổ thông đang trong giai đoạn chuyển đổi, cải cách nên hàng ngày, hàng giờ phải lắng nghe việc triển khai thực tế như thế nào, giáo viên lên lớp có khó khăn gì. Trong thời gian còn lại việc triển khai có thể tính đến việc thành lập nhóm hỗ trợ nhanh cho giáo viên.
