- Việt Nam đã thể hiện rất rõ phương châm hợp tác chủ động – trách nhiệm – sáng tạo – hài hòa trong tham gia ASEAN. Đó cũng chính là bí quyết thành công của Việt Nam trong ASEAN và đã nhận được sự ủng hộ và coi trọng của các nước thành viên ASEAN và đối tác, Thứ trưởng thường trực Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Vũ đã cho biết như vậy trong cuộc trả lời phỏng vấn trước Hội nghị Cấp cao ASEAN 40, 41 và các hội nghị cấp cao liên quan sắp diễn ra tại Campuchia.

Dưới đây là nội dung cuộc phỏng vấn:

Thứ trưởng có đánh giá như thế nào về ý nghĩa, tầm quan trọng của Hội nghị Cấp cao ASEAN 40, 41 và các hội nghị cấp cao liên quan sắp diễn ra tại Campuchia? Xin cho biết trọng tâm thảo luận và kỳ vọng về kết quả?

Các Hội nghị Cấp cao của ASEAN lúc nào cũng đều có ý nghĩa quan trọng, song tôi cho rằng Hội nghị Cấp cao ASEAN và các hội nghị cấp cao liên quan lần này có ý nghĩa đặc biệt hơn ở ba điểm.

Thứ nhất, đây là Hội nghị gặp mặt trực tiếp đầu tiên của các nguyên thủ, người đứng đầu Chính phủ các nước ASEAN với các đối tác, trong đó có nhiều cường quốc trong và ngoài khu vực sau ba năm dịch bệnh. Thời gian qua, các nước ASEAN cơ bản đều đã vững vàng vượt qua giai đoạn khó khăn, thể hiện sức sống và khả năng tự cường mạnh mẽ của ASEAN.

Thứ hai, các diễn biến phức tạp gần đây trong cả tình hình an ninh và kinh tế khu vực và toàn cầu đang rất cần được các nhà lãnh đạo ASEAN và thế giới thảo luận và tìm ra giải pháp thỏa đáng nhằm sớm khôi phục kinh tế và giải quyết các tình huống khủng hoảng an ninh hiện nay. Đây là thách thức nhưng cũng là cơ hội để ASEAN tiếp tục khẳng định vai trò trung tâm cũng như khả năng đóng góp quan trọng trong nỗ lực giải quyết các vấn đề chung.

Ba là, điều quan trọng nhất đối với ASEAN là qua các Hội nghị đó, ASEAN không chỉ tiếp tục thúc đẩy củng cố cộng đồng vững mạnh, đoàn kết, gắn kết trong nội khối mà còn thảo luận và xác định các động lực mới, hướng đi mới, giải pháp mới để khu vực Đông Nam Á tiếp tục duy trì được sự hấp dẫn, tính năng động và tiên phong trong thúc đẩy tăng trưởng bền vững, bao trùm và gắn với quá trình chuyển đổi số, kinh tế số đang diễn ra mạnh mẽ.

Với chủ đề “ASEAN cùng hành động ứng phó các thách thức”, nhiều vấn đề trọng tâm sẽ được thảo luận như hợp tác phục hồi kinh tế khu vực, phối hợp tìm kiếm các giải pháp cho các điểm nóng của khu vực cho đến vấn đề nâng cấp quan hệ đối tác giữa ASEAN với các đối tác nước lớn như Trung Quốc, Hoa Kỳ, Ấn Độ. Với các Hội nghị Cấp cao của ASEAN và giữa ASEAN với các đối tác cùng hàng trăm các hoạt động song phương bên lề, tôi tin tưởng chuỗi Hội nghị Cấp cao ASEAN sẽ là những đóng góp quan trọng của ASEAN cho hòa bình, ổn định và thịnh vượng trong khu vực và trên thế giới.

Thứ trưởng có đánh giá như thế nào về vai trò, vị thế của Việt Nam trong ASEAN? Xin cho biết các sáng kiến và đóng góp của Việt Nam trong việc xây dựng cộng đồng ASEAN, duy trì vị thế của ASEAN trên trường quốc tế?

Nhìn lại chặng đường 27 năm gia nhập và tham gia ASEAN từ 1995, trải qua nhiều thăng trầm, biến động của thế giới và khu vực, có thể tự hào nói rằng chúng ta đã thể hiện rất rõ phương châm hợp tác chủ động – trách nhiệm – sáng tạo – hài hòa trong tham gia ASEAN. Đó cũng chính là bí quyết thành công của Việt Nam trong ASEAN và đã nhận được sự ủng hộ và coi trọng của các nước thành viên ASEAN và đối tác.

Thứ nhất, là nước tham gia sau, nhưng Việt Nam đã rất chủ động thúc đẩy và có đóng góp quan trọng vào việc định hình các quyết sách lớn của ASEAN, trong đó phải kể đến đưa ASEAN trở thành mái nhà chung của 10 quốc gia ở khu vực, xây dựng Hiến chương ASEAN, Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN, Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025...

Thứ hai, Việt Nam không chỉ là một thành viên có trách nhiệm trong thực hiện nghiêm túc các cam kết của khối mà còn luôn là một trong những nước đi đầu thúc đẩy các nỗ lực, giải pháp để khẳng định trách nhiệm và đóng góp của ASEAN với các vấn đề chung của thế giới và khu vực. Điều này đã được phản ánh rất rõ qua những kết quả rất toàn diện và sâu sắc của các năm ASEAN do Việt Nam đảm nhiệm vai trò Chủ tịch vào năm 2010 và 2020.

Thứ ba, bắt nhịp với những chuyển biến nhanh, sâu sắc của tình hình, Việt Nam tham gia hợp tác ASEAN với tư duy và cách tiếp cận thực sự đổi mới, sáng tạo; thể hiện qua nhiều sáng kiến hợp tác mới do Việt Nam đề xuất, được quốc tế ghi nhận và đánh giá cao. Ví dụ như những giải pháp thiết thực, cấp bách để giúp Cộng đồng ASEAN vững vàng vượt qua đại dịch Covid-19 với tinh thần đoàn kết, gắn kết hơn bao giờ hết.

Thứ tư, với cách tiếp cận cân bằng và hài hòa, Việt Nam luôn được nhìn nhận đóng vai trò “cầu nối” giúp thu hẹp khác biệt và gia tăng điểm đồng giữa các nước ASEAN cũng như giữa ASEAN với các đối tác bên ngoài. Đây là một truyền thống của đối ngoại Việt Nam như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nói “nền ngoại giao cây tre Việt Nam”, đó là sự linh hoạt trong nguyên tắc nhưng càng có ý nghĩa trong bối cảnh nhiều biến động phức tạp hiện nay. Chúng ta luôn đề cao quan điểm cân bằng, khách quan, thúc đẩy đối thoại và hợp tác, giải quyết các khác biệt, bất đồng và tranh chấp phù hợp với luật pháp quốc tế.