(VNMedia) - Do hương thơm sạch và tính chất đuổi côn trùng, nó là loại thảo mộc được ứng dụng rộng rãi. Hoa oải hương thơm nức còn được dùng để chiết xuất tinh dầu làm nước hoa, pha chế cùng với nhiều loại tinh dầu khác như tinh dầu bạc hà, tinh dầu hương thảo, tinh dầu chanh hoặc các loại tinh dầu thuộc họ cam quýt. 

Oải hương – Lavender là loại cây bụi thường niên có mùi thơm nồng. Tên khoa học của nó Lavendula từ tiếng Latin lavare có nghĩa là rửa (to wash). Hoa oải hương có cuống hoa dài, màu xám và có góc cạnh, vỏ cây dẹt. Lá mọc đối nhau, không có cuống và được phủ một lớp lông tơ mịn. Hoa oải hương có màu tím hoa cà, ống hoa được sắp xếp liên tục vòng quanh cuống hoa.

Hoa oải hương – Lavender vốn nổi tiếng ở miền nam nước Pháp như Provence, Avignon. Thực ra oải hương vốn có nguồn gốc từ miền Địa Trung Hải và được biết đến cách đây hàng nghìn năm từ thời Hy Lạp cổ đại. Người La Mã đã gieo trồng nó ở khắp các nước châu Âu, trong đó miền Nam nước Pháp là một trong những nơi có nhiều oải hương nhất.

Suốt thời Trung Cổ, nó được xem như là thảo dược của tình yêu (herb of love). Cây oải hương đã từng được biết đến cách đây hàng ngàn năm, từ thời Hy Lạp cổ đại. Người La Mã đã mang nó phổ biến ra khắp châu Âu, tất cả những nơi nào mà họ đặt chân đến, nhằm có tạo nên nguồn cung cấp dầu oải hương tại địa phương. Đây chính là một loại dược liệu thiên nhiên được ưa chuộng thời cổ đại. Người Hy Lạp và La Mã sử dụng nó pha vào nước tắm bởi hương thơm và khả năng chữa bệnh của oải hương.

Do hương thơm sạch và tính chất đuổi côn trùng, nó là loại thảo mộc được ứng dụng rộng rãi. Hoa oải hương thơm nức còn được dùng để chiết xuất tinh dầu làm nước hoa, pha chế cùng với nhiều loại tinh dầu khác như tinh dầu bạc hà, tinh dầu hương thảo, tinh dầu chanh hoặc các loại tinh dầu thuộc họ cam quýt. Ngày nay khi công nghệ sinh học ngày càng trở nên phát triển, ở khắp nơi trên thế giới đã tìm thấy được khoảng 47 loại hoa oải hương khác nhau. Tuy nhiên, rộng rãi và phổ biến nhất thì phải kể đến 3 loài hoa oải hương đó là english lavender, spike Lavender và lavandin. 

HOA OẢI HƯƠNG TRUE LAVENDER

Loài hoa này có lá màu xanh, dài từ 2-6cm và rộng tầm 4-6mm, thân mảnh và cao từ 40-100cm. Hoa true Lavender có màu tím, hình bầu dục, mọc dài theo nhánh. Mùi thơm của hoa ngọt ngào, dễ chịu, êm ái.

HOA OẢI HƯƠNG SPIKE LAVENDER

Loài hoa này có lá thô và to, dài tầm 3 - 6cm và rộng từ 6 - 10mm, thân dài và hơi mảnh khảnh, chiều cao từ 50 - 120cm. Hoa spike Lavender mọc theo chùm ở ngọn hoa, màu tím nhạt và có mùi tựa tựa như khuynh diệp và oải hương kết hợp lại.

HOA OẢI HƯƠNG LAVANDIN

Loài hoa này có lá thon dài, thân cây cứng cáp và cao từ 60-150cm. Hoa lavendin có màu tím hơi xanh, thường mọc dài, đều và có khoảng cách giữa các chùm hoa, có mùi nồng và mạnh hơn 2 loại trên.

TRỒNG VÀ CHĂM SÓC HOA OẢI HƯƠNG

Trồng hoa

Ở Việt Nam, hoa oải hương hầu như chỉ trồng được ở Đà Lạt và một số tỉnh phía Bắc. Thông thường hoa oải hương được trồng từ cây nuôi cấy mô hoặc nhân giống bằng phương pháp giâm cành vì hạt hoa oải hương khó nảy mầm.
- Lựa chọn thời tiết thuận lợi: Nhiệt độ thích hợp nhất để trồng là 18-24 độ C. Ở nước ta, trừ Đà Lạt và Sapa có thể gieo trồng quanh năm thì miền Bắc nên gieo vào mùa thu, miền Nam thì vào khoảng tháng 11 và tháng 12.
- Chọn hạt giống: Tùy theo điều kiện, sở thích và mục đích sử dụng mà có nhiều lựa chọn những giống oải hương khác nhau. Bạn có thể tham khảo một số giống oải hương phù hợp với đặc điểm khí hậu Việt Nam.
- Chọn đất và chậu để trồng hoa: Hoa oải hương phát triển mạnh trên loại đất cát hơi có tính kiềm hoặc trung tính, tơi, xốp, không quá ẩm. Bạn nên chọn loại chậu trồng có lỗ thoát nước.

Trồng hoa oải hương từ hạt
- Bước 1: Ngâm hạt
Ngâm hạt giống 12 giờ trong nước, 2 giờ với Gibberellin chất kích thích điều hòa sinh trưởng. Bạn có thể mua Gibberellin ở các cửa hàng vật tư nông nghiệp trước khi gieo hạt.
- Bước 2: Gieo hạt
Tưới cho mặt đất ẩm, gieo hạt giống rồi phủ một lớp đất tốt lên trên với độ dày 0,2cm. Sau đó phủ cỏ hoặc bộ phim nhựa để giữa ẩm cho đất.
- Bước 3: Chăm sóc hạt giống
Tưới ít nước 2 lần/ngày để giữ ẩm đất, giúp cây con phát triển. Lưu ý không nên quá ẩm ướt khiến nấm phát triển. Hoa oải hương bao lâu thì nảy mầm? Hoa oải hương có thể nảy mầm trong thời gian 1 – 3 tuần ở nhiệt độ 18-24 độ C.
- Bước 4: Chuẩn bị đất trồng
Trộn hỗn hợp đá: 2-3 viên đá sỏi (đường kính 2,5cm), phân chuồng, bột xương trộn đều. Đá sẽ giúp thoát nước tốt hơn, vôi tăng độ kiềm của đất và bột xương, phân bón giúp cây oải hương phát triển tốt hơn.
- Bước 5: Chuyển cây con vào chậu
Nên chuyển cây oải hương vào chậu khi cây được 5-10cm. Lắc nhẹ để loại bỏ đất thừ từ rễ trước khi cho vào chậu mới. Khi hoa oải hương được chuyển qua chậu mới với bộ rễ trần, giúp chúng thích nghi nhanh chóng với môi trường và phát triển nhanh hơn.
- Bước 6: Trồng hoa
Đặt cẩn thận cây oải hương vào vị trí đã chuẩn bị trong chậu, phía trên một lớp đất và không tiếp xúc với hỗn hợp đá. Thêm đất vào khoảng trống xung quanh gốc và vỗ nhẹ xung quanh.

Chăm sóc và cắt tỉa hoa oải hương

Hoa oải hương là giống cây chỉ cần bón phân mỗi năm một lần. Hỗn hợp phân bón cho oải hương là bột xương và phân trộn đều, thời gian bón tốt nhất là đầu mùa xuân. Hoa oải hương chỉ cần tưới nước 1-2 lần/tuần trong 2 năm đầu tiên. Mỗi lần tưới một lượng nước vừa đủ, không quá nhiều vì có thể gây úng, chết rễ. Tốt nhất là nên tưới nước 7-10 ngày/lần.

Việc cắt tỉa hoa oải hương rất quan trọng trong việc giữ cho cây tạo ra loại tán lá thơm. Nếu hoa oải hương không được cắt tỉa thường xuyên, nó sẽ trởcây thành thân gỗ và cho ít lá và hoa thơm hơn.

Việc cắt tỉa sẽ bắt đầu vào năm thứ hai khi hoa đã mọc trên mặt đất. Những cây mới trồng hoặc còn rất non cần có cơ hội để tự phát triển, để làm được điều này, chúng cần tập trung vào việc phát triển rễ. Nếu bạn cắt bớt hoa oải hương trong năm đầu tiên, nó sẽ dồn năng lượng để phát triển lá hơn là rễ và điều này sẽ khiến nó trở thành cây yếu hơn về lâu dài.

Sau khi cây hoa oải hương đã có một năm để phát triển, bạn sẽ cần cắt tỉa nó mỗi năm một lần. Thời điểm tốt nhất để cắt tỉa hoa oải hương là vào mùa xuân khi cây mới bắt đầu mọc. Khi cắt tỉa hoa oải hương, điều quan trọng là phải bắt đầu với một bộ kéo cắt tỉa sắc bén và sạch sẽ. Lau sạch các lưỡi của kéo cắt tỉa bằng cồn tẩy rửa hoặc thuốc tẩy để đảm bảo rằng tất cả vi khuẩn và mầm bệnh có khả năng gây hại đã được loại bỏ khỏi các lưỡi kéo. 

Bước tiếp theo là tỉa một phần ba cây. Điều này sẽ buộc hoa oải hương tạo ra sự phát triển mới và ra hoa nhiều hơn, điều này không chỉ giữ cho bụi cây không bị hóa gỗ mà còn giúp tăng lượng hoa oải hương để thu hoạch vào cuối mùa. Cắt tỉa hoa oải hương đúng cách sẽ giúp hoa oải hương ra hoa nhiều hơn và khỏe mạnh hơn.