- Nghị định số 45/2022/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường có hiệu lực thi hành từ ngày 25/8/2022.

Nhiều điểm mới cần lưu ý

Nghị định số 45/2022/NĐ-CP được xây dựng trên cơ sở kế thừa một số quy định của Nghị định 155/2016/NĐ-CP và Nghị định 55/2021/NĐ-CP, đồng thời có các quy định mới, tương ứng với các quy định trong Luật Bảo vệ môi trường, Nghị định 08/2022/NĐ-CP và Thông tư 02/2022/TT-BTNMT.

Những quy định mới trong Nghị định số 45/2022/NĐ-CP có thể kể đến như: Những hành vi vi phạm liên quan đến việc cấp Giấy phép môi trường; phân loại chất thải sinh hoạt tại nguồn; ứng phó sự cố môi trường; các quy định về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính, bảo vệ tầng ô dôn; BVMT di sản thiên nhiên…

Những quy định mới trong Nghị định 45/2022/NĐ-CP nói riêng và các văn bản quy phạm pháp luật mới về tài nguyên môi trường nói chung đã và sẽ được phổ biến, tập huấn tại các địa phương.

Đặc biệt, theo ông Phan Tuấn Hùng - Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ TN&MT), một trong những điểm mới quan trọng của Nghị định 45/2022/NĐ-CP chính là các quy định xử phạt vi phạm hành chính về trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất được quy định tại Điều 32 và Điều 33.

Theo đó, các hành vi vi phạm quy định thực hiện trách nhiệm tái chế, xử lý sản phẩm, bao bì của nhà sản xuất, nhập khẩu… Bên cạnh đó, Nghị định số 45/2022/NĐ-CP đã đưa ra các mức xử phạt vi phạm hành chính về BVMT cao hơn các quy định trước đây. Đồng thời, chú trọng vào việc khắc phục hậu quả trong xử lý vi phạm, điển hình như việc buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp sẽ góp phần ngăn chặn hiệu quả tình trạng cố tình vi phạm để trốn đầu tư hoặc chi phí vận hành cho các công trình BVMT.

Nghị định cũng bổ sung một số quy định để đảm bảo hiệu quả thực thi việc xử phạt vi phạm về BVMT trong thực tiễn như quy định về thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính đối với từng hành vi vi phạm, trong đó, quy định cụ thể nhóm hành vi kết thúc, hành vi đang thực hiện.

Việc quy định này để phù hợp với quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính sửa đổi, bổ sung năm 2020. Hay như việc bổ sung thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính cho một số lực lượng mới như: Kiểm ngư; cảng vụ hàng không; Cục quản lý môi trường y tế; thanh tra các chuyên ngành: công thương, văn hóa, thể thao và du lịch… nhằm tăng cường tối đa lực lượng tham gia vào việc kịp thời phát hiện, xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực BVMT, để đạt được các mục tiêu cao hơn của hoạt động xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực BVMT.

Với nhiều điểm mới như trên, Nghị định số 45/2022/NĐ-CP là văn bản quan trọng, quy định mang tính răn đe, xử phạt các tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm pháp luật về BVMT, là một trong những biện pháp bảo đảm các quy định được thực hiện một cách nghiêm minh và hiệu quả.

Xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường

Nghị định 45/2022/NĐ-CP quy định hộ gia đình, cá nhân không phân loại chất thải rắn sinh hoạt và không sử dụng bao bì chứa chất thải rắn sinh hoạt theo quy định có thể bị phạt tiền từ 500.000 - 1.000.000 đồng. Vi phạm các quy định về bảo vệ môi trường nơi công cộng, khu đô thị, khu dân cư; vận chuyển nguyên liệu, vật liệu, hàng hóa gây ô nhiễm môi trường quy định rõ tại Điều 25 Nghị định.

Trong đó, phạt cảnh cáo đối với hành vi không niêm yết quy định về giữ gìn vệ sinh môi trường ở nơi công cộng.

Hành vi thu gom, thải rác thải trái quy định về bảo vệ môi trường bị xử phạt như sau:

Phạt tiền từ 100.000 đồng đến 150.000 đồng đối với hành vi vứt, thải, bỏ đầu, mẩu, tàn thuốc lá không đúng nơi quy định tại khu chung cư, thương mại, dịch vụ hoặc nơi công cộng.

Phạt tiền từ 150.000 đồng đến 250.000 đồng đối với hành vi vệ sinh cá nhân (tiểu tiện, đại tiện) không đúng nơi quy định tại khu chung cư, thương mại, dịch vụ hoặc nơi công cộng.

Phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng đối với hành vi vứt, thải, bỏ rác thải, đổ nước thải không đúng nơi quy định tại khu chung cư, thương mại, dịch vụ hoặc nơi công cộng.

Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng đối với hành vi vứt, thải, bỏ rác thải trên vỉa hè, lòng đường hoặc vào hệ thống thoát nước thải đô thị; đổ nước thải không đúng quy định trên vỉa hè, lòng đường phố; thải bỏ chất thải nhựa phát sinh từ sinh hoạt vào ao hồ, kênh rạch, sông, suối, biển…

Để rơi vãi vật liệu ra đường bị phạt từ 2-4 triệu đồng

Phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 4.000.000 đồng đối với hành vi vận chuyển nguyên liệu, vật liệu không che chắn hoặc để rơi vãi ra môi trường trong khi tham gia giao thông.

Phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 250.000.000 đồng đối với chủ đầu tư xây dựng khu đô thị, khu dân cư tập trung có hành vi vi phạm về bảo vệ môi trường sau đây: Không có mạng lưới thoát nước mưa, nước thải riêng biệt; không có công trình vệ sinh nơi công cộng đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi trường; không có hệ thống thu gom, xử lý nước thải đồng bộ, phù hợp với quy hoạch đã được phê duyệt; không có thiết bị, phương tiện, địa điểm để phân loại tại nguồn, thu gom, lưu giữ chất thải rắn sinh hoạt phù hợp với lượng, loại chất thải phát sinh từ hộ gia đình, cá nhân trong khu dân cư tập trung; không đảm bảo diện tích cây xanh, mặt nước, không gian thoáng trong khu đô thị, khu dân cư tập trung theo quy định…

Không phân loại chất thải rắn bị phạt tới 1 triệu đồng

Bên cạnh đó, Nghị định quy định hộ gia đình, cá nhân không phân loại chất thải rắn sinh hoạt và không sử dụng bao bì chứa chất thải rắn sinh hoạt theo quy định có thể bị phạt tiền từ 500.000 - 1.000.000 đồng.

Theo Điều 75 Luật Bảo vệ Môi trường 2020, chất thải rắn sinh hoạt phát sinh từ hộ gia đình, cá nhân sẽ được phân loại theo nguyên tắc như sau: chất thải rắn có khả năng tái sử dụng, tái chế; chất thải thực phẩm; chất thải rắn sinh hoạt khác. Đồng thời, nội dung trên được quy định thực hiện chậm nhất vào ngày 31/12/2024 tại Điều 79 của Luật này.

Nghị định cũng quy định các mức xử phạt cụ thể đối với hành vi rò rỉ, thải hóa chất độc vào môi trường đất, nước; vi phạm các quy định về đưa chất thải vào lãnh thổ Việt Nam; hành vi cản trở hoạt động quản lý nhà nước, thanh tra, kiểm tra, xử phạt vi phạm hành chính về bảo vệ môi trường…

Thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính của lực lượng Công an nhân dân trong lĩnh vực bảo vệ môi trường được quy định tại Điều 57 Nghị định này.

Về phân định cụ thể thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường của lực lượng Công an nhân dân, Nghị định quy định cụ thể tại điểm c Khoản 1 Điều 68.