- Một công ty nghìn tỷ đô la kiểm soát Facebook, Instagram, Threads và WhatsApp. Việc một Big Tech như Meta nắm quyền kiểm soát mạng xã hội có thể gây hại cho thế giới thực khi tranh cãi về quyền kiểm duyệt gần đây với Meta đã lộ rõ khả năng đó.

Tuần trước, Meta đã phải xin lỗi sau khi chặn các liên kết của một tờ báo phi lợi nhuận và một nhà báo độc lập – người đã đăng một báo cáo chỉ trích Facebook và cáo buộc Facebook chặn các bài đăng liên quan đến biến đổi khí hậu. Meta phủ nhận rằng họ đang kiểm duyệt nội dung và đổ lỗi cho một “vấn đề bảo mật” không xác định.

Mỗi liên kết - khoảng 6.000 câu chuyện - mà Kansas Reflector từng đăng lên Facebook đều biến mất khỏi nền tảng vào thứ Năm tuần trước (4/4). Trong bảy giờ, bất kỳ ai cố gắng đăng liên kết Reflector đều nhận được cảnh báo rằng trang web này gây ra nguy cơ về an ninh.

Đó là bảy giờ mà nhân viên của Reflector không biết tại sao Meta - một gã khổng lồ công nghệ mà không một nhà xuất bản lớn nào có thể bỏ qua, với khả năng nắm giữ các trang xã hội phổ biến nhất thế giới - đã thổi bay công sức lao động kỹ thuật số trong nhiều năm qua của họ mà còn làm giảm uy tín của tờ báo địa phương bằng cách thông báo cho độc giả của tờ báo này rằng các liên kết của tờ báo có chứa phần mềm độc hại tiềm ẩn.

Đến cuối ngày, gần như tất cả các liên kết của Reflector đã trở lại trực tuyến, ngoại trừ một bài: đó là bài nêu ý kiến ​​chỉ trích các chính sách của Facebook về các chương trình khuyến mãi trả phí.

Để kiểm tra giả thuyết rằng miền của Reflector có một số vấn đề bảo mật, một nhà báo ở Brooklyn, Marisa Kabas, đã xin phép xuất bản lại nội dung của chuyên mục đó trên trang web của riêng cô ấy.

Nhưng chắc chắn rồi, khi Kabas đăng liên kết của chính cô ấy lên chuyên mục trên Threads, Meta đã gắn cờ đó là nội dung độc hại và gỡ nó xuống. Sau đó, Meta đã hủy bỏ mọi thứ mà trang web của cô từng xuất bản trên nền tảng của trang, hành động chặn này kéo dài ít nhất hai giờ, Kabas cho hãng tin CNN biết như vậy.

Meta đã không trả lời yêu cầu bình luận của CNN để biết thêm thông tin về vấn đề bảo mật. Tổng biên tập của Kansas Reflector - Sherman Smith hồi cuối tuần vừa rồi đã viết rằng người phát ngôn của Facebook - Andy Stone “sẽ không giải thích chi tiết về sai sót đã xảy ra như thế nào và nói rằng sẽ không có lời giải thích nào thêm”.

“Lỗi bảo mật là gì? Chúng tôi không biết,” Kabas viết khi kể lại tình hình. “Điều gì khiến các liên kết bị chặn? Chúng tôi không biết.” Và trong khi tất cả các liên kết đã được khôi phục “niềm tin của chúng tôi đã bị suy giảm vào thời điểm mà mọi người cần rất ít lý do để không tin vào tin tức”.

Sự cố này giúp minh họa một trong những vấn đề nguy hiểm hơn trong Kỷ nguyên số của chúng ta – một kỷ nguyên thường bị che đậy trong một mớ thuật ngữ pháp lý nhàm chán: sự tập trung quyền lực trên mạng xã hội.

Một trong những điều trớ trêu của tình huống này là tuyên bố công khai đầu tiên của Meta được đưa ra vào tối thứ Năm (4/4) trên X, trang web trước đây gọi là Twitter. Đương nhiên, Kabas và nhân viên Reflector phải chuyển khiếu nại của họ sang một trong số ít nền tảng công cộng không do Meta vận hành, còn lại chủ yếu là X và đối thủ nhỏ hơn Bluesky.

Biên tập viên Clay Wirestone ​​của Reflector viết: “Bất kỳ ai tham gia vào vụ việc trong tuần vừa qua đều hiểu rằng việc đặt cuộc trò chuyện dân sự của chúng ta vào tay một doanh nghiệp vì lợi nhuận sẽ tạo ra rủi ro sâu sắc cho toàn xã hội”.

Tất nhiên, Meta thường xuyên bị buộc tội kiểm duyệt nội dung bởi những người thuộc các phe chính trị khác nhau - những người thường hiểu lầm rằng Meta là một doanh nghiệp chứ không phải Cảnh sát Tự do Ngôn luận. Sự khác biệt ở đây là Meta thừa nhận đã mắc lỗi và cuối cùng đã sửa nó, mặc dù theo cách không rõ ràng đến mức khó chịu, khiến người tạo nội dung đặt ra rất nhiều câu hỏi.

Meta kiểm soát toàn bộ hệ sinh thái truyền thông xã hội và điều đó có nghĩa là không có nhiều đối thủ cạnh tranh để giữ cho nó trung thực. Trong khi đó, tất cả các phương tiện truyền thông đều dựa vào nó vì người sáng tạo nội dung phải đến trước độc giả nếu muốn tồn tại.

Với gần 4 tỷ người dùng hoạt động hàng tháng trên các nền tảng của mình - chỉ riêng Facebook đã chiếm tới 3 tỷ - không khó để hiểu tại sao một số người lại muốn chia nhỏ Meta, hoặc ít nhất là tạo ra các quy định mạnh mẽ hơn để ngăn không cho Meta loại bỏ những đối thủ khác ra khỏi thị trường.

Tất nhiên, những người khác cho rằng việc chia nhỏ Meta không nhất thiết sẽ giải quyết được những vấn đề lớn nhất với mạng xã hội - cụ thể là nó duy trì thông tin sai lệch với tốc độ và phạm vi chưa từng có, hủy hoại sức khỏe tâm thần của thanh thiếu niên và tạo ra những buồng vang thông tin độc hại, làm suy yếu lời hứa về nền dân chủ. Và nếu bạn phá hủy Meta, có thể sẽ không có gì ngăn cản một gã khổng lồ công nghệ khác lấp đầy khoảng trống. Buồng vang thông tin (echo chamber) là một thuật ngữ ẩn dụ cho một môi trường nơi người bên trong chỉ tiếp nhận những thông tin, quan điểm giúp phản ánh và củng cố quan điểm sẵn có của họ.

Chúng ta không biết điều gì đã xảy ra trong Meta dẫn đến việc chặn nhầm các nguồn tin tức hợp pháp vào tuần trước. Nhưng điều chúng ta biết là việc công ty kiểm soát những gì chúng ta thấy trên mạng có thể có tác động sâu sắc đến thế giới thực.