- Gần 300 tỷ USD dự trữ ngoại hối của Nga đã bị các nước phương Tây phong tỏa kể từ tháng 3 năm 2022. Liên minh Châu Âu (EU) đang tìm cách hợp pháp hóa việc khai thác lợi nhuận từ các nguồn tiền bị phong tỏa đó, nhưng Moscow cảnh báo rằng bất kỳ động thái nào như vậy sẽ cấu thành hành vi trộm cắp.

Các quan chức Nga đã nhiều lần nói rằng việc các nước phương Tây tịch thu tài sản nhà nước và tư nhân của Nga là đi ngược lại mọi nguyên tắc của thị trường tự do. Bộ trưởng Tài chính Anton Siluanov đã cảnh báo về “một đòn đáp trả hoàn toàn tương xứng”, lưu ý rằng Moscow có “đủ tài sản” trong các tài khoản ‘loại C’ - các tài khoản ngân hàng chuyên dùng bằng đồng rúp. Một số trong số này bao gồm những nghĩa vụ trả khoản dự trữ cổ tức cho các đối tác đến từ những quốc gia 'không thân thiện' (những quốc gia ủng hộ các biện pháp trừng phạt). Bộ trưởng Siluanov nói thêm rằng tất cả những tài sản đó đều bị phong tỏa, “số lượng không hề nhỏ” và số tiền thu được từ việc sử dụng chúng là rất đáng kể.

Người phát ngôn Điện Kremlin – ông Dmitry Peskov cũng đồng tình với lập trường của Bộ trưởng Tài chính Nga. Ông Peskov tuyên bố rằng, Nga sẽ thách thức bất kỳ hành động tịch thu tài sản nào trước tòa án. Người phát ngôn Điện Kremlin nhấn mạnh, việc các nước phương Tây tịch thu tài sản của Nga sẽ là “bất hợp pháp” và “cực kỳ nguy hiểm” không chỉ đối với hệ thống tài chính toàn cầu mà với cả nền kinh tế thế giới. Ông Peskov đồng thời nói thêm rằng bất kỳ động thái nào như vậy đều sẽ cấu thành hành vi trộm cắp. “Nếu thứ gì đó bị tịch thu từ chúng tôi, chúng tôi sẽ xem xét việc chúng tôi có thể tịch thu gì từ họ. Chúng tôi sẽ làm điều đó ngay lập tức”, người phát ngôn Điện Kremlin cảnh báo.

Theo các ước tính chính thức, dự trữ của ngân hàng trung ương Nga đã giảm 8,4% vào năm 2022 sau khi tài sản của họ bị phong tỏa ở các nước G7, EU và Úc. Đáng chú ý, 210 tỷ euro (232 tỷ USD) dự trữ của Nga được cho là đang nằm ở EU. Người ta tin rằng có 191 tỷ euro ở Bỉ, 19 tỷ euro ở Pháp và 7,8 tỷ euro ở Thụy Sĩ – quốc gia không phải là thành viên của EU. Mỹ được cho là đã phong tỏa khoảng 5 tỷ USD tài sản nhà nước của Nga. EU đặt mục tiêu huy động 15 tỷ euro cho Ukraine từ số tiền thu được từ tài sản bị phong tỏa của Nga, tùy thuộc vào sự chấp thuận nhất trí của tất cả các quốc gia thành viên.

Vào tháng 7, Euroclear - một cơ quan thanh toán bù trừ đóng vai trò là nơi giám sát các khoản dự trữ ngoại hối của Nga có trụ sở tại Bỉ, tiết lộ rằng trong số 2,28 tỷ euro kiếm được trong nửa đầu năm 2023, họ đã tích lũy được hơn 1,7 tỷ euro lợi nhuận từ các tài sản bị đóng băng của Nga. Người ta ước tính rằng Euroclear nắm giữ số tiền trị giá 196,6 tỷ euro của Nga, phần lớn trong số đó thuộc sở hữu của Ngân hàng Trung ương Nga. Ngoài ra, khoảng 5 triệu nhà đầu tư tư nhân Nga thấy tài sản của họ bị phong tỏa trong tài khoản của các tổ chức tài chính quốc tế. Giá trị chứng khoán bị phong tỏa trong danh mục đầu tư của các nhà đầu tư tư nhân lên tới 3,4 tỷ USD tính đến tháng 7 năm ngoái.

Các quốc gia phương Tây đã cân nhắc trong nhiều tháng về cách tịch thu số tiền này và quyên góp cho Kiev, bất chấp nhiều cảnh báo rằng các biện pháp như vậy có thể gây nguy hiểm cho uy tín của hệ thống tài chính và tiền tệ phương Tây. Các nhà hoạch định chính sách của EU đã thảo luận về việc áp dụng thuế lợi tức phụ thu (windfall tax - loại thuế đánh trên số lợi nhuận lớn, bất ngờ) đối với lợi nhuận được tạo ra từ các tài sản bị phong tỏa của Nga, ước tính sẽ tạo ra lợi nhuận khoảng 3 tỷ euro. Hãng tin Reuters trích dẫn các nguồn tin cho hay, các nhà lãnh đạo G7 dự kiến ​​sẽ thảo luận về một kế hoạch cho phép tịch thu tài sản bị phong tỏa của Nga khi họ gặp nhau vào tháng 2 tới đây.

Trong khi đó, một số nước thành viên EU lại phản đối ý tưởng sử dụng nguồn vốn bị đóng băng của Nga. Theo một báo cáo gần đây của tờ Thời báo Tài chính (Financial Times), Pháp, Đức và Ý vẫn “cực kỳ thận trọng” trước đề xuất nói trên và một số quan chức EU “lo ngại có thể bị trả đũa” từ Moscow nếu tiền của nước này bị tịch thu. Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB) cũng đã cảnh báo về biện pháp này, nhấn mạnh rằng việc tịch thu tài sản bị phong tỏa của Nga có thể gây nguy hiểm cho danh tiếng của đồng euro.