- Thứ trưởng Bộ Tài chính tin rằng, với một loạt giải pháp đang được khẩn trương tiến hành sẽ góp phần ổn định và đưa các doanh nghiệp phát hành, các nhà đầu tư sớm quay lại thị trường và để thị trường phát triển, vận hành một cách bình thường trở lại.

"Điểm danh" những khó khăn của thị trường trái phiếu doanh nghiệp

Tại cuộc họp báo Chính phủ thường kỳ chiều tối ngày 1/12, báo chí đặc biệt quan tâm đến việc các chủ đầu tư không trả lãi khi đến hạn. nhiều nhà đầu tư sốt ruột vì đến hạn. Ví dụ như nhóm nhà đầu tư Apax đến tận công ty mà vẫn chưa được trả lãi và một số trái phiếu sắp đáo hạn.

Trao đổi về vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cho biết, hiện tại “đúng là khó khăn với thị trường trái phiếu doanh nghiệp, đặc biệt là trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ và đã được đề cập rất nhiều”, đồng thời “điểm danh” những dấu hiệu khó khăn này.

Thứ nhất, ông Nguyễn Đức Chi cho biết, trong thời gian qua, tính đến 25/11/2022 khối lượng phát hành có xu hướng giảm, đọng 331.8 nghìn tỷ, và giảm 31,6% so với cùng kỳ 2021, đặc biệt là giảm dần qua các quý.  Trong khi đó có hiện tượng khi trái phiếu chưa hết hạn thì doanh nghiệp phát hành mua lại hoặc nhà đầu tư đề nghị mua lại.

“Tình hình này nhiều, phản ánh sự khó khăn, phản ánh niềm tin trên thị trường. Và số liệu chúng tôi nắm được thì đến 25/11/2022, khối lượng mua lại trước hạn của các doanh nghiệp là 161 nghìn tỷ đồng và bằng 114% của khối lượng mua lại năm 2021” - Thứ trưởng Bộ Tài chính cho biết.

Thứ trưởng Bộ Tài chính cũng đánh giá, niềm tin của thị trường đang bị giảm sút, ảnh hưởng rất lớn, rất nhiều đến thị trường trái phiếu doanh nghiệp.

“Chúng tôi đánh giá nguyên nhân của niềm tin thị trường có nhiều, nhưng có một số nguyên nhân như một số vụ việc vi phạm từ doanh nghiệp phát hành, ngân hàng thương mại mà chúng ta phải xem xét và xử lý. Từ những vi phạm ấy ảnh hưởng tới niềm tin của thị trường, niềm tin của các nhà đầu tư, niềm tin của doanh nghiệp tư vấn, và của chính doanh nghiệp phát hành” - ông Nguyễn Đức Chi liệt kê.

Cùng với đó, theo Thứ trưởng Bộ Tài chính, tin đồn không chính xác cũng ảnh hưởng đến thị trường trái phiếu doanh nghiệp, đặc biệt trong điều kiện công nghệ thông tin hiện nay.

“Trong cuộc họp gần đây nhất, ở họp báo Chính phủ tôi cũng đã báo cáo vấn đề này và nhờ Bộ Công an, báo chí giúp cho để giảm bớt việc này. Bộ Công an đã xử lý rất nghiêm một số vụ việc, báo chí cũng đã đóng góp rất nhiều vào việc hạn chế tin đồn thất thiệt ảnh hưởng tới niềm tin của thị trường.” – ông Nguyễn Đức Chi thông tin.

Đặc biệt, theo Thứ trưởng Bộ Tài chính, các doanh nghiệp phát hành đang gặp khó khăn về thanh khoản, về dòng tiền, về tín dụng và thị trường bất động sản khó khăn, các doanh nghiệp bất động sản phát hành trái phiếu cũng khó khăn.

“Như vừa rồi đồng chí Thứ trưởng Bộ Xây dựng đã nói, khó khăn này cũng ảnh hưởng tới thị trường, làm cho thị trường của chúng ta nhìn thấy một bức tranh không tươi sáng mà là một bức tranh ở gam màu trầm. Đấy là thực trạng của thị trường” - ông Nguyễn Đức Chi nhấn mạnh.

Sẽ hoạt động bình thường trở lại

Về giải pháp, Thứ trưởng Bộ Tài chính cho biết, để tiếp tục ổn định và phát triển thị trường này, trong đó có việc đảm bảo quyền lợi hợp pháp của các nhà đầu tư thì đầu tiên là về khuôn khổ pháp lý, vừa qua Chính phủ sau khi xem xét đánh giá đã ban hành Nghị định 65 sửa đổi, bổ sung một số nội dung của Nghị định 153.

“Có thể nói Nghị định 65 ra đời đã kịp thời tăng cường tính công khai, minh bạch của thị trường, xử lý các vấn đề bất cập cũng như bảo vệ quyền lợi của các nhà đầu tư” - ông Nguyễn Đức Chi nói.

Tuy nhiên, Thứ trưởng Bộ Tài chính cho rằng, tình hình thị trường thay đổi, diễn biến “cực kỳ nhanh chóng” trong những tháng vừa qua cần đặt ra vấn đề hành động để thích ứng tình hình mới.

“Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo rất rõ phải rà soát ngay, kể cả Nghị định 165 vừa mới ban hành, để nếu có vấn đề gì, tình hình biến đổi như thế nào và cần bổ sung hoặc thay đổi thì chúng ta phải thực hiện ngay để thị trường quay trở lại.” – ông Chi cho biết.

Cũng theo Thứ trưởng Bộ Tài chính, thực hiện nghiêm chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính đang khẩn trương để trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ những vấn đề pháp lý liên quan đến Nghị định 165 và các quy định liên quan, và trong thẩm quyền của Chính phủ sẽ xem xét giải quyết trong tháng 12.

“Với những việc đó, chúng tôi tin rằng sẽ góp phần ổn định và đưa các doanh nghiệp phát hành, các nhà đầu tư sớm quay lại thị trường và để thị trường phát triển, vận hành một cách bình thường trở lại.” – Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi khẳng định.

Trong triển khai thực tế, Thứ trưởng cho biết, ngày 23/11, Bộ trưởng Bộ Tài chính đã tổ chức buổi làm việc trực tiếp với 37 doanh nghiệp phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, có quy mô phát hành và lượng phát hành lớn, và có một số đáo hạn trong 2 tháng cuối năm 2022 và năm 2023. Cùng với đó, gần 10 công ty chứng khoán có thị phần tư vấn phát hành trái phiếu Chính phủ lớn.

Qua đó, một số kiến nghị tập trung vào: Khuyến khích khôi phục sớm niềm tin vào thị trường; tháo gỡ khó khăn trong thanh khoản và tín dụng của doanh nghiệp từ các tổ chức tín dụng; hoàn thiện khung pháp lý như tôi đề cập ở trên.

“3 kiến nghị đó được tập trung rất cao, hầu hết doanh nghiệp nào phát biểu cũng kiến nghị như vậy” - ông Nguyễn Đức Chi nói và cho hay, ngay sau đó, Bộ Tài chính đã triển khai một văn bản gửi tất cả các doanh nghiệp phát hành trái phiếu và có yêu cầu: Các doanh nghiệp phải ưu tiên sử dụng mọi nguồn lực của doanh nghiệp để thực hiện đúng cam kết với các nhà đầu tư. Trường hợp có khó khăn khi thanh toán gốc, lãi trái phiếu thì cần có phương án thỏa thuận với các nhà đầu tư.

“Các doanh nghiệp phải chủ động việc đó giống như chủ động ra thị trường để phát hành, và trách nhiệm phải thực hiện bằng mọi cách, bằng mọi giá, hết khả năng của mình” - ông Nguyễn Đức Chi nhấn mạnh.

Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính, doanh nghiệp phải tuân thủ chế độ công bố thông tin theo quy định. Chủ động cung cấp thông tin của doanh nghiệp cho các nhà đầu tư.

“Chúng tôi khuyến nghị, yêu cầu các doanh nghiệp phải thuê các công ty tư vấn, trong đó có tư vấn về kiểm toán độc lập, tư vấn về xếp hạng tín nhiệm, định giá để xác định giá trị doanh nghiệp, từ đó có được kết quả công bố, công khai với các nhà đầu tư, để các nhà đầu tư biết được doanh nghiệp đang ở đâu để người ta có phương án. Nếu doanh nghiệp nào vi phạm pháp luật thì các cơ quan quản lý nhà nước sẽ xử lý nghiêm, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các nhà đầu tư trong bất kỳ hoàn cảnh nào như Thủ tướng đã nói trong Hội nghị truyền thông chính sách.” – Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi nhấn mạnh.

Cùng với các công việc nêu trên, chúng tôi sẽ triển khai đồng bộ các giải pháp khác nữa liên quan đến các cơ quan có liên quan của Chính phủ như NHNN, Bộ Xây dựng, Bộ TT&TT,…

Để đảm bảo quyền lợi tốt nhất của các nhà đầu tư thì các doanh nghiệp phát hành phải thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ đã cam kết và để thực hiện điều đó phải thực hiện đồng bộ các giải pháp đưa thị trường trái phiếu trở lại vận hành một cách bình thường và nhịp nhàng. Khi đó thì cả quyền lợi của doanh nghiệp lẫn nhà đầu tư đều được thực hiện đầy đủ và nghiêm túc, chúng ta có một thị trường tiếp tục ổn định và phát triển an toàn.