- Kết quả phát triển nhà ở xã hội mặc dù đã đạt được một số kết quả đáng ghi nhận, tuy nhiên với số lượng nhà ở công nhân đã hoàn thành là 03 triệu m2 thì mới đạt khoảng hơn 40% mục tiêu về nhà ở công nhân khu công nghiệp đến năm 2020, số lượng công nhân còn lại hiện nay chưa có chỗ ở ổn định, đang phải ở tại các khu nhà trọ do người dân tự đầu tư xây dựng.

Bộ Xây dựng nhận được kiến nghị của cử tri tỉnh Hà Nam: “Hiện nay trên địa bàn cả nước đã có rất nhiều công ty, nhà máy hoạt động tạo công ăn việc làm cho người lao động, tuy nhiên vấn đề nhà ở cho công nhân còn gặp rất nhiều khó khăn; đề nghị có phương án nên giành một phần quỹ đất để xây dựng các khu nhà ở xã hội giá rẻ bán cho công nhân thu nhập thấp để họ an cư lập nghiệp”.

Về vấn đề này, theo Bộ Xây dựng, việc chăm lo giải quyết nhà ở cho người dân, trong đó có nhà ở dành cho người lao động, công nhân khu công nghiệp luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm và xác định là nhiệm vụ trọng tâm trong phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Theo đó để phát triển nhà ở dành cho công nhân tại các khu công nghiệp, pháp luật về nhà ở đã có các chính sách ưu đãi để giảm giá thành nhà ở, tạo điều kiện cho người lao động có thu nhập thấp, khó khăn về nhà ở có cơ hội tiếp cận nhà ở xã hội, cụ thể như: Miễn tiền sử dụng đất; được dành 20% tổng diện tích đất ở trong phạm vi dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội để đầu tư xây dựng nhà ở thương mại; Giảm 50% thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp; (iv) Hỗ trợ đầu tư hạ tầng kỹ thuật trong và ngoài dự án; Cho vay ưu đãi lãi suất thấp;  Chi phí mua hoặc thuê nhà ở cho công nhân được tính là chi phí hợp lý trong giá thành sản xuất khi tính thuế thu nhập doanh nghiệp…

Về quỹ đất phát triển nhà ở xã hội dành cho công nhân khu công nghiệp, pháp luật về nhà ở cũng đã quy định Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền phê duyệt quy hoạch có trách nhiệm xác định rõ diện tích đất để xây dựng nhà ở xã hội khi phê duyệt quy hoạch xây dựng khu công nghiệp (khoản 1 Điều 56 Luật Nhà ở). Ngoài ra, công nhân khu công nghiệp thuộc 10 nhóm đối tượng thụ hưởng chính sách nhà ở xã hội theo Điều 49 Luật Nhà ở nên ngoài các dự án nhà ở công nhân khu công nghiệp thì công nhân còn là nhóm đối tượng được mua nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp khu vực đô thị.

Với các chính sách ưu đãi nêu trên, đến nay trên địa bàn cả nước, đã hoàn thành 301 dự án nhà ở xã hội khu vực đô thị với tổng diện tích hơn 7,8 triệu m2. Trong đó, đối với nhà ở xã hội dành cho công nhân khu công nghiệp đã hoàn thành việc đầu tư xây dựng 126 dự án, với tổng diện tích khoảng 03 triệu m2 sàn.

Kết quả phát triển nhà ở xã hội mặc dù đã đạt được một số kết quả đáng ghi nhận, tuy nhiên vẫn chưa đạt yêu cầu đề ra (với số lượng nhà ở công nhân đã hoàn thành là 03 triệu m2 thì mới đạt khoảng hơn 40% mục tiêu về nhà ở công nhân khu công nghiệp đến năm 2020), số lượng công nhân còn lại hiện nay chưa có chỗ ở ổn định, đang phải ở tại các khu nhà trọ do người dân tự đầu tư xây dựng.

Theo pháp luật nhà ở hiện hành thì chính sách nhà ở cho công nhân làm việc trong khu công nghiệp đang được lồng ghép vào chính sách nhà ở xã hội, áp dụng chung cho 10 nhóm đối tượng theo quy định tại Điều 49 Luật Nhà ở năm 2014. Các cơ chế ưu đãi cũng áp dụng chung như nhà ở thu nhập thấp khu vực đô thị, chỉ bổ sung cơ chế ưu đãi đối với doanh nghiệp lo nhà ở cho công nhân thì được tính toán chi phí vào giá thành.

Mặc dù Nghị định số 49/2021/NĐ-CP ngày 01/4/2021 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 100/2015/NĐ-CP ngày 20/10/2015 của Chính phủ về quản lý và phát triển nhà ở xã hội đã tháo gỡ một số khó khăn, vướng mắc trong việc phát triển nhà ở xã hội (trong đó có nhà ở dành cho công nhân khu công nghiệp), tuy nhiên vẫn còn một số tồn tại, vướng mắc về nhà ở xã hội nói chung và nhà ở cho công nhân khu công nghiệp nói riêng do Luật Nhà ở và một số luật khác liên quan quy định. Bộ Xây dựng hiện đang chủ trì nghiên cứu sửa đổi Luật Nhà ở 2014, trong đó có đề xuất chính sách riêng đối với nhà lưu trú công nhân khu công nghiệp để công nhân, người lao động thuê trong khu công nghiệp; ngoài ra công nhân còn thuộc đối tượng được mua, thuê mua, thuê nhà ở xã hội ở ngoài khu công nghiệp như các đối tượng chính sách khác. Ngày 06/9/2022, Bộ Xây dựng đã có văn bản số 3925/BXD-QLN gửi Cổng Thông tin điện tử Chính phủ đăng tải dự thảo lấy ý kiến góp ý dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi). Theo chương trình xây dựng pháp luật của Quốc hội thì Luật Nhà ở sửa đổi dự kiến được cho ý kiến tại kỳ họp thứ 5 và thông qua tại kỳ họp thứ 6 năm 2023 (văn bản số 906/TB-TTKQH ngày 21/4/2022 của Tổng thư ký Quốc hội).

Nhật Lâm