- Chính quyền Tổng thống Joe Biden có kế hoạch đặt các rào chắn đối với các mô hình trí tuệ nhân tạo (AI) do Mỹ phát triển để hỗ trợ các chatbot phổ biến như ChatGPT nhằm bảo vệ công nghệ này khỏi các quốc gia như Trung Quốc và Nga.

Tuy nhiên, Trung Quốc trong năm qua đã xây dựng ngành công nghiệp AI nội địa của riêng mình và thúc giục các công ty của mình tránh sử dụng công nghệ nước ngoài.

Dưới đây là mức độ phụ thuộc của Trung Quốc hiện nay vào các mô hình AI của Mỹ và tác động mà các kế hoạch của Washington có thể gây ra:

Các mô hình AI của OpenAI có thể tiếp cận ở Trung Quốc như thế nào?

Các dịch vụ AI quan trọng của OpenAI như ChatGPT và trình tạo hình ảnh DALL-E vẫn chưa được triển khai chính thức tại Trung Quốc đại lục. Người phát ngôn của OpenAI đã nói với giới báo chí vào năm ngoái rằng họ không thể làm như vậy ở một số quốc gia do "các điều kiện" địa phương.

Tuy nhiên, một số lượng lớn các công ty và kỹ sư của Trung Quốc đã truy cập các dịch vụ của OpenAI bằng các công cụ proxy như mạng riêng ảo (VPN) để che giấu địa chỉ mạng của họ.

Do đó, nhiều công ty Trung Quốc đã có thể xây dựng phần mềm và ứng dụng dựa trên các mô hình của OpenAI. Các công ty Trung Quốc cũng thường xuyên so sánh các mô hình AI của riêng họ với OpenAI.

OpenAI đã chặn quyền truy cập của các công ty Trung Quốc vào dịch vụ của họ. Tháng 12 năm ngoái, OpenAI đã đình chỉ tài khoản của ByteDance, chủ sở hữu người Trung Quốc của TikTok, sau khi trang web công nghệ The Verge đưa tin rằng ByteDance đã sử dụng công nghệ của OpenAI để phát triển AI của riêng mình.

Tại Hồng Kông - đặc khu hành chính của Trung Quốc, việc tiếp cận các mô hình AI của OpenAI cũng bị hạn chế nhưng không hề chặt chẽ. Mặc dù các dịch vụ của OpenAI không có sẵn ở đó, nhưng Microsoft - nhà đầu tư và cũng là đối tác của OpenAI, đã phát hành Copilot, một dịch vụ AI tổng quát được xây dựng bằng công nghệ mới nhất của OpenAI, ra công chúng. Bằng cách hợp tác với Microsoft, các công ty ở đó cũng có thể có quyền truy cập vào các mô hình AI của OpenAI.

Các mô hình AI của Trung Quốc có sử dụng bất kỳ công nghệ nào của Mỹ không?

Các nguồn tin cho biết, động thái mới nhất của Bộ Thương mại Mỹ là nhằm ngăn chặn việc xuất khẩu các mô hình AI nguồn đóng hoặc độc quyền sang Trung Quốc. Các mô hình này có phần mềm và và các dữ liệu được đào tạo được giữ bí mật. Các mô hình nguồn mở sẽ nằm ngoài các biện pháp kiểm soát xuất khẩu.

Tuy nhiên, Trung Quốc đã phụ thuộc rất nhiều vào nhiều mô hình nguồn mở được phát triển ở phương Tây, chẳng hạn như loạt mô hình “Llama” của Meta Platforms.

Vào tháng 3, truyền thông nhà nước Trung Quốc dẫn lời Học viện Trí tuệ nhân tạo Bắc Kinh, một phòng thí nghiệm nghiên cứu cấp cao, cho biết, phần lớn các mô hình AI nội địa của Trung Quốc trên thực tế được xây dựng dựa trên mô hình Llama của Meta và điều này đặt ra thách thức lớn đối với việc phát triển AI của Trung Quốc.

Phòng thí nghiệm đã nói với Thủ tướng Trung Quốc Li Qiang vào thời điểm đó rằng Trung Quốc “thiếu quyền tự chủ nghiêm trọng” trong lĩnh vực này.

Vào tháng 11 năm 2023, 01.AI - một trong những kỳ lân AI nổi tiếng nhất ở Trung Quốc do cựu Giám đốc điều hành Google Lee Kai-fu thành lập, đã phải đối mặt với phản ứng dữ dội sau khi một số kỹ sư AI phát hiện ra rằng mô hình AI Yi-34B của họ được xây dựng trên hệ thống Llama của Meta.

Tuy nhiên, một số lượng lớn các công ty công nghệ Trung Quốc như Baidu, Huawei và iFlytek đang nỗ lực phát triển các mô hình AI “hoàn toàn độc quyền” của riêng họ. Một số trong số những công ty này cho rằng mô hình của họ đã có khả năng tương đương với mô hình GPT4 mới nhất của OpenAI trong một số lĩnh vực.

Chính quyền Trung Quốc, theo lệnh của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhằm phát triển khả năng tự cung cấp công nghệ, đã nhấn mạnh sự cần thiết của nước này để phát triển công nghệ AI “có thể kiểm soát” của riêng mình.

Tờ China Daily trong một bài đăng vào tháng 2 năm ngoái đã viết, ChatGPT “có thể giúp đỡ chính phủ Mỹ trong việc truyền bá thông tin sai lệch và thao túng các câu chuyện toàn cầu vì lợi ích địa chính trị của chính họ”.

Trung Quốc cũng chủ động đưa ra các quy định về sử dụng AI tạo sinh, yêu cầu các dịch vụ phải được chính phủ phê duyệt trước khi ra mắt công chúng. Tính đến tháng 1, Trung Quốc đã phê duyệt hơn 40 mô hình AI để sử dụng rộng rãi nhưng không có mô hình nào trong số đó là mô hình AI của nước ngoài.