- "Vật liệu xây dựng, ô tô chở, tất cả mọi trang thiết bị hoạt động, chúng ta bảo không biết là không phải. Tôi đề nghị các địa phương phải thực sự quan tâm, giao cho vai trò của người đứng đầu các cấp và toàn bộ hệ thống chính trị cùng thanh, kiểm tra để phát hiện và xử lý sớm trong việc khai thác khoáng sản, đảm bảo không thất thoát nguồn tài nguyên” - Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) Đặng Quốc Khánh nêu quan điểm.

Bộ trưởng Bộ TN&MT Đặng Quốc Khánh trả lời chất vấn của các đại biểu Quốc hội

Đặt câu hỏi chất vấn tại Nghị trường về lĩnh vực TN&MT, đại biểu Trần Quang Minh - Quảng Bình đặt vấn đề: Một trong những giải pháp khắc phục được Bộ TN&MT đề ra trong thời gian tới, đó là duy trì hoạt động hiệu quả các dự án khai thác, chế biến boxit, alumin, nhôm, đất hiếm; Nhất là đất hiếm hiện nay đang được các nước hết sức quan tâm, trong điều kiện nước ta có trữ lượng lớn về đất hiếm, là tiềm năng trong bối cảnh các nước trên thế giới và nước ta đang tập trung đầu tư các ngành công nghệ cao rất cần đến loại khoáng sản này và có thể nói đây là một lợi thế.

“Đề nghị Bộ trưởng cho biết rõ hơn về công tác khai khoáng cũng như sử dụng và quản lý đất hiếm trong thời gian qua. Xin cảm ơn Bộ trưởng.” – Đại biểu Trần Quang Minh đặt câu hỏi. Trả lời vấn đề này, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh khẳng định, hiện nay, Việt Nam có nguồn tài nguyên khoáng sản về chiến lược quan trọng và có trữ lượng cũng tương đối lớn, ví dụ bô xít khoảng 5,8 tỷ tấn, Titan khoảng hơn 600 triệu tấn và đất hiếm.

Về đất hiếm, Bộ trưởng thông tin, Bộ TN&MT đã đánh giá trữ lượng được 2,7 triệu tấn, trong đó đánh giá tài nguyên đất hiếm khoảng 18 triệu nữa, tức khoảng hơn 20,7 triệu. “Hiện nay, Thủ tướng đang giao cho Bộ Tài Nguyên và Môi trường một đề án điều tra cơ bản, đánh giá trữ lượng tổng thể. Theo số liệu của chúng tôi, chúng ta có gần khoảng 30 triệu tấn. Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ phải có xong đề án báo cáo Thủ tướng và việc khai thác, chế biến các loại khoáng sản quan trọng, thiết yếu, đặc biệt là đất hiếm phải tính đến chế biến sâu, chế biến tinh tại Việt Nam và phục vụ cho các công nghiệp của Việt Nam.”- Bộ trưởng cho hay.

 Ví von với việc đang thu hút việc công nghiệp chip và bán giới, theo Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh, nếu chế biến sâu được đất hiếm sẽ phục vụ ngay cho chúng ta, ngoài ra còn nghiên cứu để xuất khẩu. “Muốn được như vậy phải đáp ứng được, thực trạng của chúng ta trước đây đất hiếm chưa thực sự được nghiên cứu một cách tổng thể, cho nên chưa có chế biến sâu. Thứ hai là việc thu hút đầu tư hoặc liên doanh hoặc chuyển giao được công nghệ này. Hiện nay Thủ tướng chỉ đạo các bộ, ngành đánh giá trữ lượng một cách chính xác về đất hiếm để báo cáo, yêu cầu phải chuyển giao công nghệ, cố gắng để chế biến sâu và phục vụ cho đất nước” - Bộ trưởng Bộ TN&MT nói.

Bộ trưởng cũng thông tin thêm, đất hiếm có những thân mỏ ở sâu, nhưng có những mỏ phân tán nhỏ lẻ, có những vùng phân tán ở trên bề mặt, vì vậy, ông đề nghị các địa phương Lai Châu, Yên Bái, Lào Cai) phải quản lý, tránh việc khai thác trái phép, tránh việc buôn bán trái phép đất hiếm.

Cũng liên quan đến hoạt động khai khoáng, đại biểu Lý Văn Huấn - Thái Nguyên đặt vấn đề về công tác thanh tra, kiểm tra và giải pháp nhằm giảm thiểu, hạn chế tình trạng khai thác tài nguyên trái phép cũng như gây ô nhiễm an ninh môi trường. Trả lời câu hỏi này, Bộ trưởng cho biết, vừa qua, theo Luật Khoáng sản 2010, các nghị định và hướng dẫn của các bộ, ngành, hoạt động khai thác khoáng sản này được phân cấp quản lý cũng tương đối mạnh ở địa phương, đặc biệt là vật liệu xây dựng.

“Bộ TN&MT và Bộ Công an, các bộ, ngành kiểm tra cùng với địa phương kiểm tra, giám sát. Trong thời gian 5 năm, Bộ đã có 12 cuộc thanh tra và 40 cuộc kiểm tra chấp hành về khoáng sản với tổng số 933 lượt giấy phép và phát hiện ra 258 tổ chức, cá nhân vi phạm và đã ban hành 258 quyết định xử lý vi phạm hành chính với tổng số tiền 30 tỷ đồng.” – Bộ trưởng nêu con số.

Ông cũng cho biết, hiện nay, qua kiểm tra, thanh tra thấy các chủ dự án về mỏ đã sai phạm về việc khai thác vượt quá công suất cho phép và khai thác ra ngoài ranh giới, khai thác nhưng không đảm bảo được các điều kiện, các yêu cầu về bảo vệ môi trường.

“Bộ với quan điểm sẽ xử lý nghiêm các sai phạm này và những sai phạm có tính liên tục, sai phạm nối tiếp, sai phạm sau khi xử phạt hành chính theo luật mà tiếp tục sai phạm nữa sẽ chuyển sang các cơ quan chức năng, cơ quan điều tra để chúng ta thực hiện nghiêm việc vi phạm này.” – Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh nhấn mạnh.

Người đứng đầu ngành TN&MT cũng cho biết, trong thời gian tới, hoạt động khai thác khoáng sản diễn ra trên cả nước và nhiều địa phương, theo dự thảo Luật Địa chất và khoáng sản, sẽ phân công, phân cấp mạnh nữa cho địa phương.

Nhận trách nhiệm của Bộ trong việc tăng cường đội ngũ làm việc, thanh tra, kiểm tra, đảm bảo đội ngũ này phải giỏi về chuyên môn, nghiệp vụ để cùng các địa phương phối hợp thật chặt chẽ với các đơn vị, các bộ, ngành, Bộ trưởng Bộ TN&MT đề nghị các địa phương làm nghiêm việc này, vì khai thác khoáng sản chắc chắn ở địa phương, ở cơ sở sẽ biết.

“Nhất là vật liệu xây dựng, ô tô chở, tất cả mọi trang thiết bị hoạt động, chúng ta bảo không biết là không phải. Tôi đề nghị các địa phương phải thực sự quan tâm, giao cho vai trò của người đứng đầu các cấp và toàn bộ hệ thống chính trị cùng thanh, kiểm tra gắn với giám sát để chúng ta phát hiện và xử lý sớm trong việc khai thác khoáng sản, đảm bảo không thất thoát nguồn tài nguyên và không để khai thác trái phép nguồn tài nguyên là tài sản của quốc gia” - Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh nêu quan điểm.