- Ngày 16/5, Diễn đàn Đổi mới sáng tạo quốc gia 2024 đã diễn ra với chủ đề "Xây dựng chiến lược nền tảng phát triển đại học định hướng đổi mới sáng tạo", nhằm thúc đẩy và tạo điều kiện cho đổi mới, sáng tạo trong hệ thống giáo dục dại học của Việt Nam.

Ông Tạ Đình Thi - Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Khoa học công nghệ và Môi trường của Quốc hội phát biểu tại Diễn đàn. Ảnh: VNU

Diễn đàn Đổi mới sáng tạo quốc gia là sự kiện thường niên do Đại học Quốc gia Hà Nội giao cho Trung tâm Chuyển giao Tri thức và Hỗ trợ Khởi nghiệp (VNU- CSK) tổ chức, nhân Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam (18/5).

Tại diễn đàn, ông Tạ Đình Thi - Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Khoa học Công nghệ và Môi trường của Quốc hội cho biết, trong hệ thống đổi mới sáng tạo của quốc gia, các trường đại học đóng vai trò trụ cột, tiên phong đi đầu thông qua sứ mệnh cung cấp nhân lực chất lượng cao, thúc đẩy tiến bộ khoa học - kỹ thuật, đẩy mạnh chuyển giao tri thức, ứng dụng công nghệ mới, tăng cường khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo... 

Thời gian qua, Quốc hội, Chính phủ đã rất nỗ lực thể chế hóa chủ trương của Đảng thành các chính sách, pháp luật cụ thể nhằm xây dựng hành lang pháp lý thúc đẩy các hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo trong các trường đại học, viện nghiên cứu…

Tuy vậy, việc hình thành, quản lý, vận hành hiệu quả các tổ chức đổi mới sáng tạo, doanh nghiệp khoa học công nghệ trong các trường đại học, viện nghiên cứu còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc. Cụ thể là chưa có quy định về hỗ trợ cho các tổ chức khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, khuyến khích cá nhân đầu tư mạo hiểm vào doanh nghiệp khoa học công nghệ, khởi nghiệp sáng tạo, xây dựng tổ chức ươm tạo, huấn luyện, tư vấn khởi nghiệp, đặc biệt là việc chuyển giao, thương mại hóa sản phẩm khoa học công nghệ. Bên cạnh đó, còn thiếu vắng sự gắn kết, liên kết, kết nối giữa 3 nhà (nhà nước, trường đại học, viện nghiên cứu và doanh nghiệp).

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường của Quốc hội cho rằng, việc sửa đổi toàn diện Luật Khoa học và Công nghệ tới đây cần được xem xét tổng thể những vấn đề nêu trên. Đồng thời, phải đón bắt được xu hướng đổi mới giáo dục đại học của thế giới, trong đó có đại học định hướng nghiên cứu, đổi mới sáng tạo ở Việt Nam, đại học khởi nghiệp, chú trọng tinh thần, năng lực đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp của người học.

Tăng cường đầu tư cho các hoạt động khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và hỗ trợ khởi nghiệp theo hướng trọng tâm, trọng điểm

Tại Diễn đàn, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Hoàng Minh Sơn cho biết, Bộ Giáo dục và Đào tạo đang xây dựng Bộ tiêu chí đánh giá cơ sở giáo dục đại học khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo bao gồm: Cơ chế, chính sách, công tác quản lý, phát triển đội ngũ chuyên trách, thúc đẩy khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo gắn với hoạt động khoa học công nghệ, đào tạo, kết nối các nguồn lực trong và ngoài trường... tạo ra môi trường thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo trong giảng viên, sinh viên.

Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Hoàng Minh Sơn phát biểu tại Diễn đàn. Ảnh: VNU

Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo nhấn mạnh, để hình thành và phát triển các đại học định hướng nghiên cứu và đổi mới sáng tạo, để giáo dục đào tạo và khoa học công nghệ trở thành quốc sách hàng đầu, cần tiếp tục rà soát, hoàn thiện các chiến lược về giáo dục và đào tạo, phát triển nguồn nhân lực quốc gia phù hợp với yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa. 

Đồng thời tăng cường nguồn lực đầu tư cho các hoạt động khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo và hỗ trợ khởi nghiệp theo hướng có trọng tâm, trọng điểm. Kiến tạo môi trường thúc đẩy khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo trong trường đại học. Các trường đại học cần phải thể hiện vai trò tiên phong thực hiện sứ mệnh đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp.

Đào tạo - nghiên cứu - công nghệ phải phát triển song hành

Là chuyên gia có nhiều năm nghiên cứu thực tiễn về đại học đổi mới sáng tạo, Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Hữu Đức, nguyên Phó Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội, Tổ trưởng Tổ tư vấn Ủy ban Quốc gia về Giáo dục và Đào tạo cho rằng, đổi mới sáng tạo ngày càng trở nên quan trọng và là tiêu chí đánh giá sự phát triển bền vững của các quốc gia. Đặc biệt, đổi mới sáng tạo đang trở thành yếu tố quyết định đối với năng lực cạnh tranh của các trường đại học trong nước và trên thế giới. 

Nếu như các trường đại học không có năng lực đổi mới sáng tạo thì giáo dục đại học và khoa học công nghệ không trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp, không có khả năng vốn hóa tri thức và gia tăng giá trị, nền kinh tế không có được chất xúc tác từ đại học và quốc gia không có động lực để phát triển.

Theo Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Hữu Đức, đại học đổi mới sáng tạo chỉ được hình thành, phát triển khi đã đạt được điểm tới hạn. Đó là nền tảng của đại học có năng lực nghiên cứu cơ bản và phát triển công nghệ, đào tạo - nghiên cứu - công nghệ phải phát triển song hành.