- Các quốc gia phát triển biết khai thác nguồn vốn tiềm ẩn trong đất là chủ đạo, tạo nên nền kinh tế đứng trên chính đôi chân của mình, đảm bảo tính độc lập. Vậy tại các quốc gia này, giá trị đất đai được thu theo các giải pháp nào?

Như VnMedia đã đưa tin, tại Hội thảo  “Huy động nguồn lực từ đất đai”, GS Đặng Hùng Võ dẫn lời Giáo sư Hernando De Soto cho biết, một số nước đang phát triển luôn lấy chính sách sử dụng vốn của đầu tư trực tiếp từ nước ngoài (FDI) làm chủ đạo và từ đó nền kinh tế trở thành đứng trên đôi chân người khác, trở thành như phụ thuộc. Trong khi đó, các quốc gia phát triển biết khai thác nguồn vốn tiềm ẩn trong đất là chủ đạo, tạo nên nền kinh tế đứng trên chính đôi chân của mình, đảm bảo tính độc lập.

Vậy tại các quốc gia phát triển, giá trị đất đai được thu theo các giải pháp nào?

Theo GS Đặng Hùng Võ, có 6 giải pháp chính được các quốc gia phát triển sử dụng để khai thác nguồn vốn trong đất đai.

Thứ nhất, thu từ việc bán đất công hoặc cho thuê đất công đối với khu vực tư nhân. Nếu là bán thì có nghĩa là phần đất công này được chuyển sang khu vực tư nhân; nếu là cho thuê thì nhà nước thu tiền thuê và đất công vẫn là đất công. Ở các nước phát triển, đất công chuyển sang đất tư chủ yếu diễn ra vào giai đoạn tích lũy vốn ban đầu, đến nay đất công còn giữ lại chủ yếu để sử dụng cho các công trình quốc gia hoặc để điều tiết thị trường đất đai. Ngày nay, thu từ đất diễn ra chủ yếu dưới hình thức cho thuê đất công.

Thứ hai, thu từ thuế đối với đất đai, tài sản gắn liền thuộc khu vực tư nhân. Thuế có thể dưới dạng thuế đất, thuế nhà và thuế chuyển quyền bất động sản (BĐS). Ngoài ra, ở một số quốc gia có xuất hiện thêm một số dạng thuế khác phù hợp với tập quán quản lý tại quốc gia đó như thuế đối với giá trị đất đai tăng thêm, phí quản lý đô thị, phí bảo vệ môi trường.

Thứ ba, thu từ cho thuê các không gian liên quan đến đất như mặt nước, đất thuộc tầng ngầm, khoảng không, v.v., gọi chung là “không gian liền với đất”;

Thứ tư, thu từ giá trị đất đai tăng thêm không do chủ đất (chủ sử dụng đất) tạo ra, có thể đây là đầu tư hạ tầng bằng đầu tư công, đầu tư dịch vụ tiện ích công cộng chất lượng cao hơn hoặc đầu tư hoàn thiện hạ tầng xã hội như y tế, giáo dục, văn hóa, thể thao. Đây là khoản thu rất cơ bản để phát triển đô thị;

Thứ năm, thu từ nâng cấp khu dân cư bằng cơ chế góp/tái điều chỉnh đất đai (Land Pooling/Readjustment) như một giải pháp nâng cấp đô thị dựa vào giá trị đất đai tại chỗ sẽ được tăng lên do cộng đồng cư dân thực hiện;

Thứ sáu, thu từ đầu tư theo phương thức đối tác công tư, trong đó nhà nước chịu trách nhiệm về đất đai và nhà đầu tư tư chịu trách nhiệm về vốn tài chính. Các dự án được thực hiện mang lại lợi ích cho cả nhà nước và tư nhân.

Trong khi đó, ở Việt Nam, theo Bộ Tài chính, các số liệu thu từ đất được liệu kê bao gồm: (1) thu tiền sử dụng đất khi nhà nước giao đất ở và đất nghĩa trang kinh doanh thương mại; (2) thu tiền thuê đất; (3) thu thuế sử dụng đất; (4) thu thuế thu nhập từ chuyển quyền bất động sản; (5) thu từ bán nhà thuộc sở hữu nhà nước cho người đang thuê.