- Vừa qua, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) tổ chức Hội nghị tập huấn triển khai thí điểm giáo dục kỹ năng công dân số theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 cấp tiểu học. Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng dự và phát biểu tại hội nghị. Dự hội nghị có đại diện các Vụ, Cục thuộc Bộ GDĐT; đại diện lãnh đạo, chuyên viên các Sở GDĐT, Phòng GDĐT cùng các chuyên gia, nhà khoa học đến từ trường đại học, viện nghiên cứu.

Báo cáo về nhiệm vụ và nội dung triển khai giáo dục kỹ năng công dân số cấp tiểu học đáp ứng Chương trình giáo dục phổ thông 2018, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Tiểu học Thái Văn Tài cho biết: Xu hướng giáo dục kỹ năng công dân số cho học sinh tiểu học đang ngày càng trở nên phổ biến trên toàn thế giới. Đây là xu hướng giáo dục tập trung vào việc giáo dục cho học sinh tư duy giải quyết vấn đề và sinh sống, hoạt động một cách an toàn, chính trực và hiệu quả trong thế giới số.

Việc giáo dục kỹ năng công dân số cho học sinh tiểu học có tầm quan trọng đặc biệt, bởi đây là độ tuổi mà các em đang bắt đầu khám phá, sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông. Việc giúp các em có các kỹ năng cơ bản về sử dụng công nghệ và truyền thông một cách an toàn, đúng cách sẽ giúp các em tránh được các rủi ro và nguy hiểm trực tuyến, đồng thời, giúp các em phát triển một tư duy đa chiều và phát triển các kỹ năng sáng tạo cần thiết trong kỷ nguyên số.

Tại Việt Nam, hoạt động giáo dục kỹ năng công dân số những năm trước đây chủ yếu được thực hiện trong nhà trường ở phân môn Tin học. Tuy nhiên, hiện nay, với Chương trình giáo dục phổ thông 2018, môn Tin học đã trở thành bắt buộc ở cấp tiểu học từ lớp 3, với thời lượng 1 tiết/tuần trong 35 tuần học. Các nội dung kỹ năng công dân số cũng được thể hiện phong phú, đa dạng hơn với 3 mạch kiến thức chủ đạo là Khoa học máy tính, Công nghệ thông tin và truyền thông và Học vấn số hóa phổ thông.

Trong những năm gần đây, thấy được sự cần thiết phải giáo dục kỹ năng công dân số cho học sinh, trong các nhà trường và ngoài xã hội, các hoạt động giáo dục kỹ năng công dân số bổ trở ngoài chương trình môn Tin học đã được triển khai ngày càng sôi nổi, dưới nhiều hình thức phong phú, đa dạng.

Trong năm học 2023-2024, Bộ GDĐT triển khai thí điểm giai đoạn một trên 10 tỉnh, thành phố. Với lộ trình dự kiến, năm học 2024-2025, Bộ GDĐT tiếp tục triển khai thí điểm10 tỉnh tiếp theo. Năm học 2025-2026 triển khai diện rộng 63 tỉnh/thành.

Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng đánh giá cao sự chuẩn bị từ sớm, từ xa, kỹ lưỡng của các đơn vị triển khai thực hiện chuẩn bị cho công tác thí điểm. Trong đó có các chuyên gia, nhà khoa học, các thầy cô giáo uy tín xây dựng, phản biện chương trình với sự chủ động, sẵn sàng và quyết liệt. 

Thứ trưởng nhận định: Đây là công việc mới và là vấn đề có nhiều khó khăn, phức tạp, do đó khâu chuẩn bị rất quan trọng, cấp thiết. Đặc biệt, đối với tinh thần của các địa phương được lựa chọn làm thí điểm, cần phải nhận thức rõ vai trò, trách nhiệm trong quá trình triển khai. Bởi thí điểm không chỉ là được thực hiện ở một trường, một Phòng GDĐT, một địa phương mà còn là điều kiện, nền tảng để Bộ GDĐT làm mẫu, có thể nhân rộng đến các địa phương khác và có những quyết định về lộ trình mới tiếp theo. Thứ trưởng cho rằng trong quá trình triển khai chương trình các địa phương cần linh hoạt, sáng tạo, không cứng nhắc, triển khai phù hợp với điều kiện địa phương và mục tiêu chung của Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đã đề ra. Lưu ý đối với đội ngũ tham gia triển khai, Thứ trưởng cho rằng, đội ngũ cần phải được tập huấn kỹ càng; đặc biệt là những giáo viên trực tiếp giảng dạy cần có nhận thức đúng đắn, rõ ràng đối với việc giáo dục kỹ năng công dân số và đây là việc quyết định thành công hay không của chương trình thí điểm lần này.

Song song với việc triển khai, Thứ trưởng đề nghị các Sở GDĐT, Phòng GDĐT cần có các chỉ đạo về giám sát, kiểm tra nhằm tháo gỡ các điểm nghẽn, đồng hành, vào cuộc với các giáo viên trong quá trình thực hiện.

Thứ trưởng cũng lưu ý các Sở GDĐT tham mưu UBND cùng cấp có phương án bố trí nguồn kinh phí, trang bị cơ sở vật chất để bảo đảm thực hiện giáo dục kỹ năng công dân số phù hợp với điều kiện cụ thể tại địa phương; tăng cường công tác tuyên truyền để tạo sự đồng thuận, huy động nguồn lực của cộng đồng triển khai thực hiện hiệu quả giáo dục kỹ năng công dân số trong thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông 2018 tại các cơ sở giáo dục phổ thông thuộc thẩm quyền quản lý. Kết thúc sau một năm triển khai, Thứ trưởng đề nghị các địa phương cần có các báo cáo, đánh giá, rút kinh nghiệm để chuẩn bị cho triển khai nhân rộng.

Tại hội nghị, các chuyên gia, nhà khoa học, đại diện các Sở GDĐT đã tham gia tham luận, trao đổi, chia sẻ, nêu các vấn đề liên quan đến kinh nghiệm quốc tế về giáo dục kỹ năng công dân số; thực trạng và những thách thức về triển khai giáo dục kỹ năng công dân số tại Việt Nam; các phương án, cách thức thực hiện; tập huấn đội ngũ; cơ sở vật chất, trang thiết bị…