- Theo đại biểu Lê Thanh Vân (Cà Mau), một trong hai nguyên tắc bồi thường đất cần phải quán triệt là: “Tất cả thành viên trong xã hội đều được hưởng lợi từ giá trị gia tăng ở trên mảnh đất mà Nhà nước đầu tư và thực hiện quy hoạch, không một ai được hưởng quyền lợi riêng”..

Phát biểu thảo luận về Luật Đất đai, đại biểu Lê Thanh Vân (Cà Mau) nhấn mạnh: Cần phải quán triệt một nguyên tắc nhất quán trong việc xác định bồi thường giá đất theo 2 nguyên tắc.

“Nguyên tắc thứ nhất, chỉ bồi thường những giá trị đất theo mục đích ghi trong giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để không lẫn lộn giữa các loại đất khi xác định việc bồi thường; Nguyên tắc thứ hai, tất cả thành viên trong xã hội đều được hưởng lợi từ giá trị gia tăng ở trên mảnh đất mà Nhà nước đầu tư và thực hiện quy hoạch, không một ai được hưởng quyền lợi riêng ở đấy cả. Nếu như xác định được hai nguyên tắc này thì sẽ khắc phục được sự nhầm lẫn trong bồi thường đất, vì cứ có quy hoạch, cứ có đầu tư là tự động tăng giá đất và đòi giá bất kỳ không có giới hạn.” – Đại biểu Lê Thanh Vân nêu rõ quan điểm.

Theo đại biểu tỉnh Cà Mau, ở quy hoạch tỷ lệ 1/500, Nhà nước phải định dạng ra được không gian, lòng đất, phạm vi phát triển gần như là một sản phẩm của quy hoạch để đấu giá dự án hoặc đấu giá đất; toàn bộ tiền thu được từ đấu giá đất, đấu giá dự án đấy phục vụ cho 3 mục đích:

Mục đích thứ nhất, thu hồi lại chi phí mà nhà nước đã đầu tư, đầu cho quy hoạch chi tiết, đầu tư cho kết nối hạ tầng đến hàng rào ở ranh giới của đất dự án. Thực chất, đây là đầu tư công dẫn dắt đầu tư.

Mục đích thứ hai, bồi thường giải phóng mặt bằng và hỗ trợ tái định cư.

Mục đích thứ ba, sử dụng tiền còn lại cho đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội phục vụ vào lợi ích chung.

Thứ ba, theo đại biểu Lê Thanh Vân, tất cả các quy hoạch dự án sử dụng đất cho đất ở, đất đô thị, đất thương mại đều thực hiện bằng quyền lực của Nhà nước với ủy thác của nhân dân. Cho nên, không phân biệt giữa dự án công và dự án tư dẫn đến hai loại giá.

“Dự án của nhà nước thì một giá khác; dự án của tư nhân một giá khác sẽ sinh ra bất bình đẳng và dễ nảy sinh mâu thuẫn giữa nhà đầu tư với người bị thu hồi đất, thậm chí có thể mâu thuẫn giữa những người bị thổi đất vì 2 giá.” – đại biểu Lê Thanh Vân phân tích và “đề nghị bãi bỏ quy định này mà thực hiện một cách công bằng, những gì nhà nước đã thông qua quy hoạch đều phục vụ cho mục đích phát triển kinh tế - xã hội, không có sự phân biệt.”

Thứ tư, về xác định phương pháp bồi thường, đại biểu Lê Thanh Vân cho rằng “việc này không khó, không phức tạp”.

“Vấn đề chúng ta lựa chọn phương pháp nào phù hợp với từng loại đất và nên quy định một nguyên tắc ở trong Luật Đất đai. Ví dụ, đất ở gắn với bất động sản, gắn với quyền tài sản thiêng liêng của người được giao đất. Cho nên phải áp dụng phương pháp so sánh thị trường, thậm chí có thể kết hợp với phương pháp thặng dư. Mảnh đất có triển vọng tăng lên bởi vì hoạt động thương mại, nhiều hoạt động khác trên chính mảnh đất tăng dần theo quá trình lịch sử hoặc là đất sản xuất thì chúng ta phải lấy phương pháp thu nhập kết hợp với phương pháp khấu trừ. Trong đó, phương pháp thu nhập là phương pháp chính hay là đất chuyên dụng thì lấy phương pháp khấu trừ có thể kết hợp với phương pháp thu nhập. Tôi nghĩ nếu xác định được trong luật những nguyên tắc đấy thì Chính phủ có cơ sở để hướng dẫn. Ví dụ, Chính phủ có thể hướng dẫn vòng đời của giá đấy trong 5 năm chia bình quân, nếu như giá bình quân vào thời điểm đền bù đấy thấp chúng ta lấy giá của năm cao nhất thì người dân sẽ không bị thiệt thòi” - đại biểu tỉnh Cà Mau nêu ý kiến.

Nhấn mạnh đây là một đạo luật hết sức quan trọng cho nên cần phải hết sức cẩn trọng, đại biểu Lê Thanh Vân kiến nghị: “Nếu như chúng ta thảo luận ngày hôm nay chưa thống nhất nhiều vấn đề phức tạp thì cân nhắc để tiếp tục nghiên cứu ở kỳ họp sau".