- Để chạm tới cuộc sống tốt đẹp và hào nhoáng như nhiều người mặc định, du học sinh Việt phải trải qua rất nhiều áp lực nơi đất khách quê người.

2023 là năm đầu tiên mà hầu hết các nước mở cửa chào đón du học sinh sau khoảng thời gian gián đoạn do dịch Covid-19. Theo cục Hợp tác quốc tế, Bộ Giáo dục và Đào tạo, trong thống kê đưa ra gần đây nhất cho biết, Việt Nam có khoảng 190.000 sinh viên học tập ở nước ngoài.

ICEF Monitor, công ty chuyên nghiên cứu giáo dục quốc tế, đánh giá Việt Nam là thị trường tăng trưởng trọng điểm ở Đông Nam Á trong lĩnh vực du học. Những yếu tố mà học sinh và gia đình quan tâm nhất khi tìm hiểu du học đại học là thương hiệu trường và quốc gia, chất lượng giáo dục, việc làm, và cơ hội định cư.

Bạn Trần Ngọc Minh - học sinh lớp 10 Chuyên Pháp, trường Trung học phổ thông Chu Văn An chia sẻ: “Em chọn Pháp là nơi để du học, em thích nước Pháp vì khí hậu rất mát mẻ, và em nghĩ đây là môi trường tiên tiến nhất, em muốn sang đó để học hỏi và có thể làm ăn bên đó luôn”.

Bạn Trần Nguyễn Khánh Linh - học sinh lớp 10 Chuyên Văn tại trường Trung học Phổ thông Chu Văn An cho biết: “Ban đầu bố mẹ định hướng cho em đi du học và sau khi tìm hiểu thì em cũng đây cũng là một lựa chọn tốt cho tương lai của em sau này”

Du học là con đường mà học sinh và phụ huynh đặt rất nhiều kỳ vọng, tuy nhiên nó cũng ẩn chứa nhiều áp lực có thể dẫn đến những hậu quả khôn lường, điển hình là vụ việc du học sinh Nguyễn Duy Hân tự tử khi đang là nghiên cứu sinh tại Mỹ.

Khó khăn phải đối mặt với các du học sinh

Mặc dù nhiều sinh viên đã có chứng chỉ ngoại ngữ khá cao trước khi đi du học, nhưng họ vẫn gặp phải những trở ngại trong vấn đề giao tiếp, đặc biệt là trong môi trường học thuật.

Bạn Trần Công Thịnh, du học sinh tại trường Đại học Yonsei - Hàn Quốc chia sẻ: “Thông thường các buổi học trên lớp sẽ được giảng bằng tiếng Hàn, vì vậy mình không thể nghe hiểu toàn bộ nội dung. Mình phải ghi âm lại từng buổi học và nghe lại.”

Không chỉ vậy, khó khăn lớn nhất của du học sinh còn là phải tự lập ở một môi trường mới mà hoàn toàn không có sự giúp đỡ trực tiếp của người thân. Đối với những bạn trẻ đã quen sống trong vòng tay bố mẹ, cuộc sống của họ có thể bị đảo lộn hoàn toàn và rất mất thời gian để thích nghi.

Điều này dễ tạo nên cảm giác cô đơn, trống rỗng do không có gia đình ở cạnh và dẫn đến một số bệnh tâm lý như trầm cảm, rối loạn lo âu.

Bạn Diệu Anh, 20 tuổi, du học sinh tại trường Đại học Texas - Mỹ chia sẻ về những thay đổi trong cuộc sống: “19 năm đầu tiên của mình khi mà mình sống ở Việt Nam cùng bố mẹ, được bố mẹ bao bọc thì cuộc sống của mình như 1 đường thẳng, nó rất yên bình. Năm thứ 20, khi mình học tập và sống xa nhà thì cuộc sống của mình như sơ đồ nhịp tim của 1 con người vậy, nó lên xuống rất thất thường, mình gặp phải rất nhiều biến cố”

Đa phần du học sinh thường gặp khủng hoảng khi có ít bạn bè hoặc thậm chí là không có bạn bè, không thể làm quen với bạn bè trong môi trường mới.

“Khi mình mới tới Hàn Quốc thì mình thấy khá khó khăn khi giao tiếp và giao lưu với bạn bè. Bởi vậy nên mình phải trải qua khoảng thời gian khá lạc lõng, thậm chí có thể nói là trầm cảm.” - Công Thịnh chia sẻ.

Diệu Anh cũng gặp phải vấn đề tương tự: “Lúc mình mới qua thì mình chưa có quen biết nhiều bạn nên mối quan hệ của mình rất là hạn hẹp”. Văn hóa khác biệt là điều hiển nhiên, đặc biệt là giữa các nước phương Đông và phương Tây. Diệu Anh chia sẻ thêm về trải nghiệm ẩm thực của mình tại Mỹ: “Về ẩm thực, giai đoạn đầu mình không thể ăn được đồ ăn của người Mỹ, mình cảm thấy rất nhớ cơm nhà.”

Ngoài ẩm thực, khác biệt về phong cách học tập và làm việc cũng là một điều khiến các bạn du học sinh phải “đau đầu”. “Như mọi người biết thì người Mỹ họ không có văn hóa ngủ trưa và mình lại có những lớp học xuyên suốt buổi trưa nên mình không thể tập trung được và mình thấy rất là buồn ngủ.”, Diệu Anh kể lại cảm nhận cá nhân.

Những khác biệt về văn hóa cũng là yếu tố ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất của Diệu Anh và các bạn du học sinh khác do chế độ sinh hoạt bị thay đổi nhiều.

Những nguy hiểm cũng cần kề cũng là vấn đề mà nhiều du học sinh phải đối mặt. Nếu trước đây chỉ nghe và biết tới các vụ xả súng tại Mỹ qua báo chí, phim ảnh thì nay, Diệu Anh đã phải trải qua trải nghiệm kinh hoàng đó: “Mình đến một cửa hàng ở Mỹ để mua đồ ăn, và lúc mình vào gọi món được khoảng 5 phút thì có 1 vụ xả súng. Lúc đó cảnh sát ập đến và hô là mọi người nằm xuống, không ai được đứng lên hay di chuyển cả . Đó cũng là 1 kỉ niệm khiến mình nhớ mãi lúc mình sống ở Mỹ.”

Công Thịnh cũng chia sẻ sự bàng hoàng của bản thân khi bất chợt nhận được thông báo khẩn cấp: “Vào sáng sớm 2 tháng trước, mình đang ngủ thì bỗng dưng nghe thấy tiếng còi báo thảm họa và nhận được thông báo di tản từ chính phủ Hàn Quốc. Sau khoảng 30 phút thì bên phía Hàn Quốc xác nhận lại rằng đó chỉ là 2 vệ tinh mà Triều Tiên phóng về phía Hàn Quốc. Tuy nhiên sự kiện lần này khiến mình thấy rất lo lắng về an ninh cũng như nguy cơ chiến tranh có thể sẽ xảy ra.”

Vấn nạn phân biệt chủng tộc cũng gây ra các mối nguy hiểm cho du học sinh, đặc biệt là sinh viên đến từ các nước phương Đông như Việt Nam. Minh chứng điển hình nhất là vụ án du học sinh Việt Nam bị băng nhóm đầu trọc ở Nga sát hại vào năm 2004.

Định kiến du học sinh với mức lương “ngàn đô”

Việc mặc định du học sinh là một người phải có mức thu nhập cao, công việc thuận lợi, được nhiều nhà tuyển dụng săn đón đã vô hình chung gây nên những áp lực lớn cho du học sinh sau khi tốt nghiệp và về nước.

Trong thời điểm du học trở nên phổ biến và chất lượng giáo dục trong nước được nâng cao nhiều, du học sinh trở về cũng phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt hơn từ các ứng viên trong nước và sự lựa chọn kỹ càng hơn từ các nhà tuyển dụng.

Để vượt lên được những áp lực kể trên và chạm tay vào ước mơ đích thực, các bạn du học sinh cần rất nhiều nỗ lực. Trao đổi với giảng viên trường Đại học Texas tại Mỹ, cô Julie Adefehinti cho biết: “Tôi biết rằng các sinh viên quốc tế đều rất tận tâm trong việc học. Tuy nhiên hãy chú ý đến sự cân bằng. Hãy nhớ rằng thi thoảng hãy cho mình một khoảng thời gian nghỉ ngơi. Nếu các bạn có xu hướng trì hoãn các bài tập đến phút cuối thì điều này cũng có thể gây nên căng thẳng. Hãy nghiên cứu chúng ngay khi được giao".

Thực tế là hiện tại cũng có khá nhiều công ty “ma” giả danh trung tâm du học để lừa đảo. Vì vậy phụ huynh và học sinh cũng cần lưu ý, xem xét thật kĩ thông tin và khả năng của bản thân để tránh bị lời “đường mật” kẻ xấu thao túng, lừa gạt.

Thực hiện: Thảo Chi - Minh Dung - Phương Quỳnh