- Hàng ngàn ha đất ven biển và rừng phòng hộ bị sạt lở khiến hàng trăm nhà dân tại các tỉnh Cà Mau, Bạc Liêu, Sóc Trăng bị ảnh hưởng nghiêm trọng, cần được các cơ quan, địa phương nghiên cứu các giải pháp căn cơ, bài bản, có chiến lược lâu dài...

Báo cáo tình hình sạt lở ven biển Bí thư Tỉnh ủy Cà Mau Nguyễn Tiến Hải cho biết, tỉnh có hệ thống sông ngòi, kênh rạch dày đặc bậc nhất cả nước, có hơn 80 cửa biển, cửa sông thông ra biển và có bờ biển dài với 254 km.

Hơn 10 năm qua, dưới tác động của biến đổi khí hậu làm nước biển dâng, cùng với tình trạng sụt lún đất và các hình thái thời tiết cực đoan khác đã làm cho bờ sông, bờ biển của tỉnh Cà Mau bị sạt lở ngày càng nghiêm trọng.

Giai đoạn 2011 - 2021, sạt lở bờ biển đã làm mất đất và rừng phòng hộ với diện tích khoảng 5.250 ha (tương đương với diện tích bình quân một xã của tỉnh Cà Mau). Còn hiện nay, tổng chiều dài các đoạn bờ sông bị sạt lở và có nguy cơ bị sạt lở khoảng 425/8.118 km sông, rạch, trong đó các đoạn bờ sông bị sạt lở đặc biệt nguy hiểm khoảng 120 km. Sạt lở bờ sông đã làm hư hỏng gần 28 km đường giao thông và hàng trăm căn nhà, có nguy cơ gây ảnh hưởng đến khu vực với diện tích hơn 3.700 ha.

Tổng chiều dài bờ biển Cà Mau đang tiếp tục bị sạt lở khoảng 89 km, trong đó các đoạn sạt lở đặc biệt nguy hiểm khoảng 31 km với tốc độ sạt lở hằng năm bình quân từ 25-50 m, đặc biệt có những nơi lên đến 80 m. Do quá trình sạt lở xảy ra mạnh và thường xuyên, nên đường bờ biển bị dịch vào phía đất liền nhanh chóng, rừng ngập mặn và các công trình hạ tầng khác bị phá hủy.

Tại Bạc Liêu, Bí thư Tỉnh ủy Lữ Văn Hùng cho biết từ năm 2015 đến nay, trên địa bàn đã xảy ra 35 trường hợp sạt lở. Các đợt sạt lở đã làm thiệt hại 71 căn nhà, bị ảnh hưởng 119 căn nhà (xuất hiện các vết nứt); chiều dài sạt lở gần 1.700 m. Ước tính thiệt hại do các đợt sạt lở gây ra gần 23 tỷ đồng.

Trong năm 2022, Bạc Liêu đã xảy ra 6 trường hợp sạt lở và chỉ trong 7 tháng đầu năm 2023, tiếp tục xảy ra 8 trường hợp sạt lở bờ sông, bờ biển, tức là tăng gần gấp đôi so với cùng kỳ năm 2022 và các năm trước đây. Các đợt sạt lở làm 119 căn nhà bị sập và bị ảnh hưởng, gây thiệt hại hàng nghìn ha nuôi trồng thủy sản và gây sập, thiệt hại các công trình khác.

Tại Sóc Trăng, Bí thư Tỉnh ủy Lâm Văn Mẫn cho biết từ đầu năm tới nay, đã có trên 80 đoạn sạt lở bờ sông dài khoảng gần 1.800 m. Tình trạng sạt lở đê biển chủ yếu trên địa bàn thị xã Vĩnh Châu. Nhiều nơi hiện nay đai rừng phòng hộ không còn, sóng đánh trực tiếp vào thân đê nguy cơ vỡ đê vào những ngày triều cường là rất cao. Ngoài ra, triều cường sông Hậu gây tràn nhiều đoạn đê tại huyện Cù Lao Dung.

Dưới sự hỗ trợ, chỉ đạo của Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương trong thực hiện Kế hoạch phòng, chống sạt lở bờ sông, bờ biển; cùng với sự cố gắng nỗ lực của địa phương, những công trình kè chống sạt lở bờ biển được bố trí đủ vốn và đầu tư hoàn thiện đã phát huy hiệu quả.

Riêng Cà Mau đã đầu tư xây dựng hoàn thành được 55,7 km kè bảo vệ bờ biển, với tổng kinh phí 1.720 tỷ đồng. Hiện tỉnh và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang tiếp tục triển khai thực hiện gần 42,2 km kè biển, với kinh phí 1.785 tỷ đồng.

Thống kê sơ bộ từ năm 2016 đến nay, Chính phủ đã hỗ trợ các địa phương ĐBSCL 11.453 tỷ đồng khắc phục 190 vị trí sạt lở ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn của người dân. Từ năm 2015 đến nay, đã trồng và phục hồi 10.042 ha rừng ngập mặn với tổng kinh phí 1.931 tỷ đồng; dự kiến giai đoạn 2022-2025 tiếp tục trồng 2.631 ha rừng ngập mặn. Đã tổ chức di dời 21.696 hộ dân ra khỏi các khu vực sạt lở với tổng kinh phí hỗ trợ 1.773 tỷ đồng.

Sau buổi thị sát tại các địa phương nói trên vào chiều ngày 11/8, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu các địa phương đánh giá tình trạng sạt lở, xâm thực bờ sông, bờ biển, ảnh hưởng rừng ngập mặn là nghiêm trọng tại ĐBSCL, nhất là các tỉnh ven biển, trước mắt, phải chủ động hỗ trợ ổn định đời sống cho các hộ dân khu vực đang bị sạt lở (chỗ ở tạm, tái định cư).

Cùng với đó, chủ động di dời ngay các hộ dân ở khu vực nguy cơ cao xảy ra sạt lở, tránh để bị động, bất ngờ dẫn tới thiệt hại tính mạng của người dân khi xảy ra sạt lở. Tiếp tục xử lý, khắc phục các khu vực sạt lở đặc biệt nguy hiểm để bảo đảm an toàn cho người dân và cơ sở hạ tầng quan trọng.

Thủ tướng yêu cầu các tỉnh phối hợp các cơ quan liên quan rà soát, tổng hợp các khu vực sạt lở đặc biệt nguy hiểm, thực sự cấp bách, ảnh hưởng tới tính mạng và tài sản người dân, lập dự án cụ thể, nghiên cứu, cân đối, bố trí nguồn lực, đề xuất cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định để triển khai các dự án cần làm ngay.

Thủ tướng đề nghị các cơ quan liên quan nghiên cứu các giải pháp căn cơ, bài bản, chiến lược lâu dài như quai đê lấn biển tại những nơi có điều kiện phù hợp (vừa phát triển giao thông, vừa chắn sóng, chống sạt lở, xâm thực, vừa giữ được phù sa để lấn biển).