- Đóng góp cho Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi), Ban Nội chính Trung ương đề nghị, cùng với việc phân cấp, phân quyền mạnh cũng cần phải quy định rõ trách nhiệm và cơ chế kiểm soát; việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của các chủ thể thực hiện.

Tổng hợp ý kiến đóng góp cho dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi), Bộ Tư pháp cho biết, Ban Nội chính Trung ương đề nghị Dự thảo Luật cần tập trung quy định các cơ chế, chính sách để khắc phục ngay những khó khăn, vướng mắc, bất cập đang cản trở sự phát triển của Thủ đô hoặc ảnh hưởng xấu đến đời sống của Nhân dân, như giáo dục mầm non, đào tạo phổ thông trung học công lập, giao thông đô thị, cảnh quan môi trường đô thị,…

Theo Ban Nội chính Trung ương, cùng với việc phân cấp, phân quyền mạnh cũng cần phải quy định rõ trách nhiệm và cơ chế kiểm soát; việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của các chủ thể thực hiện.

Tiếp thu, dự thảo Luật quy định các cơ chế chính sách đặc thù, đột phá cho Thủ đô trong nhiều lĩnh vực trong đó có giáo dục, giao thông, chỉnh trang, tái thiết đô thị.

Trong khi đó, Bộ Nội vụ đề nghị Ban soạn thảo tiếp tục rà soát, bổ sung trong dự thảo Luật Thủ đô quy định về các cơ chế, chính sách đặc thù có nội dung khác so với quy định của luật hiện hành theo hướng kế thừa những quy định còn phù hợp của Luật Thủ đô năm 2012; luật hóa các Nghị quyết, Kết luận của Đảng, Nghị quyết của Quốc hội về cơ chế, chính sách đặc thù đang thực hiện ở các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, bảo đảm không trái với Hiến pháp năm 2013; đáp ứng nhu cầu quản trị Thủ đô, đô thị loại đặc biệt; đẩy mạnh phân quyền giữa Trung ương và Thành phố và giữa các cấp chính quyền Thành phố để chính quyền Thành phố chủ động tháo gỡ những vướng mắc, bất cập hiện nay trên địa bàn Thủ đô để phát triển Thủ đô Hà Nội ‘‘Văn hiến – văn minh - hiện đại’’, với tinh thần ‘‘Cả nước vì Hà Nội, Hà Nội vì cả nước’’.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư ủng hộ 03 nhóm chính sách được đề xuất trong Luật Thủ đô (sửa đổi): (1) Kế thừa Luật Thủ đô năm 2012, (2) Các chính sách đã được Quốc hội cho phép áp dụng thí điểm cho 10 địa phương trên cả nước và (3) Chính sách được áp dụng thí điểm cho thành phố Hà Nội như Nghị quyết số 97/2019/QH14, Nghị quyết số 115/2020/QH14, Nghị quyết số 160/2021/QH14,… Tuy nhiên, cần rà soát để các chính sách này phù hợp với thực tiễn và ổn định phát triển cho Hà Nội.

Đối với các chính sách mới, đề nghị nghiên cứu kỹ, rà soát theo một số nguyên tắc: Đánh giá tác động toàn diện, sự cần thiết giải quyết vấn đề thực tiễn của địa phương mà quy định pháp luật hiện hành chưa xử lý được, ổn định hơn và tính pháp lý cần chặt chẽ hơn để đủ cơ sở thuyết phục cấp có thẩm quyền.

Trên cơ sở đó, lựa chọn những chính sách cần thiết, đột phá, vượt trội và cạnh tranh quốc tế để đề xuất trong dự thảo Luật. Cân nhắc một số dự án thuộc thẩm quyền phê duyệt của Quốc hội mà dự thảo Luật đang đề xuất phân quyền cho HĐND thành phố Hà Nội nhưng chưa phù hợp do quy mô quá lớn, ít dự án và tính chất quan trọng như: Dự án sử dụng vốn; dự án khu đô thị có quy mô sử dụng đất từ 500 ha trở lên hoặc quy mô dân số từ 50.000 người trở lên; sử dụng đất có yêu cầu chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa nước từ hai vụ trở lên với quy mô từ 500 ha trở lên… hoặc các dự án theo luật hiện hành đã cho phép HĐND quyết định giao UBND phê duyệt.

Về các chính sách tổng thể, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề nghị cân nhắc bổ sung chính sách huy động nguồn lực đủ lớn để phát triển Thành phố đạt được mục tiêu đề ra tại các Nghị quyết của Bộ Chính trị và Quốc hội nêu trên như các chính sách về TOD, BT, O&M, BTL, BLT.

Dự thảo đã quy định tăng mức dư nợ của ngân sách địa phương (vay trong nước, vay quốc tế, phát hành trái phiếu chính quyền địa phương,…) lên mức 120% chi ngân sách theo phân cấp. Tuy nhiên, mức huy động này chưa đủ đột phá, đề nghị Bộ Tư pháp phối hợp với Bộ Tài chính nghiên cứu bổ sung quy định cho phép Hà Nội có khoản vay ODA riêng hoặc phát hành trái phiếu quốc tế để thực hiện một số dự án trọng điểm quy mô lớn như các tuyến đường sắt đô thị tại dự thảo Luật. Trên cơ sở cấp có thẩm quyền phê duyệt thì giao HĐND quyết định phê duyệt chủ trương đầu tư dự án hàng năm;

Ủng hộ các cơ chế, chính sách đặc thù để phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo vì Hà Nội có thuận lợi là trên 80% các trường đại học trên địa bàn, Khu công nghệ cao Hòa Lạc dự kiến chuyển về Thành phố Hà Nội quản lý từ 01 tháng 8 năm 2023. Tuy nhiên, cần xây dựng cơ chế thu hút nhân tài, các cơ quan nhà nước, các cơ sở nghiên cứu khoa học, trung tâm R&D và các doanh nghiệp trung gian,…;

Đề nghị nghiên cứu bổ sung chính sách phát triển thành phố theo định hướng thông minh, xanh, sạch đẹp và có thể tận dụng không gian ngầm nhằm giảm tải ùn tắc giao thông, ô nhiễm môi trường,...;

Cơ chế thí điểm có kiểm soát tuy đã được đề ra trong dự thảo Luật dự kiến thí điểm ở Khu công nghệ cao, khu công nghiệp, khu đô thị tập trung, khởi nghiệp đổi mới sáng tạo và khu thúc đẩy thương mại mới chỉ quy định các nguyên tắc chung. Tuy nhiên, đây là Luật với tính áp dụng cao và ổn định lâu dài nên cần có quy định thêm các nội dung cụ thể về hình thức áp dụng, quy trình, nội hàm chính sách, rủi ro mức độ,… hoặc bổ sung quy định giao Chính phủ xây dựng Nghị định hướng dẫn nội dung này để có thể áp dụng trên thực tiễn;

Việc phân cấp, phân quyền để chính quyền thành phố Hà Nội chủ động, linh hoạt trong điều hành nền kinh tế, phân quyền cho cấp quận, huyện và các cơ quan chuyên môn tương tự như quy định tại Nghị quyết 98/2023/QH15 của Quốc hội cho Thành phố Hồ Chí Minh là cần thiết. Ngoài ra, cần nghiên cứu xem xét bổ sung thêm quy định về nguyên tắc trong dự thảo Luật đối với việc thành lập Thành phố thuộc thành phố Hà Nội tương tự như thành phố Thủ Đức vì Luật Thủ đô làm căn cứ để Thành phố xây dựng Đề án và triển khai sau này;

Ngoài ra, tại dự thảo Luật đang giao nhiều thẩm quyền cho HĐND, UBND tiếp tục quy định chi tiết các trình tự, thủ tục thực hiện chính sách, đề nghị rà soát quy định tối đa trình tự, thủ tục ngay trong dự thảo Luật và các nội dung khác với các Luật khác hoặc giao cho Chính phủ thực hiện đảm bảo tính khả thi trong thực tiễn…