- Trả lời câu hỏi chất vấn của đại biểu liên quan đến trình trạng sợ trách nhiệm trong tham mưu xây dựng thể chế, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long khẳng định có tình trạng này, nhưng để lượng hóa rất khó, có tình trạng đổ lỗi cho hệ thống pháp luật hoặc do tổ chức thực hiện.

Trong phiên chất vấn của Thường vụ Quốc hội sáng ngày 15/8, đại biểu Trịnh Minh Bình - Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Long đặt vấn đề: Nguyên nhân chính của tình trạng cán bộ sợ trách nhiệm trong công tác tham mưu xây dựng thể chế?

Đại biểu Trịnh Minh Bình cho biết, theo báo cáo của Bộ Tư pháp, hiện nay, còn một số nơi cán bộ có biểu hiện sợ trách nhiệm, né tránh công việc trong công tác tham mưu xây dựng thể chế. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng chỉ rõ nguyên nhân chính của vấn đề trên và giải pháp khắc phục trong thời gian tới?

Đặt vấn đề chất vấn tại phiên họp, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Hồng Hạnh – Đoàn ĐBQH thành phố Hồ Chí Minh cho biết, nhiều năm qua nguồn nhân lực cho con xây dựng, hoàn thiện thể chế chưa có sự đột phá, nhất là pháp chế.

Đại biểu Lê Tất Hiếu - Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Phúc nêu rõ, hiện nay việc thu hút người làm giám định tư pháp rất khó khăn, nhất là giám định pháp y, vì hoạt động giám định tư pháp rất vất vả và độc hại. “Đề nghị Bộ trưởng cho biết có chính sách và biện pháp gì để giúp địa phương thu thút người làm công tác giám định tư pháp?” – ĐB Lê Tất Hiếu đặt câu hỏi.

Trả lời chất vấn đại biểu liên quan đến nguồn lực trong công tác xây dựng pháp luật, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cho biết, hiện cả nước có khoảng 10.000 người làm công tác pháp chế, trong đó gần 7.000 người hoạt động kiêm nhiệm. Có 89 tổ chức pháp chế ở trung ương và địa phương là 65 phòng pháp chế.

Liên quan đến kinh phí, Bộ trưởng Lê Thành Long cho hay, Thủ tướng và Phó Thủ tướng Chính phủ và quyết tâm của Bộ Tư pháp, Bộ Tài chính, năm 2022, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 42. Theo đó, quy định cụ thể về mức chi cho quá trình xây dựng luật, nghị định, thông tư…

“Nhìn chung, mức chi như vậy rất thấp, nhưng để có mức chi cải thiện theo Thông tư 42 là cả một quá trình. Quan điểm của Bộ trưởng là cố gắng thu xếp trong khuôn khổ Nhà nước hỗ trợ.” – Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long nêu quan điểm.

Về lực lượng pháp chế, Bộ trưởng Lê Thành Long cho biết, nếu so sánh với khối lượng công việc của các bộ, ngành hiện nay có thể thấy số lượng cán bộ làm việc trong lĩnh vực này rất mỏng, rất ít và khó đáp ứng được yêu cầu; một số bộ, ngành có tâm lý không ưu tiên cho lĩnh vực pháp chế.

“Bộ Tư pháp và Bộ Nội vụ đang xây dựng dự thảo Nghị định 55 sửa đổi, trong đó điều quan trọng nhất là xây dựng chức danh “pháp chế viên” từ đó có cơ sở xây dựng chính sách cho đội ngũ này.” – Bộ trưởng nêu giải pháp.

Trả lời câu hỏi đại biểu liên quan đến sợ trách nhiệm, Bộ trưởng khẳng định có tình trạng này, nhưng để lượng hóa rất khó, có tình trạng đổ lỗi cho hệ thống pháp luật hoặc do tổ chức thực hiện. Bộ trưởng cho rằng, do không xem xét các vấn đề trên tổng thể mà đổ lỗi do pháp luật; một số nơi có xu hướng giải thích theo hướng “tiện cho mình” hoặc hiểu, áp dụng pháp luật chưa thống nhất, hành chính hóa.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp cũng trả lời câu hỏi của đại biểu liên quan đến vấn đề giám định và cho biết, đây là vấn đề có tính chuyên môn, nhưng chi phí giám định chỉ là 180.000/người, như vậy rất thấp và từ năm 2017 đến nay vẫn chưa được cải thiện. Hiện nay Ban Chỉ đạo Trung ương về Phòng, chống tham nhũng, tiêu cực đã nhận thấy, Tòa án Nhân dân tối cao đang soạn thảo và trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội về Pháp lệnh Chi phí Tố tụng giám định…

Cần quy định để giảm tình trạng thông đồng, dìm giá, trục lợi

Tham gia chất vấn tại Phiên họp, đại biểu Ma Thị Thúy - Đoàn ĐBQH tỉnh Tuyên Quang nêu rõ, Báo cáo số 255 ngày 10/8/2023 của Bộ Tư pháp gửi các ĐBQH tại phiên chất vấn có nhiều nội dung nêu hạn chế, bất cập của một bộ phận đấu giá viên còn hạn chế nghiệp vụ, kĩ năng hành nghề, vi phạm đạo đức nghề nghiệp, vi phạm pháp luật, vẫn còn nể nang trong hoạt động đấu giá tài sản.

Đại biểu Ma Thị Thúy đề nghị Bộ trưởng cho biết có bao nhiêu trường hợp đấu giá viên vi phạm pháp luật phải xử lý, nguyên nhân của tình trạng trên là gì và giải pháp khắc phục trong thời gian tới? Đồng thời cho biết thêm định hướng sửa đổi Luật Đấu giá tài sản để phòng ngừa vi phạm pháp luật?

Trả lời câu hỏi liên quan đến hoạt động của đấu giá viên, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cho biết trong 5 năm từ 2018 đến 2022, Bộ Tư pháp và các đơn vị khác nhau, thanh tra đã thực hiện tổng số là 143 cuộc thanh tra, kiểm tra trong lĩnh vực đấu giá tài sản.

Về giải pháp, Bộ trưởng Lê Thành Long nêu rõ, trong pháp luật về đấu giá, quy định chặt chẽ hơn về quy trình, cách thức, quy chế để giảm bớt đi tình trạng thông đồng, dìm giá; Tăng cường các biện pháp để chuyên nghiệp hóa đấu giá viên đúng theo chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương phòng chống tham nhũng, tiêu cực và các văn bản của Đảng. Hiện nay, khi đi vào hành nghề đối với nghề đặc thù này cần phải được đào tạo và nắm được kỹ năng hành nghề.

Về Nghị định 55/2011/NĐ-CP, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cho biết, vướng về tổ chức bộ máy. Giải pháp hiện nay thì phải chuyên nghiệp hóa, bảo vệ được chức danh nghề nghiệp là đấu giá viên và sẽ có động viên hơn trong quá trình thực hiện nhiệm vụ có những chế độ bồi dưỡng nhất định.

Về định hướng sửa Luật Đấu giá, Bộ trưởng Bộ Tư pháp cho biết, tuân theo nguyên tắc đấu giá là pháp luật về hình thức, liệt kê đầy đủ hơn các tài sản công cần phải bán đấu giá, cập nhật những thuật ngữ, siết chặt một số các quy định để giảm tình trạng thông đồng, dìm giá, trục lợi và đặc biệt làm thất thoát ngân sách nhà nước; có các biện pháp về tăng cường năng lực, chuyên nghiệp hóa đội ngũ làm đấu giá với tư cách là một nghề tư pháp đặc thù và phát triển đến đấu giá trực tuyến.