- Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa vừa lên tiếng cảnh báo rằng việc thi hành lệnh bắt giữ của Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) đối với Tổng thống Vladimir Putin khi Nhà lãnh đạo Nga tham dự hội nghị thượng đỉnh BRICS vào tháng tới tại Johannesburg sẽ giống như một "lời tuyên chiến" chống lại Moscow.

“Nga đã nói rõ ràng rằng việc bắt giữ Tổng thống đương nhiệm của họ sẽ là một lời tuyên chiến,” Tổng thống Nam Phi Ramaphosa hôm qua (18/7) đã nói như vậy trong một bản ghi chép của tòa án. “Sẽ không phù hợp với Hiến pháp của chúng ta nếu mạo hiểm tham chiến với Nga.” Nhà lãnh đạo Nam Phi nói thêm rằng một động thái như vậy cũng sẽ làm ông ấy thất bại trong nhiệm vụ bảo vệ đất nước Nam Phi.

Là một thành viên của Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC), Nam Phi được yêu cầu tuân thủ các lệnh của tòa án, bao gồm cả phán quyết hồi tháng Ba về việc bắt giữ Tổng thống Nga Putin vì cáo buộc phạm tội ác chiến tranh ở Ukraine. Tuy nhiên, Nam Phi cũng là thành viên đăng cai tổ chức hội nghị thượng đỉnh BRICS năm nay và nước này đã tìm cách duy trì mối quan hệ tốt đẹp với Nga.

Tổng thống Ramaphosa đã chống lại áp lực của phía Mỹ trong việc lên án Moscow về cuộc xung đột ở Ukraine. Nam Phi duy trì sự trung lập trong cuộc chiến Nga-Ukraine. Thậm chí, Nam Phi tin rằng việc NATO bành trướng về về phía đông đã góp phần gây ra cuộc khủng hoảng hiện nay ở Ukaine.

Đảng đối lập hàng đầu của Nam Phi - Liên minh Dân chủ (DA) đã yêu cầu chính phủ của Tổng thống Ramaphosa  phải bắt giữ Tổng thống Putin và giao nộp ông này cho ICC nếu ông chủ điện Kremlin đặt chân vào Nam Phi. Bản khai có tuyên thệ của Tổng thống Ramaphosa được đưa ra nói trên là nhằm để đáp lại thách thức pháp lý từ DA. Đảng này đã tìm cách buộc Tổng thống Ramaphosa phải ra tay.

Nam Phi đang tìm kiếm sự miễn trừ khỏi nghĩa vụ của mình theo lệnh của ICC vì việc bắt giữ Tổng thống Putin có thể gây nguy hiểm cho “an ninh, hòa bình và trật tự của nhà nước,” ông Ramaphosa nói. Phó Tổng thống Nam Phi Paul Mashatile được cho là đã yêu cầu Tổng thống Nga không tham dự hội nghị thượng đỉnh BRICS mà thay vào đó là Ngoại trưởng Nga Lavrov nên đến tham dự.

Phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov hồi cuối tuần vừa rồi cho hay Tổng thống Putin chưa quyết định liệu ông sẽ tham dự cuộc họp BRICS trực tiếp hay tham gia từ xa. Các nguyên thủ quốc gia của các thành viên BRICS khác, bao gồm Trung Quốc, Brazil và Ấn Độ, dự kiến ​​sẽ tham dự hội nghị lần này.

Sự tham dự của Tổng thống Putin tại sự kiện cấp cao với các nhà lãnh đạo của Trung Quốc, Brazil, Ấn Độ và Nam Phi đang trở thành chủ đề được quan tâm sau khi Tòa án Hình sự Quốc tế ban hành lệnh bắt giữ ông vào tháng Ba.

“Hình thức tham gia hội nghị thượng đỉnh BRICS của Tổng thống Putin vẫn chưa được xác định đầy đủ. Các cuộc thảo luận vẫn đang diễn ra,” ông Peskov tiết lộ. “Khi quyết định cuối cùng được đưa ra, chúng tôi sẽ thông báo cho mọi người về điều đó,” phát ngôn viên điện Kremlin cho hay.

Ông Peskov đã đề cập đến vấn đề trên sau khi tờ Eyewitness News của Nam Phi hồi cuối tuần vừa rồi dẫn lời người đứng đầu Hội đồng Kinh doanh BRICS Stavros Nicolaou cho biết “năm nguyên thủ quốc gia BRICS sẽ tham dự diễn đàn.” Hội nghị thượng đỉnh sẽ diễn ra tại Johannesburg từ ngày 22 đến 24/8.

ICC cáo buộc Tổng thống Putin và ủy viên Nga về quyền trẻ em là "ép buộc di chuyển dân số" trong việc sơ tán trẻ vị thành niên khỏi vùng chiến sự ở Ukraine. Nga không phê chuẩn Quy chế Rome năm 1998 – một quy chế thành lập ra tòa án ICC có trụ sở tại Hague. Điện Kremlin đã nói rằng ICC không có thẩm quyền với Nga.