- ĐB Trần Thị Hồng Thanh đề nghị, trường hợp khi doanh nghiệp đã thực hiện tự thỏa thuận với người dân nhưng vẫn còn một phần hộ dân không đồng tình thì khi đó Nhà nước sẽ thực hiện thu hồi đất đối với phần diện tích đất chủ đầu tư và người sử dụng đất không thỏa thuận được…

Góp ý cho Dự thảo Luật Đất đai, ĐB Trần Thị Hồng Thanh (Ninh Bình) cho biết, liên quan đến vấn đề thu hồi đất vùng phụ cận, Nghị quyết số 18 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII xác định "Quy định cụ thể việc khai thác hiệu quả quỹ đất phụ cận các công trình kết cấu hạ tầng theo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và chính sách ưu tiên cho người có đất bị thu hồi được giao đất hoặc mua nhà trên diện tích đất đã thu hồi mở rộng theo quy định của pháp luật".

Theo ĐB Trần Thị Hồng Thanh, thực tiễn việc thực hiện thu hồi đất vùng phụ cận để đấu giá quyền sử dụng đất thời gian qua đã đem lại những kết quả thiết thực, giúp tăng nguồn thu cho ngân sách, bảo đảm công bằng giữa những người bị thu hồi, bảo đảm mỹ quan đô thị. Tuy nhiên, việc thực hiện thu hồi đất vùng phụ cận cũng còn có những hạn chế do cơ chế pháp lý hiện nay quy định chưa rõ ràng, trong dự thảo luật sửa đổi nội dung này cũng chưa được quy định rõ ràng, cụ thể, chặt chẽ.

Để đảm bảo thể chế hóa đầy đủ tinh thần Nghị quyết 18 về khai thác hiệu quả quỹ đất phụ cận, tôi đề nghị cơ quan soạn thảo rà soát, nghiên cứu bổ sung quy định một điều riêng về thu hồi đất vùng phụ cận, trong đó xác định rõ nguyên tắc, quy trình, cơ chế tài chính và các cơ quan phối hợp trong quá trình tạo quỹ đất sạch, xây dựng tiêu chí cụ thể, xác định phạm vi ranh giới vùng phụ cận phải thu hồi, quy định rõ các nguồn vốn để thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trong thu hồi đất vùng phụ cận để đấu giá quyền sử dụng đất thực hiện dự án.

Liên quan đến cơ chế tự thỏa thuận giữa người dân và doanh nghiệp trong chuyển nhượng quyền sử dụng đất để thực hiện các dự án đô thị, nhà ở thương mại, ĐB đánh giá, Luật Đất đai (sửa đổi) đã thể chế hóa quan điểm này tại Điều 127 về các trường hợp sử dụng đất thực hiện dự án phát triển kinh tế - xã hội thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất.

Tuy nhiên, ĐB cho rằng, cơ quan soạn thảo cần nghiên cứu, bổ sung quy định để có cơ chế điều chỉnh chặt chẽ, phù hợp, khả thi đối với một thực tiễn đặt ra, đó là những dự án doanh nghiệp không thể thỏa thuận được vì trong vùng dự án có một số người sử dụng đất cố tình không hợp tác, ngăn cản việc thực hiện dự án, dẫn đến tình trạng dự án không triển khai được, chậm tiến độ, gây lãng phí nguồn lực đất đai và quyền lợi của số đông người dân đã đồng thuận với mục tiêu của dự án.

“Tôi đề nghị cơ quan soạn thảo rà soát, nghiên cứu quy định vấn đề này theo hướng, các dự án nhà ở thương mại, dự án đô thị doanh nghiệp tự thỏa thuận với người có đất bị thu hồi, nhằm đảm bảo quyền lợi của người dân, nhà nước và doanh nghiệp. Trường hợp khi doanh nghiệp đã thực hiện tự thỏa thuận với người dân nhưng vẫn còn một phần hộ dân không đồng tình thì khi đó Nhà nước sẽ thực hiện thu hồi đất đối với phần diện tích đất chủ đầu tư và người sử dụng đất không thỏa thuận được. “ – ĐB Trần Thị Hồng Thanh nêu ý kiến.

Theo vị ĐB này thì để quy định này đảm bảo chặt chẽ, công khai, minh bạch, hài hòa lợi ích giữa các bên, cần quy định trong dự thảo luật một số điều kiện khi nhà nước thực hiện thu hồi phần diện tích đất còn lại của dự án, công trình không thỏa thuận đượ. Đó là chỉ thực hiện đối với các dự án đủ các điều kiện, như không điều chỉnh được quy mô sử dụng đất để thực hiện dự án nếu bỏ lại phần diện tích không thỏa thuận được, tỷ lệ diện tích đất trong dự án mà chủ đầu tư và người sử dụng đất không thỏa thuận được chỉ chiếm tỷ lệ từ 10 đến 15% diện tích đất thực hiện dự án.

Cùng với đó, để đảm bảo chặt chẽ dự thảo luật cũng cần quy định về trình tự, thủ tục thu hồi phần diện tích đất còn lại của dự án không thỏa thuận được, như Nhà nước cùng với chủ đầu tư thực hiện đối thoại với người sử dụng đất trong khu vực đất không thỏa thuận được, ĐB đề nghị, trong trường hợp đối thoại không đạt kết quả thì nhà nước thực hiện thu hồi đất để giao, cho thuê cho chủ đầu tư thực hiện dự án không phải thông qua hình thức đấu giá quyền sử dụng đất, không phải đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án.

Đồng thời, Dự thảo luật cũng phải quy định về xác định giá đất cụ thể đối với phần diện tích còn lại của dự án không thỏa thuận được và phương án hỗ trợ, tái định cư cho người có đất bị thu hồi. Theo đó, giá đất cụ thể đối với phần diện tích còn lại của dự án không thỏa thuận được xác định theo nguyên tắc không vượt quá giá đất cao nhất đã thỏa thuận được, và phương án hỗ trợ tái định cư cho người có đất bị thu hồi cần được xây dựng theo nguyên tắc phù hợp với phong tục, tập quán, điều kiện thực tế của địa phương.