- Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken hôm qua (18/6) đã khởi động chuyến công du kéo dài hai ngày đến Trung Quốc với lịch trình gồm một loạt cuộc gặp gỡ cấp cao tại thủ đô Bắc Kinh nhằm cố gắng hạ nhiệt mối quan hệ đang “căng như dây đàn” giữa Mỹ và Trung Quốc. Sự căng thẳng leo thang liên tục giữa hai cường quốc hàng đầu thế giới đang khiến nhiều người trên khắp thế giới lo ngại.

Ngoại trưởng Blinken đã mở đầu chương trình của mình bằng cuộc gặp với Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Qin Gang. Hai vị quan chức này đã có một cuộc thảo luận kéo dài và sau đó là một bữa tối làm việc. Ngoại trưởng Mỹ sẽ có các cuộc hội đàm bổ sung với người đồng cấp Trung Quốc Qin, cũng như nhà ngoại giao hàng đầu của Trung Quốc Wang Yi và có thể là cả Chủ tịch Tập Cận Bình trong ngày hôm nay (19/6).

Cả Ngoại trưởng Blinken và Ngoại trưởng Qin đều không đưa ra bất kỳ bình luận quan trọng nào với các phóng viên khi họ bắt đầu cuộc họp giữa hai bên.

Bất chấp sự hiện diện của Ngoại trưởng Blinken ở thủ đô Trung Quốc, triển vọng cho bất kỳ bước đột phá quan trọng nào trong quan hệ Mỹ-Trung là rất mong manh, vì mối quan hệ giữa hai cường quốc hàng đầu thế giới này vốn đã căng thẳng lại ngày càng trở nên căng thẳng trong những năm gần đây. Sự thù địch và đổ lỗi cho nhau đã liên tục leo thang trong một loạt các bất đồng có liên quan đến an ninh và ổn định toàn cầu.

Ông Blinken là quan chức cấp cao nhất của Mỹ đến thăm Trung Quốc kể từ khi Tổng thống Joe Biden nhậm chức và là Ngoại trưởng đầu tiên của Mỹ thực hiện chuyến đi như này sau 5 năm.

Tổng thống Mỹ Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã nhất trí về chuyến thăm của Ngoại trưởng Blinken đến Trung Quốc ngay đầu cuộc họp vào năm ngoái ở Bali. Chuyến công du của ông Blinken đáng ra diễn ra vào một ngày trong tháng Hai nhưng đã bị trì hoãn bởi sự hỗn loạn về ngoại giao và chính trị gây ra từ vụ Mỹ phát hiện một khinh khí cầu do thám Trung Quốc bay qua không phận nước này và đã bắn hạ chiếc khinh khí cầu đó. Vụ việc này đã khiến Bắc Kinh nổi giận.

Danh sách những điểm bất đồng và xung đột tiềm tàng giữa Mỹ và Trung Quốc còn rất dài, từ thương mại với Đài Loan, điều kiện nhân quyền ở Trung Quốc và Hồng Kông đến sự quyết liệt của quân đội Trung Quốc ở Biển Đông và cuộc chiến của Nga ở Ukraine.

Nhà ngoại giao hàng đầu của Mỹ cũng sẽ tìm cách thúc ép Trung Quốc thả các công dân Mỹ bị giam giữ và thực hiện các bước để hạn chế sản xuất và xuất khẩu tiền chất fentanyl đang gây ra cuộc khủng hoảng thuốc giảm đau opioid ở Mỹ.

Các quan chức Mỹ cho biết ông Blinken sẽ nêu ra từng điểm trong số này, mặc dù không bên nào cho thấy bất kỳ xu hướng nào về việc họ sẽ lùi bước trước trong các lập trường cứng rắn của họ.

Ngay trước khi rời đi, Ngoại trưởng Blinken nhấn mạnh tầm quan trọng của việc Mỹ và Trung Quốc thiết lập và duy trì các đường dây liên lạc tốt hơn. Ông này đã nói với các phóng viên rằng Washington muốn đảm bảo rằng “sự cạnh tranh giữa chúng tôi với Trung Quốc không dẫn đến xung đột” do những hiểu lầm có thể tránh được.

Ông Blinken cho biết hồi cuối tuần vừa rồi rằng Tổng thống Biden và Chủ tịch Tập Cận Bình đã cam kết cải thiện thông tin liên lạc “chính xác để chúng tôi có thể đảm bảo rằng chúng tôi đang liên lạc rõ ràng nhất có thể nhằm tránh những hiểu lầm và thông tin sai lệch có thể xảy ra”.

Chủ tịch Tập Cận Bình đã đưa ra một gợi ý về khả năng sẵn sàng giảm căng thẳng. Ông này đã nói trong cuộc gặp với người đồng sáng lập Microsoft Corp - Bill Gates rằng Mỹ và Trung Quốc có thể hợp tác để “mang lại lợi ích cho hai quốc gia của chúng ta”.

“Tôi tin rằng nền tảng của quan hệ Trung-Mỹ nằm ở con người,” Chủ tịch Tập Cận Bình nói với tỉ phú Gates. “Trong tình hình thế giới hiện nay, chúng ta có thể thực hiện nhiều hoạt động khác nhau có lợi cho hai nước chúng ta, người dân hai nước và toàn thể nhân loại.”

Tổng thống Biden đã nói với các phóng viên Nhà Trắng rằng ông “hy vọng rằng trong vài tháng tới, tôi sẽ gặp lại Chủ tịch Tập Cận Bình và nói về những khác biệt chính đáng mà chúng ta có, cũng như cách ... để hai bên có được mối quan hệ tốt đẹp.”