- Trước diễn biến số ca mắc tăng nhanh trong những tuần gần đây cùng với sự xuất hiện trở lại của Enterovirus 71 genotype B5, dự báo trong thời gian tới sẽ xuất hiện nhiều ca bệnh nặng và tử vong nếu không tích cực triển khai các giải pháp phòng chống dịch và điều trị hiệu quả.

Theo báo cáo của Viện Pasteur Thành phố Hồ Chí Minh, tính đến hết tuần 23 vừa qua, toàn khu vực phía Nam ghi nhận 9.028 ca mắc tay chân miệng (TCM), trong đó có 4 ca tử vong với chẩn đoán TCM độ 4 và có xét nghiệm Enterovirus 71 (EV71) dương tính.

Tương tự diễn tiến chung của khu vực phía Nam, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Thành phố (HCDC) ghi nhận số ca mắc tại Thành phố bắt đầu tăng từ tuần thứ 19 và tăng nhanh từ tuần thứ 21 đến nay. Trong 23 tuần đầu năm, số ca mắc tích lũy của Thành phố là 2.407 ca; chưa ghi nhận ca tử vong.

Trước diễn biến số ca mắc tăng nhanh trong những tuần gần đây cùng sự xuất hiện trở lại của EV71, ngày 02/6/2023 Sở Y tế đã tổ chức cuộc họp khẩn với các Trung tâm Y tế, bệnh viện và Phòng Y tế các quận, huyện và thành phố Thủ Đức về công tác phòng chống TCM. Thống nhất với Thông báo kết luận buổi giao ban trực tuyến ngày 09/6/2023 về “Tăng cường giám sát và phòng chống bệnh tay chân miệng tại khu vực phía Nam” do Viện Pasteur tổ chức, Sở Y tế đã chỉ đạo các đơn vị khẩn trương thực hiện các biện pháp để chủ động ứng phó với diễn biến dịch bệnh. Theo đó, HCDC đã tổ chức tập huấn lại cho các Trung tâm Y tế, Trạm Y tế về nội dung giám sát và phòng chống bệnh TCM theo Quyết định số 581/QĐ-BYT ngày 24/02/2012 của Bộ Y tế, đồng thời hướng dẫn các Trung tâm Y tế quận, huyện và thành phố Thủ Đức tổ chức tập huấn cho giáo viên, bảo mẫu tại các trường mầm non và các nhóm trẻ. HCDC cũng tổ chức các đoàn giám sát hoạt động phòng chống TCM tại các quận huyện, phường xã để kịp thời hỗ trợ các quận huyện trong công tác chủ động kiểm soát dịch bệnh. Bên cạnh đó, hoạt động truyền thông về các biện pháp phòng bệnh cũng được đẩy mạnh cả chiều rộng lẫn chiều sâu và tiếp tục duy trì.

Về công tác thu dung điều trị, tính từ đầu năm đến nay tổng cộng đã có 936 ca TCM điều trị nội trú tại các bệnh viện của TP.HCM, trong đó có 46 ca nặng và đã có 04 trường hợp tử vong (là các bệnh nhi nặng chuyển từ các tỉnh về). Tổng số ca nhập viện trong ngày 17/6/2023 là 41 ca, trong đó có 08 ca có địa chỉ tại TP.HCM (20%). Tổng số đang điều trị nội trú là 147 ca, tất cả đều là trẻ dưới 6 tuổi. Có 18 trẻ TCM nặng đang điều trị tại các khoa hồi sức tích cực của 3 bệnh viện nhi đồng, trong đó có 1 trường hợp ngụ tại phường Tân Thới Nhất Quận 12, còn lại là các trường hợp chuyển từ các tỉnh về; 14 trường hợp trong số này đang trong tình trạng nguy kịch phải thở máy, 1 ca lọc máu.

Nhằm chủ động nguồn lực sẵn sàng cho hệ thống điều trị đáp ứng tình huống số ca mắc tăng cao, Sở Y tế đã xây dựng kế hoạch đảm bảo công tác thu dung, điều trị bệnh TCM trên địa bàn Thành phố theo ba kịch bản ứng phó với các trường hợp nặng (từ độ 2a trở lên, ước tính chiếm khoảng 10% ca bệnh nội trú) như sau:

Tình huống thứ nhất dự kiến khi có dưới 50 ca nhập viện mới/ngày, dưới 200 ca đang điều trị nội trú và dưới 20 ca nặng tại các bệnh viện. Theo đó, tổng quy mô giường bệnh điều trị TCM trong tình huống này là hơn 200 giường, với 30 giường phục vụ hồi sức tích cực, các bệnh nhi TCM được ưu tiên tập trung điều trị tại 3 bệnh viện chuyên khoa nhi của thành phố.

Khi số ca nhập viện mới mỗi ngày tăng từ 50-100 ca, hệ thống y tế phục vụ 200-700 ca đang điều trị nội trú và 20-70 ca chuyển nặng tại các bệnh viện, TP Hồ Chí Minh sẽ chuyển sang tình huống thứ hai. Lúc này, tổng số giường điều trị TCM sẽ cần 700 giường, trong đó có 80 giường hồi sức tích cực. Các bệnh nhi TCM được điều trị tại 3 bệnh viện chuyên khoa nhi và bệnh viện Bệnh nhiệt đới.

Tình huống thứ ba dự kiến được triển khai khi Thành phố có từ 100-200 ca TCM nhập viện mới mỗi ngày và các cơ sở y tế có 700-1.400 ca điều trị nội trú với khoảng 70-140 ca nặng tại các bệnh viện. Tổng số giường điều trị cần chuẩn bị ở tình huống này là 1.400 giường với khoảng 150 giường hồi sức tích cực. Các bệnh nhi nặng điều trị tại 3 bệnh viện chuyên khoa nhi và bệnh viện Bệnh Nhiệt đới, đồng thời hệ thống điều trị thực hiện quy trình phân loại bệnh nhi điều trị ngoại trú và nội trú, phân tuyến điều trí nhằm tránh quá tải cục bộ tại bệnh viện tuyến cuối và hạn chế thấp nhất các trường hợp tử vong.

Bên cạnh việc khuyến cáo các đơn vị khẩn trương dự trù thuốc và dịch truyền, trang thiết bị - vật tư y tế cho các kế hoạch ứng phó nêu trên, hiện Sở Y tế cũng đã có công văn đề nghị Cục Quản lý Dược hỗ trợ trợ tìm thêm nhà cung ứng thuốc đặc trị, kiến nghị Viện Kiểm định Quốc gia Vắc xin và Sinh phẩm y tế hỗ trợ đẩy nhanh tiến độ kiểm nghiệm sinh phẩm y tế liên quan cần thiết cho điều trị tay chân miệng để kịp thời cho lưu hành thuốc nhập, phục vụ cho công tác khám chữa bệnh trong tình hình dịch bệnh diễn tiến nhanh hiện nay.

Ngoài công tác điều trị tích cực cho người bệnh, 3 bệnh viện chuyên khoa Nhi và bệnh viện Bệnh nhiệt đới còn được giao nhiệm vụ hỗ trợ chuyên môn điều trị TCM cho bệnh viện tuyến dưới và các tỉnh trong khu vực, không để xảy ra các trường hợp chuyển bệnh không an toàn từ tuyến tỉnh về thành phố.

Các bệnh viện Nhi đồng của TP tổ chức tập huấn lại về chẩn đoán điều trị bệnh TCM, phát hiện các dấu hiệu bệnh chuyển nặng, hồi sức cấp cứu cơ bản và nâng cao cho tất cả các cơ sở khám, chữa bệnh từ các phòng khám đến các BV tuyến quận, huyện, BV đa khoa có khoa nhi trên địa bàn Thành phố. Tổ chuyên gia TCM trực “Đường dây điện thoại nóng” và sẵn sàng hỗ trợ chuyên môn cho các tuyến khi cần thiết. Trường hợp có ca bệnh nặng được đánh giá qua hội chẩn là không an toàn khi chuyển tuyến thì bệnh viện tuyến cuối chủ động cử các chuyên gia đến hỗ trợ chuyên môn trực tiếp cho cơ sở.

Sở Y tế TP Hồ Chí Minh cũng yêu cầu 3 Bệnh viện Nhi đồng của Thành phố và Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới tiếp tục phối hợp với OUCRU giải trình tự gene xác định các genotype gây bệnh nặng của EV71 từ các bệnh phẩm của các bệnh nhân TCM.

Tay chân miệng là bệnh lây qua đường tiêu hóa, có thể diễn tiến nặng nhanh đe dọa tính mạng, ngành Y tế vận động mọi người dân, đặc biệt là các gia đình có trẻ dưới 5 tuổi thực hiện nghiêm các biện pháp phòng bệnh như sau:

- Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng dưới vòi nước chảy cho trẻ và người chăm sóc trẻ.

- Thường xuyên lau sạch các bề mặt, dụng cụ trẻ tiếp xúc hàng ngày.

- Khi phát hiện trẻ có dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh cần đưa trẻ đi khám tại cơ sở y tế gần nhất.

- Theo dõi sát khi trẻ bệnh để phát hiện sớm các dấu hiệu bệnh chuyển nặng như giật mình, sốt cao liên tục, quấy khóc liên tục, mạch nhanh, đã nổi bông tím, yếu tay chân