- “Quan điểm của cá nhân tôi là nên khuyến khích và điều chỉnh chính sách để chuyển sang bảo hiểm bắt buộc là tốt nhất cho người lao động để đảm bảo về già có lương hưu và có cuộc sống ổn định" - Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung nêu quan điểm về việc thu bảo hiểm xã hội đối với hộ kinh doanh.

Trong phiên chất vấn sáng ngày 6/6, đặt câu hỏi cho lĩnh vực Lao động, Thương binh và Xã hội, ĐB Ma Thị Thúy (Tuyên Quang) đặt câu hỏi: “Việc chậm đóng bảo hiểm xã hội gây hệ lụy rất lớn, ảnh hưởng đến hàng trăm nghìn người lao động, theo báo cáo có 206.468 người. Đề nghị Bộ trưởng cho biết nguyên nhân của tình trạng trên, giải pháp khắc phục là gì?”

Liên quan đến tình trạng thu sai bảo hiểm xã hội đối với chủ hộ kinh doanh cá thể, ĐB Ma Thị Thúy đề nghị Bộ trưởng cho biết quan điểm cũng như hướng giải quyết trong thời gian tới.

Trả lời câu hỏi chất vấn của Đại biểu, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, đến hết năm 2022, tình trạng chậm đóng, trốn đóng, cộng cả lãi và gốc là 8.560 tỷ, so với năm 2021 tăng khoảng 2,69%, trong đó có khoảng 26.670 doanh nghiệp và đơn vị chậm đóng và cũng có một bộ phận trốn đóng. Do đó đã ảnh hưởng tới trên 206.000 người lao động.

“Thời gian vừa qua thì chúng tôi cũng đã phải điều chỉnh các giải pháp để đảm bảo quyền lợi cho 206.000 trường hợp này. Cho đến nay thì cơ bản là số đối tượng tham gia bảo hiểm bị ảnh hưởng bởi chế độ, chính sách đã được giải quyết một cách căn bản” - Bộ trưởng cho biết.

Về nguyên nhân, Bộ trưởng cho hay, thứ nhất là do doanh nghiệp làm ăn khó khăn, thiếu đơn hàng, cá biệt cũng có đơn vị cố tình chậm và trốn đóng; thứ hai là cơ quan quản lý bảo hiểm chưa quản lý hết đối tượng; Thứ ba là quản lý, sử dụng thiếu hiệu quả; Thứ tư là ứng dụng công nghệ thông tin kết nối cơ sở dữ liệu chưa tốt.

“Về vấn đề này, chúng tôi đã triển khai các biện pháp cụ thể, vừa qua chỉ đạo cho bảo hiểm xã hội thực hiện một nguyên tắc thế này, người lao động thu đến đâu thì chúng ta thực hiện chế độ, chính sách đến đó. Cũng có 1 giai đoạn, thí dụ như người lao động mất 2-3 năm bị ngắt quãng thì bảo hiểm không tính chế độ cho người lao động, chúng tôi không đồng ý chỗ đó, tạm thời ghi lại đến mức độ đó và tiếp tục giải quyết chính sách cho người lao động. Do đó, hiện nay 206.000 trường hợp này đã được giải quyết về chính sách, không còn điều gì vướng mắc, chỉ còn lại các khoản nợ thì chúng ta tiếp tục phải tính toán để làm sao người lao động không bị ảnh hưởng” – Ông Đào Ngọc Dung thông tin.

Giải pháp thứ hai, theo Bộ trưởng Bộ LĐ,TB&XH là tạo điều kiện cho người lao động tiếp tục đóng bảo hiểm ở đơn vị mới nếu như chuyển đơn vị mới hoặc bảo lưu khi thôi tham gia.

“Về căn cơ, về lâu dài, chúng tôi cho rằng phải sửa Luật Bảo hiểm xã hội. Hiện nay những nội dung này đã được nêu trong dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội trình kỳ họp tới vào tháng 10. Sẽ quy định bổ sung rõ hành vi chậm đóng và trốn đóng. Trốn đóng hiện nay đã được quy định bằng pháp luật, thậm chí là xử lý hình sự, nhưng khái niệm và phạm vi cũng không xác định rõ được. Do đó, hiện nay chưa xử lý được một trường hợp nào. Thí dụ như Thành phố Hồ Chí Minh, tới 84 đơn để chuyển sang cơ quan điều tra nhưng không xử lý được, vướng hành vi, chưa xác định rõ.” – Bộ trưởng cho biết.

Người đứng đầu Bộ LĐ,TB&XH cũng cho biết trình Quốc hội trong sửa Luật Bảo hiểm xã hội để áp dụng một số chế tài mạnh hơn, kiên quyết hơn và hiệu quả hơn như thông lệ quốc tế cho phép.

“Chẳng hạn người ta có thể dừng hóa đơn trong một thời gian, thậm chí có những quốc gia hoãn xuất cảnh cho những người sử dụng lao động mà không áp dụng, không thực hiện, không chấp hành nguyên tắc này. Cũng cần quy định lại, đối tượng và người được khởi kiện về bảo hiểm xã hội không áp dụng như hiện nay nữa, vì hiện nay thực hiện không có hiệu quả.” – ông Đào Ngọc Dung báo cáo đại biểu.

Thu sai BHXH của hộ kinh doanh: Cơ quan công quyền làm sai thì phải xin lỗi

Liên quan đến câu hỏi của đại biểu về việc thu sai bảo hiểm xã hội đối với chủ hộ kinh doanh cá thể, Bộ trưởng cho biết mới đây đã kết thúc 8 đoàn kiểm tra của Ban Kinh tế Trung ương, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội xung quanh vấn đề này để chuẩn bị sửa Luật Bảo hiểm xã hội.

“Về quan điểm của chúng tôi, đây là nội dung chưa được quy định trong Luật Bảo hiểm. Do đó cần phải đánh giá một cách rất cụ thể. Tuy nhiên, quan điểm cá nhân của Bộ trưởng thì tôi cho rằng chúng ta phải đặt lợi ích của người lao động, của chủ hộ kinh doanh lên hàng đầu. Cơ quan công quyền làm sai thì cơ quan công quyền phải xin lỗi và xử lý theo quy định.” – Bộ trưởng nhấn mạnh.

Về hướng giải quyết, Bộ trưởng cho biết đang đề xuất và tới đây nếu được Quốc hội cho phép thì chuyển toàn bộ số hộ kinh doanh này sang bảo hiểm bắt buộc để đảm bảo quyền lợi cho người lao động.

Những trường hợp không muốn hoặc không có nhu cầu thì có thể chuyển sang bảo hiểm tự nguyện. Trường hợp xấu nhất mà cả người lao động lẫn cơ quan không đồng ý thì chúng ta phải thoái thu, trả lại quyền lợi cho người lao động.

“Tuy nhiên, quan điểm của cá nhân tôi vẫn là phải đặt quyền lợi, lợi ích của người lao động lên hàng đầu và thứ hai là nên khuyến khích và điều chỉnh chính sách để chuyển sang bảo hiểm bắt buộc là tốt nhất cho người lao động để đảm bảo về già có lương hưu và có cuộc sống ổn định” - Bộ trưởng nêu quan điểm.