- Quỹ Toàn cầu phòng chống AIDS, lao và sốt rét đã tài trợ không hoàn lại cho Việt Nam hơn 650 triệu USD và sẽ tiếp tục tài trợ cho Việt Nam 130 triệu USD giai đoạn 2024 - 2026.

Ngày 10/5, Hội đồng điều hành Quỹ Toàn cầu phòng, chống AIDS, Lao và Sốt rét khai mạc Hội nghị lần thứ 49 tại Hà Nội nhằm thảo luận về các vấn đề quản lý, phân bổ nguồn quỹ cho các hoạt động đầu tư phòng, chống 3 bệnh: HIV/AIDS, lao và sốt rét ở các quốc gia; các hoạt động nghiên cứu nhằm hỗ trợ cho công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân ở hơn 100 quốc gia mà Quỹ đang hỗ trợ.

Tại lễ khai mạc, Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết: Năm 2002, thế giới đã cùng thành lập Quỹ Toàn cầu để chống lại dịch bệnh HIV/AIDS, lao và sốt rét. Trong hơn 20 năm qua, Quỹ Toàn cầu đã tài trợ hơn 55 tỉ USD, cứu sống 50 triệu người và giảm được hơn một nửa tỷ lệ tử vong do 3 căn bệnh này ở các quốc gia được tài trợ. Việt Nam là một trong những quốc gia nhận được sự hỗ trợ của Quỹ Toàn cầu từ vòng đầu tiên vào năm 2003. Đến nay, quỹ đã tài trợ không hoàn lại cho Việt Nam hơn 650 triệu USD. Tại Việt Nam, kể từ năm 2003 đến nay, Quỹ đã hỗ trợ không hoàn lại cho Việt Nam hơn 650 triệu USD cho các hoạt động phòng chống HIV/AIDS, lao và sốt rét. Cuối năm 2022, Quỹ thông báo, trong giai đoạn 2024 - 2026 sẽ tiếp tục tài trợ cho Việt Nam trên 130 triệu USD để phòng chống 3 bệnh nêu trên và tăng cường hệ thống y tế.

Trong 20 năm qua, với sự đóng góp của Quỹ Toàn cầu, chương trình phòng chống HIV/AIDS tại Việt Nam đã dự phòng lây nhiễm HIV cho gần 1 triệu người, cứu được gần 200.000 người không bị tử vong do AIDS. Mỗi năm, ngân sách của quỹ đã hỗ trợ hơn 120.000 khách hàng tiếp cận các dịch vụ dự phòng HIV; hơn 300.000 khách hàng được tiếp cận xét nghiệm HIV; cung cấp 100% thuốc cho trẻ em nhiễm HIV trên toàn quốc; hỗ trợ thuốc điều trị HIV cho khoảng 50.000 bệnh nhân HIV…

Về phòng, chống lao, trong 20 năm trở lại đây, Việt Nam đã cứu sống được khoảng 1 triệu người mắc lao. Chương trình chống lao quốc gia hiện tại đã triển khai bao phủ được 100% số quận huyện và 100% số xã, phường trên toàn quốc, 100% dân số được tiếp cận với chương trình phòng, chống lao.

"Nguồn kinh phí từ Quỹ Toàn cầu cùng các nguồn ngân sách của Việt Nam đã được sử dụng tối ưu để tăng cường chất lượng trên tất cả các lĩnh vực từ chẩn đoán, điều trị, cung cấp hệ thống máy GeneXpert trên toàn quốc, hệ thống X-quang di động được cung cấp để thực hiện hoạt động phát hiện chủ động, và đặc biệt là nguồn thuốc điều trị lao hàng 2 để điều trị cho nhóm bệnh nhân lao kháng thuốc" - Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết.

Về phòng, chống sốt rét: Vào những năm 1991, toàn quốc ghi nhận hơn 1 triệu ca mắc sốt rét, gần 5.000 ca tử vong và gần 200 vụ dịch, nhưng đến hết năm 2022 chỉ còn hơn 400 ca mắc sốt rét (giảm trên 90%), không có dịch sốt rét và không còn trường hợp tử vong do sốt rét, Việt Nam đã có 42/63 tỉnh loại trừ được sốt rét. Nhà nước cũng đầu tư ngân sách cho công tác phát hiện, chẩn đoán sốt rét sớm, điều trị kịp thời trên toàn quốc.

Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt các chiến lược với mục tiêu của Việt Nam đến năm 2030 là "cơ bản chấm dứt các dịch bệnh AIDS, lao và loại trừ sốt rét".

Mỗi năm, Việt Nam vẫn ghi nhận hơn 10.000 trường hợp nhiễm HIV được phát hiện và có khoảng 2.000 người tử vong do AIDS. Vẫn còn khoảng gần 30.000 người nhiễm HIV sống trong cộng đồng mà chưa biết tình trạng nhiễm HIV của mình. Việt Nam vẫn đang đối mặt với gánh nặng về xã hội và chăm sóc sức khỏe cho khoảng hơn 220.000 người nhiễm HIV còn sống.

Dịch lao ở Việt Nam còn cao, xếp thứ 11 trong 30 nước có gánh nặng bệnh nhân lao cao trên thế giới, đứng thứ 11 trong số 30 nước có gánh nặng bệnh lao kháng đa thuốc cao nhất trên toàn cầu. Hiện nay, mỗi năm vẫn có khoảng 40% số bệnh nhân lao mắc mới chưa được phát hiện trong cộng đồng, đặc biệt là sau dịch bệnh COVID-19, tỷ lệ hộ gia đình bệnh nhân lao phải chịu gánh nặng về chi phí thảm họa lên đến 63%.

Dịch sốt rét hiện nay đã giảm nhiều với số ca mắc chỉ còn vài trăm ca mỗi năm. Nhưng để loại trừ sốt rét vẫn còn nhiều thách thức như: mắc sốt rét kháng thuốc và nguy cơ lan tràn sốt rét kháng thuốc còn hiện hữu; sốt rét ngoại lai từ nước ngoài; nguy cơ sốt rét quay trở lại ở các vùng đã loại trừ rất cao nếu không duy trì được bền vững thành quả can thiệp.

Trước những kinh nghiệm, thành công đã đạt được trong 20 năm qua và các thách thức mới trong tương lai, trong bối cảnh phòng, chống các dịch bệnh còn khó khăn, với tiêu chí không ai bị bỏ lại phía sau, Bộ Y tế Việt Nam đề nghị Quỹ Toàn cầu cũng như Chính phủ các nước, các cá nhân và tổ chức quốc tế tiếp tục quan tâm ủng hộ và giúp đỡ Việt Nam phát huy các thành quả đạt được, tiếp cận nhanh hơn với khoa học kỹ thuật, các sáng kiến mới, các thực hành tốt; tiếp tục huy động các nguồn lực và chia sẻ kinh nghiệm để Việt Nam đạt được các mục tiêu đề ra nhằm chấm dứt dịch bệnh AIDS, lao và loại trừ sốt rét.

Thay mặt Quỹ Toàn cầu phòng chống AIDS, lao và sốt rét, ông Donald Kaberuka, Chủ tịch Hội đồng quản trị Quỹ Toàn cầu phòng chống AIDS, lao và sốt rét đã khẳng định, sự thành công trong công tác phòng, chống AIDS, lao và sốt rét của Việt Nam là cảm hứng cho các quốc gia khác trong khu vực và trên thế giới… Ông cũng cảm ơn Chính phủ Việt Nam; sự hợp tác và hỗ trợ của Bộ Y tế, Bộ Ngoại giao đã phối hợp hoàn thành tốt công tác triển khai hội nghị.

Năm 2023, Việt Nam đăng cai tổ chức hội nghị lần thứ 49 của Quỹ Toàn cầu nhằm góp phần triển khai đường lối đối ngoại chủ động tích cực hội nhập quốc tế, phù hợp với chủ trương tại Chỉ thị 25-CT/TW của Ban Bí thư về việc đẩy mạnh và nâng tầm đối ngoại đa phương đến năm 2030.

Hội nghị diễn ra từ 8-12/5/2023 tại Khách sạn Melia, Hà Nội.