- Thảo luận về Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024, điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023, Đại biểu Lê Thanh Vân - Đoàn ĐBQH tỉnh Cà Mau đánh giá, hoạt động lập pháp vẫn còn có những hạn chế nhất định, trong đó có “3 hạn chế cố hữu.”

Một là việc thường xuyên điều chỉnh chương trình xây dựng luật pháp lệnh. Theo đại biểu Lê Thanh Vân, việc thay đổi thường xuyên với chương trình xây dựng luật pháp lệnh hàng năm chứa đựng tiềm ẩn nhiều yếu tố rủi ro, không bảo đảm và không tránh khỏi lợi ích nhóm, lợi ích cục bộ, "chẳng khác nào người lái ô tô thường xuyên thay xe ô tô".

Hai là chất lượng các đạo luật chưa cao, đặc biệt là các quy phạm chính trị còn tồn tại khá phổ biến trong các đạo luật.

Ba là kỷ cương lập pháp chưa nghiêm, trách nhiệm của người đứng đầu chưa xác định rõ, đặc biệt là quá trình xây dựng chương trình luật pháp lệnh còn cài cắm lợi ích.

Để khắc phục 3 “hạn chế cố hữu” nêu trên, đại biểu Lê Thanh Vân kiến nghị phải sớm khôi phục lại việc xây dựng chương trình pháp luật cho toàn khóa bám vào nội dung Nghị quyết Đại hội Đảng, hạn chế đến mức tối đa việc điều chỉnh chương trình xây dựng pháp luật hàng năm.

Đại biểu cũng nhấn mạnh phải khắc phục tình trạng luật, khung luật ống hạn chế bớt các vi phạm chính trị trong các đạo luật bằng cách. Theo đại biểu Lê Thanh Vân, để làm được điều này cần đổi mới thành phần ban soạn thảo theo hướng nhiều nhà khoa học tham gia, nhiều nhà chuyên môn và đặc biệt đối tượng chịu sự điều chỉnh của pháp luật và thể hiện sự cầu thị trong phản biện xã hội.

Ngoài ra, đại biểu cũng đề nghị Thủ tướng nên phân công một Phó Thủ tướng phụ trách công tác xây dựng pháp luật, xây dựng thể chế để mà đẩy mạnh hoạt động xây dựng pháp luật. Nghị quyết về xây dựng chương trình luật pháp lệnh cần xác định trách nhiệm của những người khởi xướng chính sách đề xuất xây dựng pháp luật.

Đại biểu Lê Xuân Thân - Đoàn ĐBQH tỉnh Khánh Hòa thì nhấn mạnh việc cần giải pháp khắc phục việc chậm gửi hồ sơ, tài liệu. Theo đại biểu Lê Xuân Thân, tình trạng kéo dài nhiều năm trong việc chậm gửi tài liệu, hồ sơ cần có biện pháp giải quyết, đảm bảo thời gian nghiên cứu kỹ lưỡng để các dự thảo luật, nghị quyết đạt chất lượng cao.

Bên cạnh đó, đại biểu tán thành việc tách toàn bộ nội dung của Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ ra khỏi Luật Đường bộ để xem xét hai luật cùng lúc, đảm bảo chất lượng công tác lập pháp. 

Quan tâm tới Luật Thương mại năm 2005, đại biểu cho biết, lĩnh vực thương mại điện tử hiện nay đang được điều chỉnh bởi 3 Nghị định. Luật Thương mại đã được xây dựng cách đây gần 20 năm, đến nay có nhiều mâu thuẫn, lạc hậu so với Bộ luật Dân sự 2015, không đáp ứng kịp sự phát triển của thương mại điện tử. Đại biểu đề nghị xem xét sửa đổi Luật Thương mại, Luật Trọng tài thương mại để đồng bộ với Bộ luật Dân sự, đáp ứng yêu cầu phát triển.

Đại biểu Thái Thị An Chung - Đoàn ĐBQH tỉnh Nghệ An đề nghị đưa vào Chương trình Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá năm 2012 để kiểm soát và hạn chế việc sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá thế hệ mới. Bởi, theo đại biểu tỉnh Nghệ An, hiện nay học sinh sử dụng thuốc lá điện tử đang là vấn đề đáng báo động. Thuốc lá điện tử được mua bán một cách dễ dàng, đã có nhiều học sinh bị loạn thần, ảo giác hoặc hô hấp, thậm chí suýt tử vong khi hút thuốc lá điện tử.

Đại biểu cũng đồng tình với sự cần thiết xây dựng Luật Chuyển đổi giới tính, bởi Bộ luật Dân sự năm 2015 đã có quyết định việc chuyển đổi giới tính được thực hiện theo quy định của luật. Tuy nhiên, khi Bộ luật Dân sự có hiệu lực đến nay vẫn chưa có văn bản nào quy định về việc chuyển đổi giới tính.

Qua nghiên cứu các tài liệu liên quan đến đề nghị xây dựng Luật chuyển đổi giới tính do đại biểu Quốc hội Nguyễn Anh Trí chuẩn bị, báo cáo thẩm tra đề nghị xây dựng luật của Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, đại biểu đồng tình với sự cần thiết phải nhanh chóng xây dự luật này để khẳng định, tôn trọng và đảm bảo quyền con người, quyền công dân của người chuyển đổi giới tính.

Đại biểu đề nghị Quốc hội đưa dự án Luật chuyển đổi giới tính vào xem xét tại kỳ họp thứ 7 và thông qua tại kỳ họp thứ 8 như đề xuất của đại biểu Quốc hội.

Đại biểu Phạm Trọng Nghĩa - Đoàn ĐBQH tỉnh Lạng Sơn khi phát biểu thảo luận cũng nhấn mạnh việc có một số lượng dự án phải bổ sung sau khi Quốc hội đã quyết định Chương trình xây dựng pháp luật còn lớn.

Theo đó, năm 2023, số lượng dự án được đề nghị bổ sung cao hơn dự án đã được Quốc hội quyết định. Bên cạnh đó, có 6/28 dự án, dự thảo đề nghị đưa vào Chương trình năm 2023 và năm 2024 nhưng không có trong Kế hoạch của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Đại biểu Phạm Trọng Nghĩa cho rằng, điều này một mặt thể hiện sự thay đổi của tình hình thực tiễn đòi hỏi phải nhanh chóng điều chỉnh Chương trình nhằm hoàn thiện thể chế, nhưng mặt khác việc phải bổ sung quá nhiều dự án so với Chương trình chính thức cũng thể hiện tính dự báo của chương trình chưa cao.

Về dự án Luật chuyển đổi giới tính, đại biểu cho rằng, đây là các chính sách liên quan chặt chẽ đến quyền con người, quyền công dân, là một bước cụ thể hóa các quy định của Hiến pháp và Bộ luật dân sự trong trường hợp dự án Luật được Quốc hội quyết định đưa vào Chương trình, đề nghị bổ sung một mục tại Điều 4 của dự thảo Nghị quyết về Chương trình xây dựng pháp luật năm 2024 quy định rõ trách nhiệm các cơ quan hữu quan trong việc hỗ trợ đại biểu Nguyễn Anh Trí soạn thảo luật theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.