- Đây là lời kêu gọi tha thiết từ bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên, Trung tâm chống độc bệnh viện Bạch Mai, người trực tiếp chứng kiến và cấp cứu nhiều ca bệnh ngộ độc thuốc lá điện tử, trong đó phần lớn là những nam, nữ thanh niên đang trong độ tuổi đẹp nhất của đời người.

20-30 tuổi đã bị đột quỵ do ngộ độc thuốc lá điện tử

Chia sẻ tại hội thảo Cung cấp thông tin về các vấn đề liên quan đến mua bán, sử dụng thuốc lá mới được tổ chức sáng ngày 27/4 tại Hà Nội, BS Nguyễn Trung Nguyên, Trung tâm chống độc (bệnh viện Bạch Mai) đã dẫn chứng một số trường hợp bị ngộ độc thuốc lá điện tử nặng.

Đó là trường hợp một bệnh nhân nữ 20 tuổi, sau dùng thuốc lá điện tử đã bị tổn thương đa tạng (hôn mê, co giật, tổn thương tim, sốc, suy thận).  Hay trường hợp một bệnh nhân nam 39 tuổi đã bị đột quỵ não sau khi sử dụng thuốc lá điện tử.

“Bình thường bệnh nhân đột quỵ xuất huyết một bên não, nhưng bệnh nhân này bị xuất huyết cả 2 bên. Người ngộ độc thuốc lá điện tử bị co mạch rất dữ dội dẫn đến xuất huyết não, suy tim, hôn mê sâu”- BS Nguyễn Trung Nguyên nêu rõ và cho biết, thậm chí, có bệnh nhân nữ chỉ mới 26 tuổi cũng bị đột quỵ sau hút thuốc lá điện tử.

Theo bác sĩ Nguyên, từ đầu năm 2023 đến nay, kết quả xét nghiệm các mẫu thuốc lá điện tử mà bệnh nhân bị ngộ độc có mang đến Trung tâm chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) trong quá trình cấp cứu, điều trị đã phát hiện tới 13 mẫu có thành phần ma tuý, chất cần sa tổng hợp, trong đó có những loại ma tuý thế hệ mới, là chất độc.

Nói sâu về tác hại của thuốc lá điện tử, bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên cho biết, thuốc lá điện tử ảnh hưởng mạnh đến tim mạch, khiến tế bào lòng mạch máu chết sớm, nếu tiếp xúc kéo dài sẽ gây cứng thành động mạch, rối loạn chức năng về mạch, giảm lưu lượng dòng máu.

Thuốc lá điện tử cũng trực tiếp thay đổi cấu trúc và chức năng tim, gây suy tim, bệnh cơ tim; gây tăng huyết áp, loạn nhịp tim, tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim.

Thuốc lá điện tử tử ảnh hưởng mạnh tới khả năng miễn dịch, theo đó, nó gây giảm khả năng chống vi khuẩn, vi rus; làm thay đổi cấu trúc đường hô hấp theo hướng giúp vi khuẩn phế cầu dễ xâm nhập gây viêm phổi.

Ngoài ra, người tiếp xúc với thuốc lá điện tử khi bị nhiễm Rhinovirus gây bệnh ở người thì tải lượng virus tăng, tình trạng viêm nặng hơn, khả năng đề kháng giảm đi. Đặc biệt, nó còn làm giảm biểu hiện của > 300 gen liên quan miễn dịch.

Theo bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên, chất Propylene glycol trong thuốc lá điện tử khi cháy tạo propylene oxide, nguy cơ gây ung thư mức độ 2B; Formaldehyde, acetaldehyde trong khí hít vào có nguy cơ gây ung thư; hơi thuốc lá điện tử gây tổn thương DNA và ngăn cản sửa chữa DNA tổn thương, gây ung thư biểu mô phổi (Tang et al, 2022); Chất Acrolein khi nung nóng tạo ra acrolein, kích ứng hô hấp và ô xy hóa, ảnh hưởng tim mạch, hô hấp; Saccharides tạo furans, aldehyde, kích ứng đường hô hấp; Diacetyl, acetyl propionyl  gây bệnh phổi bỏng ngô (popcorn lung); Cinnamaldehyde gây độc với tế bào, giảm hệ thống lông chuyển, tăng nhiễm trùng. 

Người hít thụ động với hơi thuốc lá điện tử cũng bị tăng nguy cơ hen phế quản; Gây viêm đường hô hấp; Giảm chất lượng không khí: tăng các hạt ô nhiễm kể cả ở khu vực thông khí đầy đủ; Nồng độ nicotin hít phải: tương đương so với hút thuốc lá thông thường…

Nhấn mạnh thuốc lá điện tử “hoàn toàn có hại sức khỏe” và là tác nhân mở đầu xu hướng lạm dụng, nghiện, phơi nhiễm các hóa chất tổng hợp của con người không thể kiểm soát dẫn đến loạt bệnh tật mới; Làm nặng thêm vấn đề thuốc lá truyền thống, làm phức tạp và nặng thêm vấn đề ma túy, bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên khẩn thiết kêu gọi “Khẩn cấp cấm lưu hành thuốc lá điện tử ở Việt Nam”.

Thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng làm gia tăng tỷ lệ hút thuốc lá ở học sinh, phụ nữ và trẻ em gái

Phát biểu tại Hội thảo, GS. TS Trần Văn Thuấn - Thứ trưởng Bộ Y tế nhấn mạnh: Trong những năm gần đây, tình trạng mua bán ngày càng phổ biến dẫn đến khiến cho tỷ lệ sử dụng thuốc lá mới ngày càng gia tăng, đặc biệt là ở giới trẻ, thanh thiếu niên.

“Sự xuất hiện của thuốc lá mới với các hình thức mới lạ đã tạo thêm sự lựa chọn cho việc sử dụng các sản phẩm thuốc lá mới bên cạnh thuốc lá điếu thông thường, thêm sự lựa chọn cho việc sử dụng thuốc lá cho những người không hút thuốc lá và cả những người đang sử dụng thuốc lá điếu truyền thống. Do đó, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng làm gia tăng tỷ lệ hút thuốc lá do đa dạng nguồn cung và chủng loại thuốc lá.” – Thứ trưởng Bộ Y tế khẳng định.

Cũng theo kết quả khảo sát này, năm 2015, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử ở 34 tỉnh, thành phố chỉ khoảng 0,2% đến năm 2020 đã tăng 18 lần lên khoảng 3,6%.

Đáng chú ý, riêng đối với phụ nữ và trẻ em gái, cũng theo kết quả điều tra của Viện Chiến lược và chính sách y tế - Bộ Y tế cho thấy có tới 8% phụ nữ và trẻ em gái hút thuốc lá điện tử trong khi tỷ lệ hút thuốc lá điếu ở nữ chỉ có 1,2%. Hút thuốc lá điện tử ở trẻ em gái độ tuổi vị thành niên, thanh niên, phụ nữ trong độ tuổi sinh sản sẽ gây ra các hệ lụy về sức khỏe sinh sản và chất lượng giống nòi.

“Một số khảo sát trong cộng đồng sử dụng thuốc lá điện tử cho thấy rõ ràng về mối liên quan giữa sử dụng thuốc lá điện tử với các tệ nạn xã hội khác như ma túy, hút shisha và các chất gây nghiện khác. Trên thực tế, một số trường hợp nhập viện cấp cứu do sử dụng thuốc lá điện tử có pha trộn ma túy đã được ghi nhận ở Trung tâm Chống độc Bệnh Viện Bạch Mai trong thời gian gần đây" - Thứ trưởng Bộ Y tế cảnh báo.