- Cúm mùa là một bệnh nhiễm trùng hô hấp cấp tính do virus cúm gây nên. Bệnh xảy ra hàng năm, thường vào mùa đông xuân. Bệnh lây nhiễm trực tiếp từ người bệnh sang người lành thông qua các giọt bắn nhỏ khi nói chuyện, khi ho, hắt hơi.

Thời điểm này, thời tiết thay đổi thất thường cũng là nguyên nhân khiến cảm cúm mùa hè xuất hiện. Tuy ở mức độ, bệnh có thể tự điều trị tại nhà, nhưng cũng có những trẻ phải nhập viện vì các biến chứng nguy hiểm.

Cúm mùa là bệnh thường có tiến triển lành tính, nhưng cũng có thể biến chứng nặng và nguy hiểm hơn ở những người có bệnh lý mạn tính về tim mạch và hô hấp, người bị suy giảm miễn dịch… nhất là trẻ em < 5 tuổi. Bệnh có thể gây viêm phổi nặng, suy đa phủ tạng dẫn đến tử vong. Tại Việt Nam các virus gây bệnh cúm mùa thường gặp là cúm A/H3N2, A/H1N1 và cúm B.

Triệu chứng và diễn biến cúm mùa

Bệnh cúm mùa thường bị nhầm với cảm lạnh thông thường, nhưng các triệu chứng của bệnh này thường nghiêm trọng hơn những dấu hiệu điển hình của cảm lạnh như hắt hơi, sổ mũi, nghẹt mũi.

Ở trẻ em khoảng 2 ngày sau khi cơ thể tiếp xúc với virus cúm (thời gian ủ bệnh), các triệu chứng ban đầu có thể là: Những cơn sốt bắt đầu xuất hiện; Có cảm giác ớn lạnh; Nhức đầu; Đau nhức cơ bắp; Chóng mặt; Ăn không ngon; Mệt mỏi; Ho; Đau họng; Chảy nước mũi; Buồn nôn; Cảm giác yếu ớt không còn chút sức lực; Đau tai; Có thế xuất hiện triệu chứng tiêu chảy…

Bệnh tiến triển có thể thấy sau 5 ngày, sốt và các triệu chứng khác thường biến mất, nhưng ho và tình trạng mệt mỏi vẫn kéo dài. Tất cả các triệu chứng sẽ biến mất trong vòng một hoặc hai tuần.

Trên thực tế, bệnh cúm ở trẻ thường lành tính, tuy nhiên bệnh cũng có thể tiến triển và gây ra một số biến chứng nguy hiểm như nhiễm trùng tai, viêm xoang, viêm họng, viêm kết mạc, viêm phổi. Đặc biệt là ở trẻ em dưới 5 tuổi, khi hệ miễn dịch còn yếu, sức đề kháng kém và có bệnh lý nền kèm theo, nếu bị cúm có thể dẫn đến biến chứng.

Sau khi khám thấy trẻ có các biểu hiện nghi ngờ, bác sĩ sẽ căn cứ vào các yếu tố như nơi ở, đến từ khu vực có bệnh cúm lưu hành hoặc có tiếp xúc trực tiếp với bệnh nhân cúm. Trẻ có biểu hiện sốt (thường trên 38 độ C), đau nhức cơ toàn thân và có một trong số các biểu hiện về hô hấp như đau họng, hắt hơi, ngạt mũi, chảy nước mũi, ho, khó thở.

Để khẳng định các bác sĩ sẽ chỉ định làm một số xét nghiệm, trong đó có thể là chụp X-quang phổi, xét nghiệm công thức máu… Xét nghiệm dương tính với virus cúm bằng kỹ thuật RT - PCR hoặc real time RT - PCR hoặc nuôi cấy virus đối với các bệnh phẩm là dịch ngoáy họng, dịch tỵ hầu, dịch phế quản.

Điều trị cúm mùa ở trẻ

Tùy từng trường hợp mà các bác sĩ sẽ chỉ định cho phù hợp, trong đó nguyên tắc chung là nếu nghi ngờ nhiễm cúm hoặc đã xác định nhiễm cúm phải được cách ly y tế và thông báo kịp thời cho cơ quan y tế dự phòng.

Nhanh chóng đánh giá tình trạng bệnh nhân và phân loại mức độ bệnh. Các trường hợp bệnh nặng hoặc có biến chứng nặng cần kết hợp các biện pháp hồi sức tích cực và điều trị căn nguyên.

Tại cơ sở y tế bác sĩ sẽ chỉ định dùng thuốc kháng virus, cần dùng càng sớm càng tốt khi có chỉ định. Ưu tiên điều trị tại chỗ, nếu điều kiện cơ sở điều trị cho phép nên hạn chế chuyển tuyến.

Với cúm chưa biến chứng: Có thể không cần xét nghiệm hoặc điều trị cúm tại cơ sở y tế nếu biểu hiện triệu chứng nhẹ. Nếu triệu chứng nặng lên hoặc người bệnh lo lắng về tình trạng sức khỏe nên đến cơ sở y tế để được tư vấn và chăm sóc.

Với bệnh cúm có biến chứng: Cần được nhập viện để điều trị và dùng thuốc kháng virus càng sớm càng tốt. Cúm có kèm theo các yếu tố nguy cơ, nên cần được nhập viện để theo dõi và xem xét điều trị sớm thuốc kháng virus.

Các biện pháp phòng bệnh

Các biện pháp phòng bệnh chung thường được khuyến cáo là nếu cho trẻ ra ngoài cần phải đeo khẩu trang khi tiếp xúc với người khác, nhất là người bệnh nghi nhiễm cúm; Tăng cường rửa tay; Vệ sinh hô hấp khi ho khạc.

Tránh tập trung đông người khi có dịch xảy ra và nên tiêm phòng vaccine cúm hàng năm.Trẻ bị cúm như thế nào thì nên đưa đến bác sĩ? Nếu trẻ bị cúm với các triệu chứng sau, cha mẹ cần đưa trẻ thăm khác bác sĩ:

 - Sốt cao (trên 38.5 độ C) và liên tục (trên 3 ngày), trẻ được dùng thuốc hạ sốt nhưng không giảm sốt.

 - Trẻ bỏ ăn, bỏ uống nhiều ngày, hay nôn. 

- Nghẹt mũi kéo dài (trên 14 ngày) hoặc không thuyên giảm.

- Khó thở, thở nhanh. 

- Li bì, bị kích thích, co giật.

 - Đau tai, trong tai có mủ. 

- Đau mắt, mắt đỏ, có gỉ vàng.

(tổng hợp)