- Tại Hội nghị phát triển giáo dục và đào tạo vùng Trung du và miền núi Bắc bộ, đại diện các tỉnh: Thái Nguyên, Lào Cai, Bắc Giang, Hà Giang, Lai Châu và đại diện Đại học Thái Nguyên, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội đã có các tham luận, tập trung vào các nội dung như: Kinh nghiệm phát triển giáo dục ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; công tác phổ cập giáo dục, xóa mù chữ; đầu tư cơ sở vật chất, kiên cố hóa trường lớp; kinh nghiệm sắp xếp hệ thống trường lớp; công tác phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục; đổi mới giáo dục phổ thông gắn với hướng nghiệp; công tác đào tạo giáo viên; chuyển đổi số trong giáo dục và đào tạo…

Đồng tình cao với báo cáo đánh giá cùa Bộ GDĐT và ý kiến của các địa phương về thực trạng, giải pháp, định hướng phát triển của giáo dục vùng Trung du và miền núi phía Bắc, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh cho rằng, giáo dục vùng Trung du và miền núi Bắc bộ gắn liền với giáo dục dân tộc thiểu số, có những đặc thù khác với các vùng khác, khi số lượng đồng bào dân tộc thiểu số khó khăn nhiều nhất cả nước, số xã đặc biệt khó khăn chiếm tỷ lệ cao nhất cả nước.

Nhắc tới hàng loạt chính sách đã được Đảng, Nhà nước, Quốc hội ban hành thời gian qua nhằm tạo căn cứ chính trị, pháp lý cho vùng Trung du và miền núi phía Bắc trong phát triển kinh tế - xã hội nói chung, giáo dục và đào tạo nói riêng, Bộ trưởng Hầu A Lềnh mong rằng những chính sách này sẽ sớm được cụ thể hóa thành các đề tài, đề án triển khai thực hiện trong giai đoạn tới.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc đề nghị, sau Hội nghị này, Bộ GDĐT sẽ phối hợp với Bộ, ngành liên quan để cụ thể hóa các chủ trương lớn mà chưa có chính sách. Đi liền với rà soát, là sửa đổi, bổ sung các chính sách cho phù hợp, nhất là các chính sách cho người dạy, người học, các điều kiện đảm bảo chất lượng giáo dục.

Bộ GDĐT cũng cần phối hợp với các Bộ, ngành, cơ quan liên quan kiến nghị Quốc hội, Chính phủ ưu tiên nguồn lực phát triển cho vùng khó khăn. “Chúng ta cùng nhau kiến nghị ưu tiên nguồn lực đầu tư cho phát triển giáo dục và đào tạo vùng Trung du và miền núi Bắc bộ”, chia sẻ điều này, Bộ trưởng Hầu A Lềnh cam kết: Ủy ban Dân tộc sẽ đồng hành với Bộ GDĐT và các bộ, ngành để đưa giáo dục đào tạo vùng trung du và miền núi Bắc bộ có bước phát triển mới trong giai đoạn tới đây.

Nhắc nhiều đến khó khăn, thách thức về giáo dục và đào tạo khu vực vùng Trung du miền núi Bắc bộ, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh nhấn mạnh: Kinh tế - xã hội khu vực này phát triển chậm hơn so với các khu vực khác, từ đó tác động nhiều mặt đến giáo dục. Điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị, đội giáo viên đều khó khăn. Quản lý nhà nước về giáo dục trên địa bàn và quản trị giáo dục trong các trường; công tác quản lý, đánh giá chất lượng dạy và học cần phải chặt chẽ hơn nữa. “Chúng ra cần rà soát từng vấn đề khó khăn đó, phân tích nguyên nhân để tìm giải pháp khả thi”, ông Nguyễn Đắc Vinh trao đổi.

Nêu một số vấn đề trọng tâm, ông Nguyễn Đắc Vinh nhắc tới đầu tiên là Chiến lược giáo dục với 3 vấn đề chung cần quan tâm. Thứ nhất: Kinh tế đất nước phát triển ngày càng nhanh hơn, đặt ra yêu cầu cao cả về cơ cấu, số lượng, chất lượng nguồn nhân lực. Thứ hai: Công nghệ thông tin ngày càng phát triển, vậy phương thức phát triển có thay đổi như thế nào? Ngành Giáo dục có định hướng, lộ trình ra sao? Thứ 3: Kiến thức mới hiện rất nhiều, khối lượng kiến thức phong phú, vậy cách tiếp cận giáo dục sẽ thay đổi thế nào cho phù hợp?...

“Đây là những vấn đề lớn chúng tôi mong muốn được trao đổi trong quá trình triển khai Nghị quyết của Bộ Chính trị tại 6 vùng, gắn với việc thực hiện chiến lược về giáo dục”, ông Nguyễn Đắc Vinh chia sẻ.

“Xóa đói, giảm nghèo trong giáo dục là vấn đề cần nhìn thẳng, cần đối mặt”

Phát biểu kết luận Hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn ghi nhận sự thành công của Hội nghị. Trong đó, theo Bộ trưởng, điều đáng mừng là cùng với Bộ GDĐT, các sở GDĐT, Hội nghị có sự tham gia, quan tâm phối hợp của lãnh đạo Ủy ban Văn hóa Giáo dục của Quốc hội, Ủy ban Dân tộc và sự góp mặt, lắng nghe, chia sẻ của lãnh đạo 14 tỉnh trong vùng - những người có vai trò quyết định tới triển khai giáo dục tại địa phương.

Khẳng định với rất nhiều khó khăn, thách thức, những gì giáo dục vùng Trung du và miền núi Bắc bộ làm được là vô cùng quý báu và cần được đặc biệt đánh giá cao, Bộ trưởng đồng thời cũng nêu nhận diện về những vấn đề cấp bách, trước mắt mà giáo dục Trung du và miền núi Bắc bộ phải làm.

“Trong khi các vùng khác đã đi xa thì chúng ta vẫn đang “xóa đói, giảm nghèo” trong giáo dục”, nhấn mạnh đặc biệt điều này, Bộ trưởng cho rằng, công cuộc “xóa đói, giảm nghèo” trong giáo dục sẽ là vấn đề cần nhìn thẳng, cần đối mặt của cả vùng trong giai đoạn tới đây.

Cụ thể, trong chặng đường trước mắt, vùng Trung du và miền núi Bắc bộ cần hài hòa giữa phát triển giáo dục mũi nhọn và giáo dục đại trà với các mức độ khác nhau. “Vấn đề số 1 của chúng ta là phổ cập, dân trí mới là quan trọng hàng đầu, sau đó mới nói về các câu chuyện khác. Mục tiêu là giảm thấp nhất mù chữ, tái mù chữ. Con em đồng bào dân tộc được đi học, có con chữ, có trình độ giáo dục tối thiểu để có thể thay đổi được đời sống của chính mình”, Bộ trưởng nói.

Cho rằng, các chính sách cho phát triển giáo dục vùng Trung du và miền núi phía Bắc đã có và có rất nhiều, song hầu như chưa đủ mạnh, chưa đủ đột phá, chưa bao quát được hết tính đặc thù, chưa mang tính quyết liệt, Bộ trưởng cho biết: Sắp tới, Bộ GDĐT sẽ tiến hành rà soát cơ chế, chính sách với khu vực theo hướng gọn lại, tích hợp nhưng cần mang tính đột phá.

Trong đó, 2 vấn đề cần ưu tiên đột phá là chính sách về giáo viên - bằng mọi biện pháp giải quyết các vấn đề đặt ra về giáo viên, số lượng, chất lượng và cơ sở vật chất, trường lớp, để cố gắng đến năm 2030 toàn vùng sẽ không còn phòng học tạm. Bộ trưởng mong muốn Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội, Ủy ban Dân tộc và các địa phương sẽ đồng hành, ủng hộ trong thực hiện công việc này.

Chia sẻ quan điểm, đối với vùng Trung du và miền núi Bắc bộ giáo dục vẫn là việc mà nhà nước phải lo trước khi nói tới việc xã hội hóa, Bộ trường mong rằng, các địa phương đã quan tâm đầu tư cho giáo dục rồi, sẽ quan tâm đầu tư hơn nữa.

“Bên cạnh việc chúng ta đầu tư cho một số trường, các trung tâm, các trường chuyên, các trường phục vụ cho mục tiêu mũi nhọn, nhưng ở những vùng khác vẫn để phòng tạm, nhà mượn là điều khó chấp nhận được. Do đó, mong các địa phương lưu ý, lãnh đạo các địa phương chia sẻ”, Bộ trưởng lưu ý.

Với hy vọng  3-5 năm tới sẽ nhìn thấy những chuyển biến tốt hơn của giáo dục vùng Trung du và miền núi Bắc bộ, Bộ trưởng gửi gắm: “Trước khi hội nhập quốc tế, việc hội nhập quốc gia về giáo dục của vùng cũng rất quan trọng. Việc lớn bắt đầu từ việc nhỏ và chúng ta sẽ bắt đầu làm từ những việc nhỏ”.

Năm 2004, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 37 về phương hướng phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Trung du và miền núi Bắc bộ đến năm 2020. Sau 16 năm thực hiện Nghị quyết 37 với nhiều thành quả quan trọng, năm 2022, Bộ Chính trị tiếp tục ban hành Nghị quyết số 11 về phương hướng phát triển kinh tế, xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Trung du và miền núi Bắc bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 nhằm động lực cho Trung du và miền núi Bắc bộ.

Nghị quyết số 11 đã đề ra các nhóm nhiệm vụ và giải pháp, trong đó xác định: “Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nhất là nhân lực trong đồng bào dân tộc thiểu số, coi đây là một trong những khâu đột phá cho phát triển nhanh và bền vững vùng. Quy hoạch lại mạng lưới trường, lớp; củng cố và phát triển hệ thống trường phổ thông trung học bán trú, trường phổ thông trung học nội trú và trường dự bị đại học. Tiếp tục đầu tư cơ sở vật chất và nâng cao năng lực đào tạo, nghiên cứu khoa học cho các trường đại học trong vùng...”.

P.V