- Trong 2 ngày (7, 8/9), Hội nghị tổng kết năm học 2021-2022, triển khai nhiệm vụ năm học 2022-2023 đối với công tác thi và quản lý chất lượng khối Sở Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) được tổ chức tại Bắc Ninh. Tại phiên thứ nhất diễn ra chiều 7/9, lãnh đạo Bộ GDĐT, Bộ Công an, Bộ Y tế và đại diện lãnh đạo 63 Sở GDĐT tập trung đánh giá về công tác thi tốt nghiệp THPT năm 2022.

Trong phát biểu khai mạc Hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh: "Mong mỏi của xã hội là mỗi năm nhìn thấy kỳ thi tốt nghiệp THPT có sự gia tăng về chất lượng, đổi mới về cách thức. Do đó, đòi hỏi với kỳ thi ngày càng cao". Bộ trưởng cũng cho biết, Bộ GDĐT ý thức rất rõ điều này, nên luôn coi công tác tổ chức tốt kỳ thi tốt nghiệp THPT hàng năm là một trong những công việc quan trọng trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo. 

Với một hội nghị mang tính chất chuyên môn như Hội nghị triển nhiệm vụ năm học 2022-2023 đối với công tác thi và quản lý chất lượng, Bộ trưởng đề nghị, đại diện các Sở GDĐT, các Bộ, ngành tham dự tập trung trao đổi khẳng định những việc đúng, việc đã làm tốt, những vấn đề cần làm để kỳ thi năm sau tốt hơn, đổi mới hơn, hiệu quả hơn, an toàn hơn. “Mỗi kỳ thi đều có khó khăn, thách thức khác nhau. Đã làm tốt rồi cố gắng làm tốt hơn nữa, tinh thần là không chủ quan”, Bộ trưởng nói.

Khách quan, công bằng, đánh giá sát trình độ thí sinh và thực tế dạy học

Báo cáo tổng kết ghi nhận, kỳ thi năm 2022 cơ bản giữ ổn định về phương thức như năm 2021. Đáng chú ý, năm 2022 là năm đầu Bộ GDĐT tổ chức đăng ký dự thi trực tuyến, có tới 93,12% thí sinh lựa chọn hình thức đăng ký này trong tổng hơn 1 triệu thí sinh đăng ký dự thi. Hệ thống quản lý thi hoạt động ổn định, việc đăng ký dự thi của thí sinh diễn ra cơ bản thuận lợi, đảm bảo số liệu thi chính xác, tin cậy.

98,75% thí sinh đăng ký đã tham dự kỳ thi. 18 thí sinh trong tổng số 79 thí sinh thuộc diện F0 dự thi. Trên cả nước, 2.243 điểm thi với 42.293 phòng thi được đặt tại địa phương nơi thí sinh theo học đã giúp các em không phải di chuyển xa, không phải lo chỗ ăn ở, tạo tâm thế bình tĩnh, tự tin hơn khi làm bài, đồng thời không gây áp lực về giao thông tại các thành phố lớn.

Kết quả thi và kết quả xét công nhận tốt nghiệp THPT nhìn chung đảm bảo khách quan, công bằng, đánh giá sát trình độ thí sinh và phản ánh sát đúng thực tế dạy học của các địa phương trên phạm vi toàn quốc.

Kỳ thi được tổ chức thành công nhờ sự quan tâm chỉ đạo sâu sát của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; sự phối hợp chặt chẽ của các Bộ, ngành, địa phương cùng với nỗ lực của toàn ngành Giáo dục. Công tác chỉ đạo, tổ chức kỳ thi từ Trung ương tới các địa phương được triển khai đồng bộ, trách nhiệm, hiệu quả với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị; đã nhận được sự đồng thuận, ủng hộ của các cán bộ, giáo viên, học sinh, cha mẹ học sinh và nhân dân cả nước.

Công tác đề thi được thực hiện nghiêm túc, an toàn, bảo mật từ Trung ương đến địa phương. Đề thi cơ bản đáp ứng mục đích, yêu cầu tổ chức thi. Theo đánh giá của thí sinh, giáo viên và dư luận xã hội, đề thi các bài thi/môn thi nằm trong chương trình THPT, có sự phân hóa phù hợp bảo đảm kết quả thi chính xác, khách quan dùng để xét công nhận tốt nghiệp THPT và cung cấp dữ liệu cho các cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp sử dụng để tuyển sinh theo tinh thần tự chủ.

Việc tổ chức coi thi tại tất cả các điểm thi bảo đảm an toàn, nghiêm túc đáp ứng yêu cầu tổ chức thi gọn nhẹ, thiết thực và cơ bản đáp ứng đúng kế hoạch đề ra. Ban Chỉ đạo thi các cấp đã tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc tổ chức coi thi tại các Điểm thi, kịp thời phát hiện, nhắc nhở và hỗ trợ khắc phục những hạn chế, thiếu sót trong quá trình tổ chức coi thi để tăng cường kỳ cương trường thi, giữ nghiêm kỷ luật phòng thi. Một số thiếu sót trong quá trình thực thi nhiệm vụ của cán bộ làm công tác coi thi được khắc phục kịp thời, đảm bảo tổ chức thi an toàn, nghiêm túc. Các hành vi vi phạm quy chế của thí sinh đã được kịp thời phát hiện và xử lý theo đúng quy định của quy chế bảo đảm tính nghiêm minh của Kỳ thi.

Công tác chấm thi, phúc khảo bảo đảm thực hiện đúng tiến độ. Các Hội đồng thi đã thực hiện nghiêm túc quy trình đối sánh dữ liệu điểm thi, công bố kết quả thi và triển khai xét công nhận tốt nghiệp THPT cho thí sinh đúng quy chế. 

Tuy nhiên, một số địa phương thực hiện chưa thật chặt chẽ việc bố trí cách ly 3 vòng độc lập khu vực in sao đề thi, nhất là tại các đơn vị thuê các tầng của khách sạn làm địa điểm in sao đề thi. Một số giáo viên ở một số địa phương còn hạn chế về nghiệp vụ tổ chức thi, nhất là nghiệp vụ coi thi dẫn đến thiếu linh hoạt trong xử lý tình huống. Còn tình trạng thí sinh cố tình sử dụng thiết bị công nghệ để gian lận trong các buổi thi chưa được phát hiện kịp thời.

Kỳ thi năm 2023 theo hướng giữ ổn định như năm 2022

Báo cáo nêu, trong năm học 2022-2023, Bộ GDĐT sẽ tiếp tục rà soát, sửa đổi, bổ sung, thay thế các văn bản quy phạm pháp luật, văn bản quản lý không còn phù hợp; xây dựng, hoàn thiện quy chế thi, các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn về thi tốt nghiệp THPT bảo đảm thực tiễn, khả thi, đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện GDĐT.

Tổ chức Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2023 theo hướng giữ ổn định về cơ bản như năm 2022 và hoàn thiện để công bố và từng bước chuẩn bị triển khai phương án tổ chức Kỳ thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025, bảo đảm kết quả thi phản ánh trung thực, khách quan, đúng trình độ, năng lực học sinh, có độ tin cậy và sự phân hóa để xét công nhận tốt nghiệp THPT cho thí sinh và cung cấp thông tin để đánh giá chất lượng giáo dục, điều chỉnh quá trình dạy học nhằm nâng cao chất lượng dạy học trong các trường phổ thông.

Chú trọng quán triệt ý thức trách nhiệm, yêu cầu trau dồi phẩm chất, năng lực và tăng cường bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý thi các cấp. Tăng cường chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học, đổi mới kiểm tra, đánh giá thường xuyên, định kỳ ở trường phổ thông theo định hướng đánh giá năng lực, bảo đảm sự đồng bộ và góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả tổ chức kỳ thi.

Thảo luận tại hội nghị, đại diện lãnh đạo Bộ Công an, Bộ Y tế và các Sở GDĐT thống nhất cao về các nội dung trong báo cáo của Bộ GDĐT, đồng thời đưa ra một số kiến nghị, đề xuất.

Thứ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang gửi lời chúc mừng đến những kết quả và thành tích của Kỳ thi tốt nghiệp THPT và của ngành Giáo dục đã đạt được trong năm vừa qua, đồng thời nhấn mạnh những nguy cơ hiện hữu liên quan đến an ninh, an toàn của công tác thi và quản lý chất lượng trong thời gian tới. 

Thứ trưởng khẳng định, Bộ Công an sẽ chỉ đạo các đơn vị nghiệp vụ của Bộ và công an các địa phương đồng hành cùng ngành Giáo dục, Bộ GDĐT phối hợp, hỗ trợ theo chức năng nhiệm vụ, cùng có những đề xuất giải pháp để khắc phục những hạn chế thiếu sót, phòng ngừa vi phạm. Bộ Công an sẽ chủ động đánh giá toàn diện các nguy cơ tội phạm công nghệ cao và triển khai các giải pháp đảm bảo an ninh an toàn, ngăn chặn có hiệu quả và triệu để loại tội phạm này. Đồng thời, tiếp tục phối hợp để kịp thời tham mưu, trao đổi với Bộ GDĐT về những nguy cơ đe doạ an ninh, an toàn của ngành Giáo dục nói chung, và về thi, quản lý chất lượng nói riêng, nhằm củng cố nền giáo dục vững mạnh, nhân bản, phát huy cao nhất phẩm chất, năng lực của người học.

Mọi thay đổi đều phải có lộ trình và cân nhắc kỹ lưỡng

Phát biểu kết luận hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn đánh giá, kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2022 thành công một cách toàn diện, đạt được các mục tiêu, kỳ vọng đề ra. Kỳ thi nghiêm túc, công bằng, an toàn, phù hợp thực tế công tác giáo dục phổ thông trong bối cảnh bị ảnh hưởng rất sâu sắc của dịch bệnh. Đây cũng là một kỳ thi được tổ chức mang tính nhân văn cao, mang tính giáo dục, tính khoa học và phù hợp với lộ trình đổi mới GDĐT.

Kỳ thi có sự vào cuộc của toàn bộ hệ thống chính trị, được sự quan tâm chỉ đạo rất sát sao của Thủ tướng, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, của Chính phủ; sự quan tâm của các Bộ, ngành, địa phương và tất cả những người tham gia thực hiện.

Dịch bệnh được kiểm soát tốt cũng tạo cơ hội, điều kiện cho kỳ thi được tổ chức trong 1 đợt. Bộ trưởng đánh giá cao khâu chuẩn bị cũng như công tác phối hợp trong suốt quá trình triển khai, đồng thời gửi lời cảm ơn đến các Bộ, ngành, các địa phương, các cá nhân, đơn vị trong Bộ GDĐT, tất cả các cán bộ tham gia kỳ thi cùng các em thí sinh đã tham gia kỳ thi với tinh thần tự giác đáng ghi nhận.

Quy chế thi, thời gian thi, cách thức tổ chức kỳ thi cơ bản giữ như các năm trước. Tuy nhiên, kỳ thi đã từng bước hướng đến đổi mới, với mục tiêu định hướng cho người học phát triển năng lực, phẩm chất và sự sáng tạo. Đổi mới dễ nhận thấy nhất là ở phương diện công nghệ, kỹ thuật và chuyển đổi số, học sinh được đăng ký dự thi trực tuyến.

Với công tác ra đề ở một số môn có bước đổi mới, từ đội ngũ nhân lực làm đề thi, đến các yêu cầu của đề thi. Đặc biệt, ở hai môn Ngữ văn, Lịch sử có một số điều chỉnh theo hướng phát huy sự sáng tạo ở thí sinh hơn. Một định hướng nữa được đặt ra và cần có lộ trình, tránh gây “sốc” cho dạy và học, đó là đề thi chú ý đến những phương diện mà người học cần tăng cường sử dụng thiết bị và yếu tố trải nghiệm. Điều này sẽ dần dần khiến nhà trường phải tăng cường thiết bị dạy học, thầy và trò giảm dần yếu tố dạy chay và học chay.

Về kỳ thi sắp tới, năm 2023 và năm 2024, quan điểm của Bộ GDĐT và hội nghị thống nhất giữ ổn định mô hình, cách thức tổ chức để phù hợp chương trình GDPT 2006 đang triển khai những năm cuối cùng. Song song, kỳ thi sẽ tiếp tục phát huy và tiếp tục hoàn thiện thêm yếu tố ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số. Đồng thời, rà soát, xem xét nếu cần thiết sẽ ban hành quy chế thi mới để khắc phục một số điểm chưa thật thuận tiện.

Về những thay đổi của kỳ thi từ 2025, Bộ trưởng cho biết một vài phương án đã được dự kiến, lấy ý kiến chuyên gia, tuy nhiên, trước khi lấy ý kiến rộng hơn cần cân nhắc đến nhiều phương diện. Điều quan trọng nhất là thực hiện được nguyên tắc kế thừa những ưu điểm của kỳ thi hiện nay, và điều chỉnh để phù hợp với đổi mới của chương trình giáo dục phổ thông năm 2018. Chương trình này tiếp cận theo hướng phát triển năng lực, phẩm chất, kỹ năng, do đó, nên kỳ thi phải gia tăng tính chất là một kỳ thi đánh giá năng lực. Nguyên lý này đặt ra những thách thức, khó khăn trong triển khai thực hiện, do đó, cần thêm thời gian để tính toán kỹ lưỡng phương án thi từ năm 2025.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng cũng đề cập đến hai phương diện cần đẩy mạnh hơn nữa, đó là tính phân cấp, trách nhiệm trong chủ động tuyển sinh của trường đại học và ứng dụng công nghệ.

P.V