- Ngoại trưởng 4 nước Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương gồm Mỹ, Australia, Ấn Độ và Nhật Bản, còn được gọi là Bộ Tứ, hôm nay (6/10) sẽ có cuộc họp ở thủ đô Tokyo. Nhật Bản hy vọng cuộc họp sẽ giúp tăng cường sự tham gia của 4 nước vào một sáng kiến khu vực có tên “Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và rộng mở” - một sáng kiến nhằm đối phó với sự nổi lên ngày một đáng lo ngại của Trung Quốc. Thông tin về cuộc họp chắc chắn sẽ khiến Bắc Kinh lo ngại.

Đây là lần đầu tiên diễn ra cuộc họp trực tiếp của Bộ Tứ gồm Mỹ, Australia, Ấn Độ và Nhật Bản kể từ khi đại dịch Covid-19 bùng phát. Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo, Ngoại trưởng Australia Marise Payne, Ngoại trưởng Ấn Độ Subrahmanyam Jaishankar và Ngoại trưởng Toshimitsu Motegi sẽ tham gia cuộc họp đáng chú ý này.

Giới chức Nhật Bản cho biết 4 nước sẽ thảo luận về ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 cũng như sáng kiến Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương Tự do và Rộng mở (FOIP) nhằm tăng cường sự hợp tác về kinh tế và an ninh giữa các nước. Đây là sáng kiến đang được cả Nhật Bản và Mỹ thúc đẩy nhằm gắn kết các nước “có cùng chung suy nghĩ”, có cùng mối lo ngại về ảnh hưởng và sự cứng rắn ngày một đáng lo ngại của Trung Quốc.

Trên đường tới thủ đô Tokyo, Ngoại trưởng Pompeo đã nói với các phóng viên rằng, 4 nước hy vọng sẽ đạt được “những bước tiến quan trọng” tại cuộc họp. Tuy nhiên, ông Pompeo không nói cụ thể về những bước tiến mà ông mong đợi.

Cuộc họp của Bộ Tứ Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương diễn ra vài tuần trước cuộc bầu cử tổng thống Mỹ và trong bối cảnh căng thẳng leo thang giữa Mỹ với Trung Quốc vì virus corona, thương mại, công nghệ, Hồng Kông, Đài Loan và nhân quyền. Ngoại trưởng Pompeo sẽ tham dự cuộc họp của Bộ Tứ nhưng ông này phải hủy kế hoạch đến thăm Hàn Quốc và Mông Cổ sau khi Tổng thống Donald Trump phải nhập viện vì virus corona.

Cuộc họp của Ngoại trưởng 4 nước Mỹ, Australia, Ấn Độ và Nhật Bản cũng diễn ra sau vài tuần căng thẳng bùng phát giữa Trung Quốc và Ấn Độ ở khu vực biên giới tranh chấp Himalaya. Mối quan hệ giữa Australia và Trung Quốc cũng đang xấu đi nghiêm trọng trong những tháng gần đây.

Trong khi đó, Nhật Bản lo ngại về việc Trung Quốc tiếp tục tăng cường các hoạt động nhằm tranh chấp chủ quyền đối với quần đảo Senkaku/Điếu Ngư ở biển Hoa Đông. Nhật Bản cũng xem các hoạt động quân sự cấp tập và gia tăng của Trung Quốc trong thời gian gần đây là một mối đe dọa về an ninh. Tokyo trong bản báo cáo về chính sách quốc phòng hàng năm được đưa ra hồi tháng Bảy đã cáo buộc Trung Quốc đơn phương thay đổi thế nguyên trạng ở Biển Đông. Đây là nơi Trung Quốc đang tăng cường các hoạt động xây dựng trái phép và quân sự hóa Biển Đông.

Tân Thủ tướng Nhật Bản Yoshihide Suga sẽ có sự ra mắt trực tiếp đầu tiên trên “sân khấu ngoại giao” khi ông tham dự cuộc họp của Bộ Tứ trong ngày hôm nay. Ông Suga cũng sẽ có cuộc hội đàm riêng rẽ với Ngoại trưởng Mỹ Pompeo để làm sâu sắc hơn mối quan hệ liên minh Mỹ-Nhật cũng như để thúc đẩy sáng kiến FOIP.

“Thế giới có thể sẽ trở nên ngày một khó kiểm soát và khó đoán do chủ nghĩa dân tộc ích kỷ đang gia tăng và do mối quan hệ căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc”, Thủ tướng Suga đã phát biểu như vậy khi trả lời phỏng vấn báo chí Nhật Bản ngày hôm qua (5/10). Ông Suga cho biết, ông sẽ theo đuổi chính sách ngoại giao lấy quan hệ liên minh Mỹ-Nhật làm nền tảng và “thúc đẩy FOIP,” đồng thời thiết lập quan hệ ổn định với các nước láng giềng gồm Trung Quốc và Nga.

Tân Thủ tướng Suga có kế hoạch thúc đẩy sáng kiến FOIP trong chuyến thăm dự kiến đến Đông Nam Á vào cuối tháng này.