- Căng thẳng leo thang dọc đường bờ biển Thái Bình Dương ở Nam Mỹ khi lực lượng tàu cá hùng hậu gồm gần 300 tàu của Trung Quốc di chuyển từ vùng ven khu bảo tồn biển Galapagos đến vùng lãnh hải ngoài khơi Peru.

Chiều hôm 22/9, Tổng thống Donald Trump đã lên án gay gắt Trung Quốc về một loạt vấn đề, từ virus corona đến nhân quyền, trong bài phát biểu trước Liên Hợp Quốc. Ông đã chỉ đích danh đến các hành vi hàng hải và đánh bắt cá của Trung Quốc, nói rằng nước này đã “thải hàng triệu triệu tấn rác thải và nhựa vào đại dương, khai thác quá mức các nguồn hải sản ở vùng biển của các nước khác và phá hủy các rặng san hô.

Ngay sau đó, Đại sứ quán Mỹ tại Peru cũng lên tiếng bình luận về lực lượng tàu cá hùng hậu của Trung Quốc ở ngoài khơi bờ biển Peru, cáo buộc các tàu của Trung Quốc đổi tên và phá hỏng hệ thống dò tìm bằng định vị GPS để hạn chế hoạt động giám sát, theo dõi các hoạt động của lực lượng tàu này.

“Đánh bắt cá quá mức có thể gây ra những tổn hại rất lớn về kinh tế và hệ sinh thái. Peru không thể hứng nổi một sự mất mát to lớn như vậy”, Đại sứ quán Mỹ tại Peru cho biết.

Phát biểu trên nhanh chóng vấp phải phản ứng của Đại sứ quán Trung Quốc tại Peru. Theo đó, Đại sứ quán Trung Quốc cho rằng Mỹ đang nói dối về đội tàu của họ. “Chúng tôi hy vọng  người dân Peru không bị lừa bởi những thông tin sai trái như vậy”, tuyên bố của Đại sứ quán Trung Quốc  đã viết như vậy.

Cả Peru và Ecuador đều sở hữu các đội tàu cá lớn. Hai nước này phụ thuộc rất nhiều vào nguồn hải sản trên biển. Năm 2018, hai nước đã đánh bắt được 4,5 triệu tấn cá, gần bằng tổng sản lượng của Mỹ nhưng chỉ chiếm 1/4 so với những gì Trung Quốc đánh bắt được ở biển, Ngân hàng Thế giới cho biết.

Cả Peru và Ecuado đều được hưởng lợi từ hải lưu Humboldt ngoài khơi bờ biển Thái Bình Dương của Nam Mỹ. Đây là một trong những ngư trường dồi dào và năng suất nhất của thế giới. Năm nay, các đội tàu của Trung Quốc đã đe dọa an ninh của nguồn hải sản nói trên. Những cuộc đối đầu mới nhất xuất phát từ việc Trung Quốc tăng cường khai thác hải sản từ các vùng biển trên khắp thế giới.

Từ tháng Bảy, chính phủ Ecuador và các nhóm môi trường quốc tế đã bắt đầu theo dõi các đội tàu lớn đang đổ về vùng ven của khu bảo tồn biển Galapagos – một di sản của UNESCO và cũng là công viên quốc gia của Ecuador.

Theo báo cáo của Oceana, lực lượng tàu cá hùng hậu của Trung Quốc đã đánh bắt 73.000 giờ trong giai đoạn từ 13/7 đến 13/8 và chiếm đến 99% các hoạt động đánh bắt cá ở xung quanh khu vực bảo tồn biển Galapagos.

Hôm 2/8, Ngoại trưởng Mỹ Michael R. Pompeo đã ra một tuyên bố nói rằng Mỹ ủng hộ các nỗ lực của Ecuador nhằm ngăn Trung Quốc tiến hành các hoạt động đánh bắt cá bất hợp pháp, bừa bãi và không có báo cáo. Ông Pompeo cho biết, Mỹ ủng hộ các quốc gia đang có nền kinh tế và các tài nguyên thiên nhiên bị đe dọa bởi các hành động đánh bắt cá vô trách nhiệm và bất hợp pháp của các đội tàu Trung Quốc.

Lực lượng tàu cá trên thế giới của Trung Quốc rất khổng lồ, lên tới 17.000 tàu, trong khi Mỹ báo cáo nước này có khoảng 300 tàu cá ở các vùng lãnh hải quốc tế.