(VNMedia) - Những người làm việc văn phòng, trong lĩnh vực thông tin điện tử, các chuyên gia công nghệ thông tin, và hầu hết các lĩnh vức khác đều phải sử dụng máy tính trong khoảng thời gian dài và liên tục. Các thao tác thường xuyên và lặp đi lặp lại có thể gây ra những chấn thương và tình trạng mệt mỏi cho thị giác nếu không sử dụng tư thế làm việc phù hợp.

Với sự phát triển vượt bậc của công nghệ thông tin, việc sử dụng máy tính đã trở thành một phần tất yếu trong cuộc sống hàng ngày của nhiều người. Để tránh được bất kỳ rủi ro sức khỏe nào phát sinh từ việc sử dụng máy tính, người sử dụng lao động và người lao động cần có sự hợp tác và trao đổi thường xuyên để cải thiện điều kiện lao động liên quan đến vấn đề an toàn và sức khỏe tại nơi làm việc. Các điều kiện và yếu tố môi trường cần được xem xét như: Ánh sáng, thiết kế máy tính và tư thế làm việc trong văn phòng.

Nắm bắt được những vấn đề trên, đội ngũ Ban biên tập hân hạnh mang đến cho Quý độc giả ấn phẩm WorkSafe với chủ đề: Những lưu ý khi làm việc với máy tính. Chúng tôi hy vọng rằng Số tạp chí này sẽ mang đến những hướng dẫn và lời khuyên về một số vấn đề thường gặp liên quan đến sự an toàn và sức khỏe khi làm việc với máy tính. Từ đó, rủi ro về sức khỏe nghề nghiệp sẽ được giảm bớt và hiệu quả công việc tăng lên.

THIẾT KẾ NƠI LÀM VIỆC

1. Những yếu tố cần lưu ý khi lựa chọn nội thất văn phòng

Các thành phần chính để tạo nên một nơi làm việc với máy tính là bàn ghế, màn hình, bàn phím, chuột và các thiết bị đầu vào khác. Một nơi làm việc với máy tính phải giúp người sử dụng có được một tư thế làm việc không hại đến sức khỏe, thoải mái mà không làm quá tải hệ thống cơ-xương. Để đạt được mục đích này, đồ nội thất phải có khả năng điều chỉnh được càng nhiều càng tốt. Các yêu cầu khác bao gồm không gian trên bề mặt làm việc để đặt tài liệu và chỗ để chân phải được đảm bảo.

A. Một góc nhìn thoải mái, ví dụ: 15^o - 20^o.

B. Khoảng cách nhìn thoải mái, ví dụ: 350 - 600mm đối với văn bản có kích thước phông chữ thông thường.

C. Cẳng tay và cánh tay ở góc vuông.

D. Phần còn lại có thể điều chỉnh.

E. Chiều cao ghế có thể điều chỉnh.

F. Đặt chân vững chắc nếu cần.

G. Khoảng trống đầu gối thích hợp.

H. Để tựa cổ tay nếu cần.

I. Màn hình ở góc phải so với đường nhìn.

J. Ngăn chứa tài liệu có thể điều chỉnh.

K. Cổ tay giữ thẳng hoặc nhiều nhất là hơi nghiêng.

L. Giá đỡ màn hình có thể điều chỉnh để xoay và nghiêng.

M. Chiều cao bàn có thể điều chỉnh thích hợp.

N. Đệm ghế có cạnh được làm tròn hoặc cuộn.

2. Các tính năng cần thiết của ghế ngồi văn phòng

Một chiếc ghế ngồi văn phòng cần có:

- Một chân đế ổn định (nên sử dụng đế có năm ngạnh) & bánh xe trơn nếu cần thiết.

     + Chiều rộng lưng ghế 350 - 480 mm.

     + Chiều rộng tay vịn tối thiểu 50 mm.

     + Chiều cao tay vịn tối thiểu 200 mm.

     + Chiều cao yên ghế nén 400 - 500 mm.

- Chiều cao ghế có thể điều chỉnh, từ 400 đến 500 mm.

- Mặt ngồi hơi lõm được làm bằng chất liệu nệm foam dày đặc và lớp phủ thoáng khí.

- Ghế xoay.

- Cạnh trước tròn hoặc hình “thác nước”.

- Tựa lưng có thể điều chỉnh, cả chiều cao và độ nghiêng.

- Cặp tay vịn có thể điều chỉnh độ cao nếu cần.

3. Khoảng cách từ màn hình tới mắt

Màn hình phải được đặt ở mức mà dòng hiển thị trên cùng của màn hình nằm ngang hoặc ngay dưới tầm mắt của người dùng. Khoảng cách nhìn giữa mắt của người dùng và màn hình nên vào khoảng 350 đến 600 mm để đọc văn bản có kích thước phông chữ bình thường.

4. Có nên sử dụng ngăn chứa tài liệu?

Nếu cần phải thường xuyên nhìn tài liệu để nhập dữ liệu, nên sử dụng một ngăn chứa tài liệu. Giá đỡ tài liệu phải ổn định và có thể điều chỉnh được chiều cao, khoảng cách và góc nhìn. Nó có thể được sử dụng ở cả hai bên của màn hình, do đó giảm thiểu việc người sử dụng phải di chuyển đầu qua lại và tập trung mắt lại để đọc màn hình và tài liệu.

5. Sử dụng ghế kê chân

Nên có chỗ để chân nếu người sử dụng không thể đặt chân thẳng trên sàn ngay cả khi chiều cao của ghế đã được điều chỉnh thích hợp. Những người có vóc dáng nhỏ thường cần hỗ trợ chỗ để chân. Chỗ để chân phải ổn định, không trơn trượt, có thể điều chỉnh độ nghiêng và độ cao, và không hạn chế chuyển động của chân.

6. Sử dụng tựa cổ tay khi nhập dữ liệu

Nếu phải thực hiện thao tác bàn phím chuyên sâu, có thể sử dụng phần tựa cổ tay nếu người dùng cảm thấy thoải mái hơn. Chức năng chính của phần tựa cổ tay là giữ cho cổ tay thẳng trong quá trình sử dụng bàn phím và cung cấp lớp đệm. Khi áp dụng đú ng cách tựa cổ tay, nó có thể làm giảm nguy cơ chấn thương do sự căng cơ lặp đi lặp lại. Tuy nhiên, trong khi bấm phím, hãy nhớ để tay phía trên bàn phím và di chuyển toàn bộ bàn tay để chạm đến các phím bên cạnh, thay vì đặt cổ tay lên phần còn lại và uốn cổ tay sang một bên. Cổ tay chỉ nên đặt trên phần tựa cổ tay trong thời gian tạm dừng hoạt động.

7. Chỗ để cổ tay phù hợp

Khi lựa chọn phần tựa cổ tay, cần xem xét các tiêu chí sau:

– Độ dày của phần tựa phải bằng với mặt trước của bàn phím.

– Phần tựa phải đủ rộng (từ trước ra sau) để nâng đỡ cổ tay.

– Phần tựa cổ tay không được có các cạnh sắc.

– Làm bằng vật liệu thoáng khí.

Đo khoảng cách từ đỉnh của phím cách đến mặt bàn. Chọn phần tựa cổ tay sao cho phù hợp với kích thước đó.

THIẾT BỊ

1. Ghế ngồi

Sử dụng ghế có thể điều chỉnh để phù hợp với nhiều người dùng có kích thước khác nhau (với chiều cao ghế ngồi, chiều cao tựa lưng và điều chỉnh độ nghiêng của tựa lưng) và không bị nghiêng hoặc trượt - đế năm ngạnh là ổn định nhất. Bánh xe nên được sử dụng trên bề mặt có trải thảm và sử dụng bánh xe trượt hoặc bánh xe hãm trên bề mặt cứng. Không nên kê tay vì chúng có thể ngăn bạn đến gần bàn làm việc nhất có thể.

* Các lựa chọn thay thế cho ghế ngồi

Có một số loại ghế ngồi văn phòng khác nhau có sẵn bao gồm ghế chống gù, ghế dựng và ghế yên ngựa.

* Ghế chống gù, ghế dựng và ghế yên ngựa.

Những loại ghế ngồi thay không nhất thiết phải tốt hoặc xấu hơn ghế ngồi thông thường trong văn phòng. Đôi khi, chúng sẽ không hỗ trợ tối ưu trong môi trường làm việc phải ngồi nhiều giờ. Ghế chống gù cũng sẽ làm gián đoạn máu lưu thông đến cẳng chân nếu sử dụng trong thời gian dài và không được khuyến khích cho những người có vấn đề về đầu gối.

Không có hướng dẫn hoặc tiêu chuẩn thiết kế hiện hành nào cho những chiếc ghế thay thế. Tuy nhiên, không nên sử dụng những chiếc ghế này để ngồi liên tục và loại ghế ngồi thông thường được khuyến khích sử dụng trong môi trường văn phòng. Nếu gặp vấn đề về sức khỏe và muốn sử dụng một chiếc ghế văn phòng thay thế, nên hỏi ý kiến của bác sĩ điều trị .

* Bóng thể dục

Bóng tập thể dục không được khuyến khích sử dụng làm chỗ ngồi trong văn phòng do:

– Mất tư thế đứng thẳng vì không có đầy đủ ghế ngồi và lưng tựa.

– Tư thế thẳng không được duy trì trong các nhiệm vụ yêu cầu động tác với tay hoặc di chuyển xung quanh. Người dùng cũng không thể xoay hoặc điều hướng xung quanh nơi làm việc với máy tính.

– Mặt ngồi của bóng thể dục không hỗ trợ đầy đủ cho mông và đùi.

– Việc ngồi lên và đứng dậy hoặc với tay từ quả bóng có thể là một nguy cơ xảy ra sự cố trượt ngã.

– Bóng tập thể dục có thể được sử dụng để nghỉ ngơi và thực hiện các động tác kéo căng hoặc tập thể dục trong thời gian nghỉ làm.

2. Bàn phím

* Sử dụng bàn phím

– Bàn phím nên được đặt ngay phía trước cơ thể để tránh bị vặn cổ và thân.

– Bàn phím phải được đặt ở phía trước màn hình máy tính với các chữ cái G & H gần đúng với rốn của bạn. Đây là vị trí đặc biệt tốt khi thực hiện nhiều thao tác trên bàn phím.

– Bàn phím phải được đặt theo khoảng cách mà cẳng tay kéo dài từ vị trí thả lỏng của khuỷu tay đến bên cạnh cơ thể.

– Cánh tay phải song song với sàn khi được đặt nhẹ nhàng trên bàn phím. Chiều cao khuỷu tay của người ngồi phải cao hơn một chút so với chiều cao của bàn phím. Nâng hoặc hạ ghế văn phòng để đạt được vị trí này.

– Độ dốc của bàn phím càng gần vị trí phẳng càng tốt. Điều này phần lớn được xác định bởi những yếu tố giúp bạn cảm thấy thoải mái; tuy nhiên cần có một sắp xếp thẳng hàng hợp lí giữa cẳng tay, cổ tay và bàn tay.

– Bàn phím không có ký tự số có thể làm giảm chiều rộng bàn phím và cho phép thao tác chuột gần hơn với người sử dụng.

* Các lựa chọn thay thế bàn phím

Phần mềm nhận dạng giọng nói có thể được sử dụng để gia tăng thời gian nghỉ ngơi cho người dùng khi nhập văn bản.

3. Chuột

Chuột phải vừa tay người dùng và không gây áp lực không cần thiết lên cơ cổ tay và cẳng tay. Đảm bảo chuột không quá lớn để cổ tay ở vị trí thả lỏng trong quá trình sử dụng.

* Sử dụng chuột

Thao tác chuột có thể được chuyển từ sử dụng tay trái sang sử dụng tay phải để giảm thiểu căng thẳng cho một tay. Đảm bảo rằng nút ở phía bên phải của chuột luôn được sử dụng cho các chức năng chính bằng cách nhấp vào bắt đầu (phía dưới bên trái của màn hình), chọn chuột và thay đổi cấu hình nút để chuyển nút chính và nút phụ. Con chuột cũng có thể được tùy chỉnh trong khu vực này bao gồm tốc độ nhấp đúp, tốc độ con trỏ và cuộn. 

Đặt chuột trực tiếp vào bên phải hoặc bên trái của bàn phím. Đặt phần đầu của miếng lót chuột thẳng với cạnh trên của bàn phím như một dấu hiệu trực quan để xác định vị trí chính xác và luôn cố gắng giữ chuột trên miếng lót.

* Các lựa chọn thay thế chuột

Các lựa chọn thay thế cho chuột tiêu chuẩn được thiết kế để thay đổi tư thế của bàn tay và cánh tay cũng như nâng cao hiệu quả. Chúng bao gồm một loạt các thao tác với con lăn, bút, bi, miếng đệm và các điểm lướt. Sự khác biệt chính giữa chuột và các thiết bị này là bàn tay và cánh tay đứng yên trong khi cổ tay ở một góc và các ngón tay hoặc ngón cái được duỗi ra. Trong thời gian dài sử dụng theo cách này có thể gây khó chịu cho ngón tay, ngón cái hoặc cổ tay. Vì vậy, nên nhấc tay ra khỏi các phím trong khi vận hành các thiết bị trỏ.

– Đặt tốc độ di chuột thành cài đặt phù hợp với người dùng.

– Giữ chuột nhẹ nhàng khi di chuyển chuột trên miếng lót chuột hoặc mặt bàn.

– Thường xuyên bỏ tay ra khỏi chuột.

– Hãy sử dụng phím tắt nếu có thể.

– Nếu nhiệm vụ chủ yếu là sử dụng chuột, hãy di chuyển chuột về phía giữa bàn và đẩy bàn phím về phía sau.

4. Bàn làm việc

Nơi làm việc phải được thiết kế sao cho người làm việc có thể thực hiện công việc ở tư thế thoải mái, thẳng lưng, vai thả lỏng và bắp tay ôm sát cơ thể. Mỗi nhân viên sẽ có chiều cao làm việc khác nhau, tốt nhất là nên sử dụng các bàn làm việc có thể điều chỉnh chiều cao làm việc phù hợp với mỗi người và mỗi nhiệm vụ.

Bàn phải có kích thước từ 680 mm đến 735 mm đối với loại có chiều cao cố định và phải có đủ khoảng cách dưới bàn để di chuyển chân thoải mái.

* Các lựa chọn thay thế bàn làm việc

Bàn làm việc có thể ngồi hoặc đứng khi sử dụng. Việc ngồi trong thời gian dài có thể gây hại cho sức khỏe của bạn. Một loại bàn làm việc giúp chúng ta có thể ngồi hoặc đứng khi sử dụng cho phép người dùng luân phiên giữa hai tư thế ngồi và đứng trong suốt cả ngày làm việc.

5. Máy tính xách tay

Máy tính xách tay không được thiết kế để sử dụng trong khoảng thời gian dài. Nếu phải sử dụng máy tính xách tay trong thời gian dài hãy:

– Đặt máy tính xách tay trên một giá đỡ có thể điều chỉnh để có thể xem màn hình ngang tầm mắt hoặc gắn vào màn hình ngoài.

– Sử dụng bàn phím và chuột bên ngoài.

6. Điện thoại

Nếu thường xuyên sử dụng điện thoại, bạn nên sử dụng tai nghe để tránh bị vẹo cổ. Điện thoại của bạn cũng nên được đặt ở vị trí không vượt quá tầm với của bạn.

7. Sử dụng giá đựng tài liệu

Nếu bạn đang đọc tài liệu trong khi đánh máy, bạn nên sử dụng giá đỡ tài liệu và đặt giá đỡ ngay dưới màn hình hoặc lệch sang một bên theo một góc. Các vật dụng thường xuyên sử dụng khác nên được đặt trong tầm với.

8. Bố trí thiết bị

Việc bố trí chính xác các thiết bị trên bàn làm việc sẽ giúp ngăn ngừa việc gặp phải các chấn thương không mong muốn. Màn hình và phần chữ cái của bàn phím phải được đặt chính giữa phía trước cơ thể, chuột phải được đặt trong tầm với của tay và ghế ngồi được căn sao cho luôn ở vị trí chính giữa.

a. Màn hình chống chói

Màn hình chống chói cải thiện khả năng hiển thị bằng cách giảm các điểm sáng hoặc mờ do ánh sáng xung quanh gây ra trên màn hình. Do đó, những màn hình này có thể được sử dụng để giảm phản xạ màn hình. Bức xạ phát ra từ màn hình máy tính phải thấp hơn hoặc nằm giới hạn mà các tổ chức quốc tế đặt ra để hạn chế rủi ro các vấn đề liên quan đến sức khỏe. Do đó, không cần thiết phải lắp thêm bất kỳ bộ lọc nào. Trong mọi trường hợp, màn hình chống chói không được thiết kế để sàng lọc các bức xạ một cách hiệu quả.

Chưa có bằng chứng khoa học nào cho thấy làm việc trên máy tính kéo dài sẽ gây ra những tổn thương vĩnh viễn cho mắt hoặc thị lực. Tuy nhiên, việc sử dụng máy tính trong thời gian dài có thể dẫn đến mỏi mắt. Biện pháp phòng ngừa tốt nhất để giảm mỏi mắt là thường xuyên quan sát các vật ở xa và tập các bài tập cho mắt.

b. Khi phải dùng máy tính và điện thoại cùng lúc

Cơ cổ có thể bị đau nếu điện thoại được đặt giữa đầu và vai của người nhận trong một thời gian dài. Khi phải sử dụng đồng thời máy tính và điện thoại, người dùng nên sử dụng tai nghe.

c. Bàn tay bị đau nhức khi dùng máy tính xách tay

Kích thước nhỏ của bàn phím và trỏ chuột dẫn đến tư thế ngón tay và bàn tay bị chật chội, gây mỏi tay nếu sử dụng thiết bị trong thời gian dài. Nên sử dụng bàn phím và chuột có thể tháo rời nếu phải sử dụng máy tính xách tay trong thời gian dài.

d. Sử dụng bàn phím hình chữ V

Khi thao tác với bàn phím truyền thống, một số người dùng máy tính có thể phải bẻ cổ tay sang một bên để gõ. Tư thế này không tự nhiên và có thể làm căng cổ tay. Bàn phím hình chữ V có thể giúp người dùng đặt tay tự nhiên khi nhập liệu. Nếu người dùng đang thao tác tốt với bàn phím truyền thống thì có thể không cần đổi sang loại mới này. Nếu muốn thay đổi thiết kế mới, cần đánh giá để đảm bảo rằng người dùng có thể làm việc thoải mái với bàn phím mới.

(còn tiếp)