(VNMedia) - Một số loài mốc bồ hóng đặc trưng cho các loài thực vật hoặc côn trùng cụ thể, trong khi các loài mốc khác có thể xâm chiếm nhiều loại bề mặt và sử dụng dịch mật do một số loại côn trùng tiết ra.

Nấm bồ hóng là một bệnh nấm phát triển trên thực vật và các bề mặt khác, những bề mặt này được bao phủ bởi dịch mật, đây là chất dính do một số loài côn trùng tạo ra. Tên của nấm bồ hóng xuất phát từ sự phát triển giống như sợi chỉ sẫm màu (sợi nấm) của nấm giống như một lớp bồ hóng.

Nấm bồ hóng không lây nhiễm cho cây trồng nhưng phát triển trên các bộ phận của cây và các bề mặt khác nơi tích tụ dịch mật (Hình 2)

Cách nhận biết

Các loại nấm thường gây ra lớp nấm bồ hóng trong vườn và trên cây cảnh thuộc các chi Capnodium, Fumago và Scorias. Các chi ít phổ biến hơn bao gồm Antennariella, Aureobasidium, Fumiglobus và Limacinula. Các loài nấm hiện nay tạo nên lớp bồ hóng được xác định là do sự kết hợp của môi trường, vật chủ và các loài côn trùng hiện diện. Một số loài mốc bồ hóng đặc trưng cho các loài thực vật hoặc côn trùng cụ thể, trong khi các loài mốc khác có thể xâm chiếm nhiều loại bề mặt và sử dụng dịch mật do một số loại côn trùng tiết ra.

Mật dính (Hình 3) là một chất lỏng dính, ngọt mà côn trùng hút mật từ thực vật tiết ra trong khi chúng ăn nhựa cây. Bởi vì côn trùng không thể tiêu hóa hoàn toàn tất cả các chất dinh dưỡng mà chúng lấy từ khối lượng lớn chất lỏng này, nên nó sẽ tiêu hóa những gì nó cần và bài tiết phần còn lại dưới dạng chất thải (mật dính). Bất cứ nơi nào có mật dính—lá cây, cành cây, trái cây, đồ nội thất sân vườn, bê tông, vỉa hè, bãi đậu xe, ô tô—lớp nấm bồ hóng đều có thể phát triển (Hình 4).

Một số côn trùng có thể tạo ra lớp mật dính—nguyên liệu cần cho sự phát triển của lớp nấm bồ hóng. Những loài côn trùng này bao gồm rệp vừng, rầy, rệp sáp, rầy chổng cánh (bao gồm rầy chổng cánh bạch đàn redgum lerp), rệp vảy mềm và bọ phấn trắng (xem Bảng 2.1). Cả trong giai đoạn chưa trưởng thành và trưởng thành của những loài côn trùng này, chúng đều tạo ra mật dính khi kiếm ăn.

Hư hại do nấm mốc gây ra

Nấm bồ hóng có thể làm hư hại cây trồng hoặc các bề mặt khác không? Mặc dù nấm bồ hóng không lây nhiễm sang thực vật nhưng nấm mốc này có thể gián tiếp gây hại cho cây bằng cách phủ lên lá một lớp nấm đen đến mức ánh sáng mặt trời không thể chiếu tới bề mặt lá. Nếu không có đủ ánh sáng mặt trời, khả năng thực hiện quá trình quang hợp của cây bị giảm, điều này có thể làm cây chậm phát triển. Lá bị phủ lớp nấm mốc đen cũng có thể già và chết sớm, gây ra hiện tượng cây rụng lá sớm. Trái cây hoặc rau củ bị nấm bồ hóng bao phủ (Hình 5) vẫn có thể ăn được. Bạn có thể rửa sạch nấm mốc bằng xà phòng nhẹ và nước ấm.

Cách trị nấm

Khi mốc bồ hóng xuất hiện trên bất kỳ cây cối hoặc bề mặt nào trong khu vực cảnh quan, điều đó cho thấy hiện tại đã có hoặc từng có một quần thể côn trùng hút mật cây xuất hiện trong khu vực lân cận. Ta có thể kiểm soát nấm bồ hóng bằng cách bắt đầu từ việc xử lí côn trùng tạo ra mật.

Sự phát triển của những loại cây mới, mềm được nhiều côn trùng hút mật ưa thích và có thể thu hút chúng. Kiểm tra sự phát triển của cây mọng nước mới để tìm côn trùng hút mật như rệp, rầy hoặc bất kỳ loại côn trùng nào khác được liệt kê ở trên. Trong một số trường hợp, dòng nước mạnh có thể đánh bật côn trùng. Bạn nên bón phân và tưới nước hợp lý để cây khỏe mạnh nhưng tránh không để chúng phát triển quá mức. Hầu hết các loại cây sẽ chịu được một quần thể côn trùng nhỏ và một lượng nhỏ nấm mốc bồ hóng.

Trái cây hoặc rau củ bị nấm bồ hóng bao phủ (Hình 5) vẫn có thể ăn được. Bạn có thể rửa sạch nấm mốc bằng xà phòng nhẹ và nước ấm. 

Một cân nhắc quan trọng khác có thể là xử lí đàn kiến. Kiến (Hình 6) bị thu hút bởi mật dính và chúng sử dụng dịch ngọt như một nguồn thực phẩm. Chúng sẽ bảo vệ côn trùng tiết mật khỏi những kẻ săn mồi và ký sinh trùng để thu thập dịch mật.

Việc cắt tỉa cây cẩn thận có thể hữu ích trong việc loại bỏ hầu hết các bộ phận của cây bị nhiễm nấm. Có thể đuổi kiến ra khỏi cây và tránh xa côn trùng tiết mật bằng cách bôi một hợp chất dính xung quanh thân cây và cắt tỉa các cành chạm vào các tòa nhà hoặc các điểm tiếp cận khác. Các loại bả, chẳng hạn như cọc gỗ tẩm thuốc diệt côn trùng đặt dưới gốc cây và bụi rậm, có thể giúp giảm lượng kiến kiếm ăn trong một số trường hợp. Một khi số lượng côn trung tiết mật giảm đi, quá trình sản xuất mật sẽ giảm và bệnh nấm bồ hóng sẽ được cải thiện. Việc loại bỏ bệnh nấm có thể gặp nhiều khó khăn, nhưng nấm bồ hóng có thể được rửa sạch khỏi thực vật và các bề mặt bằng cách xịt nước mạnh hoặc rửa bằng xà phòng và nước.