- Tỉ lệ tử vong do virus corona từ Vũ Hán gây ra thấp và hầu hết các bệnh nhân hồi phục hoàn toàn. Tuy nhiên, sự bùng phát của dịch bệnh này vẫn gây hoảng sợ? Vì sao lại như vậy?

Sự bùng phát của chủng virus corona mới ở Vũ Hán, Trung Quốc, đang gây ra nỗi sợ hãi và lo âu khắp toàn cầu bất chấp tỉ lệ tử vong gây ra từ virus này là thấp. Một số chuyên gia cho rằng, phản ứng tâm lý của người dân đối với các căn bệnh truyền nhiễm đôi khi là quá mức và thường gây hại hơn là có lợi. Tuy nhiên, các biện pháp phòng tránh như tăng cường rửa tay và không sờ vào mặt là rất cần thiết để bảo vệ mình trước virus corona cũng như các bệnh khác.

Số người nhiễm viêm phổi cấp do virus corona - 2019-nCoV gây ra đã leo lên con số 11.100 người tính đến ngày hôm nay (1/2). 258 nạn nhân trong số này tử vong, cổng thông tin Wangyi dẫn các số liệu chính thức được cung cấp từ các vùng dịch của Trung Quốc, cho biết.

Theo các con số mới nhất, tỉnh Hồ Bắc và trung tâm hành chính Vũ Hán của tỉnh – nơi virus corona lần đầu tiên xuất hiện, chiếm phần lớn các trường hợp nhiễm bệnh và tử vong (hơn 7.100 bệnh nhân nhiễm bệnh và 249 người tử vong).

Đến thời điểm này, virus corona dường như không gây ra các trường hợp tử vong nhiều như dịch SARS. Dịch SARS đã khiến 774 người thiệt mạng tính từ năm 2002 đến 2003. SARS có tỉ lệ tử vong là 9,6% trong khi khoảng 2% người nhiễm virus corona tử vong. Tuy nhiên, con số người nhiễm virus corona sau một tháng vượt xa số bệnh nhân nhiễm SARS trong toàn bộ thời gian bùng phát dịch kéo dài 8 tháng.

Nhiều bệnh nhân nhiễm virus corona đã hồi phục hoàn toàn. Theo giới chức Trung Quốc, hầu hết những người tử vong vì bệnh viêm phổi cấp do virus corona gây ra là người già hoặc là những bệnh nhân đang có những bệnh khác làm suy yếu hệ miễn dịch của họ.

Giới chuyên gia cho rằng, phần lớn sự hoảng sợ toàn cầu về virus corona Vũ Hán là phản tác dụng và không có cơ sở: Người dân nên thực thi những biện pháp phòng ngừa để tránh bị ốm, nhưng những biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất là các hoạt động hàng ngày như tăng cường rửa tay và không sờ vào mặt.

Một chuyên gia cũng cho rằng, sợ hãi sẽ không giúp ngăn chặn được sự lây lan của virus mà chỉ có thể gây ra những ảnh hưởng xã hội tiêu cực. "Có sự lây lan của căn bệnh lây nhiễm và sau đó là sự lây lan của nỗi sợ hãi", Amira Roess – một giáo sư chuyên về sức khỏe toàn cầu và dịch tễ học ở trường Đại học George Mason đã nhận định như vậy.

Trong giai đoạn đầu của sự bùng phát virus, phần lớn nỗi hoảng sợ là do “sợ thứ chưa được biết đến”.

Sự lây lan dịch bệnh và sự lây lan nỗi sợ

Các nghiên cứu về tâm lý cho thấy, những mối đe dọa mới thường làm tăng mức độ lo ngại hơn những mối đe dọa quen thuộc và mọi người thường đánh giá thấp những mối đe dọa quen thuộc. Ví dụ như cứ có 7 trường hợp bị bệnh tim thì sẽ có 1 người chết ở Mỹ trong khi khả năng chết trong tay một tên khủng bố nước ngoài là 1/45.808 người. Tuy nhiên, theo một cuộc điều tra về nỗi sợ hãi của người Mỹ do trường Đại học Chapman thực hiện năm 2016, nỗi sợ về một cuộc tấn công khủng bố vào đất nước hay nỗi sợ trở thành nạn nhân của chủ nghĩa khủng bố đều xếp trong top 5 nỗi sợ lớn nhất của những người được hỏi.

Sự lây lan dịch bệnh và sự lây lan nỗi sợ hãi đã diễn ra vào thời kỳ bùng phát dịch Ebola ở Tây Phi kéo dài từ năm 2014 đến 2016, ông Paul Slovic – một nhà tâm lý học và là Chủ tịch của Tổ chức Nghiên cứu Quyết định phi lợi nhuận, cho biết.

"Chuyện xảy ra hoàn toàn giống với những gì chúng ta biết về nhận thức rủi ro", ông Slovic đã viết như vậy trong một bài báo viết cho Hiệp hội Tâm lý Mỹ. “Giây phút thông tin về mối đe dọa Ebola được đưa ra, nó đã kích hoạt mọi nút nóng: Nó có thể gây chết người, nó không thể nhìn thấy và khó chống lại, bị nhiễm bệnh mà không biết và không rõ giới chức đã kiểm soát được tình hình hay chưa."

Tuy nhiên, dịch Ebola có tỉ lệ tử vong lớn hơn rất nhiều so với dịch SARS và dịch virus corona mới: 25% đến 90%. Trên toàn thế giới, Ebola đã khiến hơn 33.000 người tử vong tính từ năm 1976.

Hệ quả phân biệt chủng tộc từ nỗi hoảng sợ

Những người gốc Á sống ở Pháp, Canada và Mỹ đang khiếu nại về những vụ việc phân biệt chủng tộc gây ra từ nỗi sợ hãi của người dân về virus corona Vũ Hán.

Tờ The Guardian đưa tin, gần 9.000 phụ huynh gần Toronto đã ký vào một lá đơn kiến nghị ngăn không cho các sinh viên từng đến Trung Quốc trong vòng 17 ngày vừa qua đến trường học.

"Chuyện này phải dừng lại. Chấm dứt ăn các động vật hoang dã và sau đó lây bệnh cho tất cả mọi người xung quanh chúng ta. Chấm dứt sự lây lan dịch bệnh và cách ly chính các bạn hoặc tự trở về”, một người ký vào đơn kiến nghị đã viết như vậy.

Tờ New York Times đưa tin, các doanh nghiệp kinh doanh trên khắp Hồng Kông, Hàn Quốc... đều đã dựng lên những tấm biển nói rằng họ không hoan nghênh các khách hàng đến từ đại lục Trung Quốc.

Các sinh viên gốc Châu Á ở trường Đại học Bang Arizona – nơi một trường hợp nhiễm virus corona của Mỹ được ghi nhận, cho biết, họ đang phải đối diễn với những lời trêu chọc, nhìn chằm chằm hoặc bị cô lập trong trường.

"Tôi ho trong lớp và tất cả đều nhìn tôi”, một sinh viên cho biết.

Những thông tin sai lệch về virus corona cũng đang lan tràn khắp nơi.

Những lý do để hy vọng trong dịch corona

Giới chuyên gia cho rằng, có một vài yếu tố sẽ giúp làm giảm nỗi sợ hãi về virus corona. Trước hết, virus này đã được xác định là chủng virus mới và quá trình này diễn ra nhanh hơn rất nhiều so với những đợt bùng phát dịch khác. Một tuần sau khi được phát hiện, các cơ quan chức năng của Trung Quốc đã biết được về virus mới và đã chia sẻ với các phòng thí nghiệm trên khắp thế giới.

"Một điều đó rất đáng kinh ngạc ở đây là trong vòng một tuần, mẫu RNA của virus đã được cập nhật lên Internet và nhiều người có thể xem và bắt đầu hiểu về virus", ông Richard Martinello – một giáo sư về bệnh truyền nhiễm ở trường Y khoa Yale cho biết. “Đây là điều chưa bao giờ xảy ra trước đây”.

Thứ hai, rất nhiều bước tiến trong công nghệ y học đã diễn ra kể từ khi virus corona được phát hiện vào những năm 1960 và điều này cho phép các phòng nghiên cứu, thí nghiệm tiến hành các nghiên cứu sâu về cách thức những con virus ký sinh này hoạt động.

Ví dụ như, mặc dù các nhà khoa học biết virus corona có thể gây nhiễm bệnh cho người bởi chúng là nguyên nhân gây ra bệnh cảm cúm thông thường nhưng phải đến dịch SARS người ta mới lần đầu tiên biết được một virus corona có xuất phát từ con vật. (Có thể, virus corona đã từng làm con người bị ốm trong quá khứ, ông Martinello nói.)

Ông Martinello cũng cho biết thêm, khả năng người dân ở Mỹ bị bệnh cúm theo mùa cao hơn rất nhiều khả năng bị virus corona. Các biện pháp phòng ngừa cho cả hai căn bệnh này đều như nhau: rửa tay, tránh sờ vào mặt và tránh tiếp xúc với những người bị ốm. Ông Martinello hy vọng rằng, nỗi lo sợ lây lan về virus corona sẽ giúp tỉ lệ bị cúm theo mùa ở Mỹ năm nay giảm do mọi người đều thực thi các biện pháp phòng ngừa tốt hơn.