- Một quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao Mỹ hôm qua (30/12) đã lên tiếng chỉ trích cả Nga và Trung Quốc về việc tổ chức tập trận hải quân chung với Iran đồng thời kêu gọi hai nước này thay vì đó hãy tham gia vào chiến dịch trừng phạt và cô lập Tehran.

"Bây giờ không phải là lúc để các chính phủ có bất kỳ động thái tập trận quân sự nào với chính quyền đó. Chúng tôi cho rằng, đây là thời điểm cần phải trừng phạt giới lãnh đạo Iran về những vụ vi phạm nhân quyền của họ đối với người dân Iran và cần phải cô lập về mặt ngoại giao đối với chính quyền này theo tất cả các cách có thể”, vị quan chức của Mỹ đã phát biểu như vậy tại một cuộc họp báo.

Vị quan chức của Mỹ cáo buộc giới chức Iran đã giết hại 1.500 người dân nước này trong một chiến dịch đàn áp làn sóng biểu tình, làm bị thương và tống vào tù hàng ngàn người khác.

"Họ (các nước tập trận với Iran) đang phát đi một thông điệp rất rõ ràng với người dân Iran rằng, họ đứng về phía những kẻ đàn áp và giết người”, vị quan chức cấp cao của Mỹ nhấn mạnh.

Ngoại trưởng Iran Javad Zarif trong chuyến thăm gần đây đến Moscow rằng cuộc tập trận chung giữa ba nước Iran, Nga và Trung Quốc không nhằm vào các nước khác. Trong khi đó, phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Trung Quốc Wu Qian khẳng định cuộc tập trận không có liên quan gì đến những căng thẳng gần đây trong khu vực.

Cuộc tập trận hải quân chung giữa Nga, Iran và Trung Quốc được khai hỏa từ cuối tuần vừa rồi ở thành phố cảng Chabahar của Iran, nằm trên Vịnh Oman. Cuộc tập trận sẽ bao gồm một loạt bài diễn tập, trong đó có các chiến dịch chống cướp biển và giải cứu.

Cuộc tập trận sẽ kéo dài 4 ngày, từ 27/12 đến 30/12, và đây sẽ là lần đầu tiên diễn ra một cuộc tập trận ba bên như vậy giữa Nga, Trung Quốc và Iran. Cuộc tập trận diễn ra vào thời điểm Tehran đang tìm cách tăng cường quan hệ hợp tác quân sự với Bắc Kinh và Moscow trong bối cảnh Iran đang phải hứng chịu những biện pháp trừng phạt kinh tế chưa từng có từ Washington. Các chuyến thăm đến Iran của giới chức Hải quân Nga và Trung Quốc cũng đã được tăng cường trong những năm gần đây. Đại sứ mới của Iran tại Nga – ông Kazem Jalali từng phát biểu rằng, Nga và Iran nên hợp tác với nhau để đẩy lùi “chủ nghĩa khủng bố kinh tế” của Washington bởi Mỹ đang áp dụng các biện pháp trừng phạt đối với cả Nga và Iran.

Mỹ tuyên bố dõi theo cuộc tập trận hải quân chung giữa Nga, Trung Quốc và Iran đồng thời sẽ hợp tác với các đồng minh để đảm bảo sự tự do hàng hải.

Tình hình Trung Đông đang như “chảo lửa” sau khi quan hệ Mỹ-Iran đã đảo chiều từ hòa dịu sang đối đầu kể từ khi ông Trump lên nắm quyền. Chính quyền của Tổng thống Trump áp dụng một lập trường cứng rắn với Iran, khác hẳn với chính sách của chính quyền tiền nhiệm Barack Obama. Mỹ đã rất tức giận khi Iran tiến hành thử tên lửa đạn đạo hồi đầu năm 2017. Mỹ đã tuyên bố đặt Iran vào “tầm ngắm” đồng thời nhanh chóng tung ra các biện pháp trừng phạt nhằm vào nước Cộng hòa Hồi giáo. Trong diễn biến đẩy tình hình căng thẳng leo thang lên một cấp độ mới, Tổng thống Trump hồi tháng 5 năm ngoái cuối cùng cũng đã “xé toạc” thỏa thuận hạt nhân JCPOA từng được các cường quốc Anh, Pháp, Đức, Nga và Trung Quốc miêu tả là bước đột phá mang tính lịch sử. Kể từ sau hành động trên của Tổng thống Trump, mối quan hệ giữa Mỹ và Iran xấu đi trầm trọng.

Chính quyền của Tổng thống Trump hơn một năm qua đã thực hiện “chiến dịch gây sức ép tối đa” nhằm làm kiệt quệ nền kinh tế Iran và khiến các nhà lãnh đạo của Iran phải đến bàn đàm phán. Tuy nhiên, rõ ràng áp lực tối đa đã khiến Iran trở nên cứng rắn hơn, hiếu chiến hơn. Hôm 20/6, Iran không ngần ngại bắn rơi một máy bay do thám không người lái của Mỹ. Cùng với đó, Tổng thống Iran Hassan Rouhani cảnh báo nước ông sẽ tăng cường hoạt động làm giàu uranium nếu các nước Châu Âu không tìm ra được một con đường nhằm nới lỏng biện pháp trừng phạt mà Mỹ áp đặt lên Iran. Gần đây, Iran được cho là đang tăng cường các cuộc tấn công vào các tàu chở dầu cũng như các cơ sở dầu mỏ ở Trung Đông, khiến Mỹ và phương Tây thực sự cảm thấy bất an.