- Theo kết luận của Thanh tra Chính phủ về trách nhiệm của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và các tổ chức tín dụng trong việc thực hiện Đề án cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng và Đề án xử lý nợ xấu giai đoạn 2013-2017 mới đây, Ngân hàng TMCP Việt Á (VietABank) là một trong các ngân hàng bị chỉ điểm với nhiều sai phạm trong hoạt động tín dụng.

Cụ thể, theo kết luận Thanh tra của Thanh tra Chính phủ cho biết, theo báo cáo của VietABank, tại thời điểm ngày 31/12/2017, tổng dư nợ cho vay là 38.770 tỷ đồng, nợ xấu là 525,7 tỷ đồng, chiếm 1,36% tổng dư nợ. Đến thời điểm 30/6/2018, tổng dư nợ cho vay là 37.673 tỷ đồng, nợ xấu là 941 tỷ đồng (tăng 415,3 tỷ đồng so với thời điểm 31/12/2017), chiếm 2,5% tổng dư nợ, nếu tính cả nợ bán cho VAMC chưa xử lý thì tỷ lệ nợ xấu là 8,2%, tương ứng 3.504 tỷ đồng.

Theo văn bản kết luận Thanh cho, VietABank phê duyệt cho Công ty CP Đầu tư xây dựng và Thương mại HSTC vay với điều kiện thẩm định, phê duyệt cho vay khi dự án chưa có đầy đủ hồ sơ pháp lý, chủ đầu tư không đủ điều kiện thực hiện dự án và thu thập không đầy đủ chứng từ chứng minh mục đích sử dụng vốn vay. Với 2 khách hàng là Công ty CP Đầu tư phát triển Hưng Thịnh Việt Nam, Công ty CP Đầu tư PHD, VietABank thẩm định, xác định doanh thu, chi phí thực hiện dự án đầu tư không chính xác.

Đồng thời, Thanh tra Chính phủ còn phát hiện, VietABank phân loại nợ chưa đúng quy định theo Nghị quyết số 42/2017/QH14 ngày 21/6/2017 của Quốc hội về thí điểm xử lý nợ xấu của các TCTD quy định về nợ xấu và trích lập dự phòng rủi ro đối với 2 khách hàng là Công ty CP Tập đoàn Xây dựng và Phát triển nhà Vicoland, Công ty CP Điện Bình Thuỷ Lâm Đồng; cơ cấu nợ không đúng quy định tại Thông tư 02/2013/TT-NHNN ngày 21/1/2013 và Thông tư số 09/2014/TT-NHNN ngày 18/3/2014 của NHNN với khoản nợ của Công ty CP Đầu tư Toàn Cầu. Theo quy định, các khách hàng nêu trên phải chuyển từ nợ nhóm 1 sang nợ nhóm 4, nhóm 5.

Bên cạnh đó, Thanh tra Chính phủ còn kiểm tra 10 khách hàng của VAB với dư nợ 4.860 tỷ đồng. Cụ thể, 10 khách hàng này được chia làm nhiều nhóm. Đầu tiên là nhóm 6 khách hàng bao gồm: Công ty TNHH Đầu tư đô thị An Phú, Công ty TNHH Thương mại xây dựng và Đầu tư Hà Thủy; Công ty CP Dịch vụ đầu tư nhà đất Nhật Anh, Công ty TNHH Địa ốc Phú Gia Green, Công ty TNHH Đầu tư đô thị Gia Phát, Công ty CP Đầu tư bất động sản Vạn Phúc, vay góp vốn hợp tác đầu tư thực hiện các dự án đối ứng của Dự án xây dựng tuyến đường Minh Khai - Vĩnh Tuy - Yên Duyên).

Đối với nhóm 2 khách hàng gồm: Công ty CP Đầu tư PHD và Công ty CP Đầu tư Phát triển Hưng Thịnh Việt Nam cùng vay góp vốn hợp tác đầu tư thực hiện Dự án khu đô thị mới Tây Nam Kim Giang. Còn lại là Công ty TNHH Hợp tác thương mại Nam Bình vay góp vốn hợp tác đầu tư xây dựng Dự án khu nhà ở cao tầng, dịch vụ tại ô đất quy hoạch ký hiệu CT8 thuộc Khu đô thị mới Mỹ Đình; Công ty TNHH Xây dựng thương mại và Dịch vụ LT vay góp vốn hợp tác đầu tư thực hiện Dự án khu tái định cư phục vụ xây dựng Khu đô thị mới Hà Nội.

Sau kiểm tra, Thanh tra Chính phủ kết luận, VietABank cho khách hàng vay góp vốn theo các hợp đồng hợp tác đầu tư kinh doanh ký với chủ đầu tư dự án, bản chất là giải ngân vốn cho chủ đầu tư để thực hiện dự án, trong khi các dự án chưa có đầy đủ hồ sơ pháp lý, chưa đủ điều kiện huy động vốn. Các hợp đồng hợp tác đầu tư kinh doanh không có hiệu lực pháp lý theo quy định tại Nghị định số 99/2015/NĐ-CP ngày 20/10/2015 của Chính phủ, vi phạm quy định về điều kiện vay vốn tại khoản 2 Điều 7 Thông tư số 39/2016/TT-NHNN ngày 30/12/2016 của Ngân hàng Nhà nước.

Theo báo cáo của Ngân hàng Nhà nước, đến thời điểm 10/10/2021 có 12/14 khách hàng đã tất toán; còn 2 khách hàng còn dư nợ là Công ty CP Tập đoàn Xây dựng và Phát triển nhà Vicoland với dư nợ 500 tỷ đồng, thuộc nợ nhóm 5 và Công ty CP Đầu tư PHD với dư nợ 483 tỷ đồng, thuộc nợ nhóm 1.