- Trong môi trường lãi suất tăng cao và giá tài sản sụt giảm, giới đầu tư đang cố gắng xác định những mắt xích yếu nhất trong hệ thống tài chính toàn cầu.

Cụ thể, lịch sử đã chứng minh rằng, mọi giai đoạn của thị trường gấu đều ảnh hưởng đáng kể tới nhiều chủ thể như là cả một nền kinh tế, một định chế tài chính hay một doanh nghiệp lớn.

Trong giai đoạn 1997 -1998, nền kinh tế Thái Lan đã sụp đổ và LTCM - một quỹ đầu cơ - cũng rơi vào tình cảnh tương tự. Không những thế, Iceland và Lehman Brothers cũng là nạn nhân trong đợt khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008 - 2009.

Và tại thời điểm hiện tại, nước Anh - quốc gia đang chứng kiến sự lao dốc của đồng nội tệ, khiến Ngân hàng Trung ương Anh (BoE) phải can thiệp vào thị trường trái phiếu để cứu lấy hệ thống hưu trí. 

Bên cạnh đó, Credit Suisse, ngân hàng hàng đầu Thụy Sĩ vừa bị nhà đầu tư bán tháo cổ phiếu, thậm chí bị đồn đại sắp phá sản.

Trong năm nay, cổ phiếu của nhà băng này đã giảm tới 55%, đi cùng với đó là giá hợp đồng hoán đổi vỡ nợ tín dụng (CDS) tăng vọt. Đây chính là hai tín hiệu báo động đỏ quen thuộc với bất kỳ nhà đầu tư nào từng theo dõi sát sao các doanh nghiệp có vấn đề ở phố Wall trong khủng hoảng 2008.

Thậm chí ngay cả khi có lời trấn an từ Credit Suisse rằng, ngân hàng vẫn có tính thanh khoản và nguồn vốn dồi dào, mọi người vẫn nhớ lại những gì đã xảy ra vào năm 2008.

Tệ hơn, trong thời đại mạng xã hội như bây giờ, Credit Suisse còn phải đối mặt với những tin đồn lây lan chóng mặt trên Twitter và các nền tảng khác.

Quan điểm cho rằng một ngân hàng lớn đang gặp rắc rối không phải là không có cơ sở. 

Suốt 15 năm qua, hệ thống tài chính toàn cầu đã lệ thuộc vào mức lãi suất siêu thấp. Trong công cuộc săn tìm mức lợi suất cao, các công ty bảo hiểm và nhiều quỹ hướng danh mục đầu tư đến những tài sản dài hạn vốn siêu nhạy cảm với lãi suất.

Tại Mỹ, các ngân hàng giảm cho vay vì các quy định ngày càng chặt chẽ. Thay vào đó, một hệ thống tín dụng mới đã nổi lên giúp dàn xếp những khoản nợ chất lượng thấp với quy mô lên đến hàng nghìn tỷ USD. 

Ngoài rủi ro hệ thống, Credit Suisse có những rắc rối của riêng mình. Ngân hàng này đã có một thời gian dài yếu kém, vướng nhiều bê bối về quản trị rủi ro và tuân thủ luật lệ, trong đó có những khoản lỗ hàng tỷ USD vì có liên quan đến Archegos và Greensill. Hơn nữa, các vị trí quản lý cấp cao liên tục đổi nhân sự.

Tuy nhiên, theo nhận định của The Economist, có lẽ Credit Suisse vẫn chưa phải là như Lehman hay công ty bảo hiểm AIG thứ hai nếu như khủng hoảng tài chính toàn cầu lặp lại. Thay vì phình to bằng mọi giá, bảng cân đối kế toán của Credit Suisse đã liên tục thu hẹp trong thập kỷ vừa qua. 

Thông tin thêm, Credit Suisse chỉ xếp thứ 54 trong bảng xếp hạng các định chế tài chính lớn nhất thế giới xét theo tổng tài sản.

Những rắc rối mà ngân hàng đang gặp phải xuất phát từ sự thận trọng thay vì sự táo bạo trong các quyết định. Credit Suisse đã vạch kế hoạch thu hẹp đáng kể hoặc thậm chí đóng cửa mảng ngân hàng đầu tư. 

Dựa trên kết quả kinh doanh quý II/2022, bộ phận này chiếm 30% tổng tài sản (đã điều chỉnh theo rủi ro) và chi phí lên tới 8 tỷ USD. Đây cũng được coi là "tội đồ" khiến ngân hàng lỗ trước thuế hơn 1 tỷ USD trong quý vừa qua.

Những kinh nghiệm từ Deutsche Bank và Royal Bank of Scotland cho thấy cắt bỏ mảng ngân hàng đầu tư là công việc cũng nguy hiểm và đắt đỏ giống như loại bỏ 1 lò phản ứng hạt nhân. 

Các nhân tài sẽ ồ ạt ra đi và các thương vụ sẽ cạn kiệt nhanh hơn so với tốc độ cắt giảm chi phí, dẫn đến khoản lỗ không hề nhỏ. Nỗi lo lớn nhất của các nhà đầu tư là những khoản lỗ này sẽ quá lớn đến nỗi Credit Suisse phải huy động thêm vốn để hỗ trợ các mảng kinh doanh còn lại vốn đang khỏe mạnh.

Credit Suisse nhất định không phải là ví dụ về một mô hình kinh doanh phát triển quá nóng sẽ khiến thị trường hỗn loạn khi bong bóng vỡ. Thay vào đó, đây là ví dụ về 1 doanh nghiệp tương đối yếu có thể gục ngã trước những áp lực từ bối cảnh kinh tế vĩ mô và các điều kiện tài chính không thuận lợi. 

Sẽ có nhiều công ty rơi vào tình trạng tương tự Credit Suisse và không chỉ trong ngành tài chính mà ở tất cả các ngành.