- Trái phiếu doanh nghiệp là kênh đầu tư hấp dẫn với nhiều nhà đầu tư. Tuy nhiên, kênh đầu tư này cũng chứa đựng nhiều rủi ro. Đặc biệt, thời gian gần đây, Bộ Công an đã khởi tố, đưa ánh sáng nhiều vụ  trọng án liên quan phát hành và kinh doanh trái phiếu doanh nghiệp, thao túng thị trường chứng khoán. Do đó, khi đầu tư trái phiếu doanh nghiệp các nhà đầu tư cần lưu ý những điều gì? Và, những chính sách pháp luật nào đang điều chỉnh hoạt động này.

Trái phiếu doanh nghiệp được quy định như thế nào?

Để có cái nhìn tổng quát về trái phiếu doanh nghiệp, trước tiên nhà đầu tư cần hiểu rõ khái niệm về trái phiếu.

Theo quy định tại Khoản 1 Điều 4 Luật Chứng khoán 2019 quy định về Chứng khoán là tài sản, bao gồm các loại sau đây: Cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ; Chứng quyền, chứng quyền có bảo đảm, quyền mua cổ phần, chứng chỉ lưu ký; Chứng khoán phái sinh; Các loại chứng khoán khác do Chính phủ quy định.”

Theo đó, trái phiếu là một loại chứng khoán, là đối tượng giao dịch trên thị trường chứng khoán.

Tại,khoản 3 Điều 4 Luật Chứng khoán 2019 quy định, Trái phiếu là loại chứng khoán xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của người sở hữu đối với một phần nợ của tổ chức phát hành.

Cụ thể, trái phiếu là giấy ghi nhận nợ quy định nghĩa vụ của công ty phát hành (người vay tiền) phải trả cho người nắm giữ trái phiếu (người cho vay) một khoản tiền xác định.

Trái phiếu là một chứng nhận nghĩa vụ nợ của người phát hành phải trả cho người sở hữu trái phiếu đối với một khoản tiền cụ thể (mệnh giá của trái phiếu), trong một thời gian xác định và với một lợi tức quy định.

Trái phiếu doanh nghiệp được quy định tại  khoản 1 Điều 4 Nghị định 163/2018/NĐ-CP, cụ thể như sau: Trái phiếu doanh nghiệp là loại chứng khoán có kỳ hạn từ 01 năm trở lên do doanh nghiệp phát hành, xác nhận nghĩa vụ trả nợ gốc, lãi và các nghĩa vụ khác (nếu có) của doanh nghiệp đối với nhà đầu tư sở hữu trái phiếu.

Phân loại và phát hành Trái phiếu doanh nghiệp

Như đã nêu trên, trái phiếu là một loại chứng khoán, là đối tượng giao dịch trên thị trường chứng khoán. Do đó, đơn vị phát hành cần đảm bảo các điều kiện liên quan đến hoạt động kinh doanh chứng khoán.

Điều kiện nào Doanh nghiệp được phát hành trái phiếu

Loại doanh nghiệp nào được phát hành trái phiếu: Căn cứ theo quy định tại Điều 2 Nghị định 153/2020/NĐ-CP quy định về đối tượng phát hành trái phiếu, Cụ thể: Doanh nghiệp phát hành trái phiếu là công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn được thành lập và hoạt động theo pháp luật Việt Nam.” Như vậy, trái phiếu sẽ do công ty cổ phần hoặc công ty trách nhiệm hữu hạn được thành lập và hoạt động theo pháp luật Việt Nam quy định.

Điều kiện phát hành trái phiếu ra được quy định tại Nghị định 163/2018/NĐ-CP và được sửa đổi bổ sung bằng Nghị định 81/2020/NĐ-CP và có hiệu lực từ ngày 01/9/2020. 

Phương thức phát hành trái phiếu doanh nghiệp ra công chúng và cung cấp dịch vụ

Theo Điều 14 Nghị định 153/2020/NĐ-CP Trái phiếu doanh nghiệp được phát hành theo các phương thức sau:

Một là:  Đấu thầu phát hành: là phương thức lựa chọn nhà đầu tư đủ điều kiện trúng thầu mua trái phiếu đáp ứng yêu cầu của doanh nghiệp phát hành.

Hai là:  Bảo lãnh phát hành: là phương thức bán trái phiếu doanh nghiệp cho nhà đầu tư mua trái phiếu thông qua tổ chức bảo lãnh phát hành hoặc tổ hợp bảo lãnh phát hành.

Ba là: Đại lý phát hành: là phương thức doanh nghiệp phát hành ủy quyền cho một tổ chức khác thực hiện bán trái phiếu cho nhà đầu tư mua trái phiếu.

Bốn là:  Bán trực tiếp cho nhà đầu tư trái phiếu đối với doanh nghiệp phát hành là tổ chức tín dụng.

Công bố thông tin của tổ chức phát hành trái phiếu doanh nghiệp ra công chúng được quy định tại Điều 121 Luật Chứng khoán 2019 về công bố thông tin của tổ chức phát hành trái phiếu doanh nghiệp ra công chúng cụ thể:

Một là: Tổ chức phát hành trái phiếu ra công chúng phải công bố thông tin định kỳ các nội dung: Báo cáo tài chính năm đã được kiểm toán bởi tổ chức kiểm toán được chấp thuận; Báo cáo thường niên; Nghị quyết Đại hội đồng cổ đông thường niên đối với tổ chức phát hành là công ty cổ phần; Báo cáo sử dụng vốn thu được từ đợt chào bán đã được kiểm toán; Thông tin khác theo quy định của pháp luật.

Hai là: Tổ chức phát hành trái phiếu ra công chúng phải công bố thông tin bất thường khi xảy ra một trong các sự kiện quy định tại khoản 2 Điều 120 của Luật này.

Ba là: Tổ chức phát hành trái phiếu ra công chúng phải công bố thông tin theo yêu cầu quy định tại khoản 3 Điều 120 của Luật này.

Bên cạnh đó Điều 122 Luật Chứng khoán 2019 quy định công bố thông tin của tổ chức niêm yết trái phiếu doanh nghiệp như sau: Tổ chức niêm yết trái phiếu doanh nghiệp là công ty đại chúng thực hiện công bố thông tin theo quy định tại Điều 120 của Luật này.

Tổ chức niêm yết trái phiếu doanh nghiệp không thuộc đối tượng quy định tại khoản 1 Điều 122  bao gồm: Công bố định kỳ báo cáo tài chính năm đã được kiểm toán bởi tổ chức kiểm toán được chấp thuận và báo cáo thường niên;  Công bố thông tin bất thường theo quy định tại khoản 2 Điều 120 của Luật này; Công bố thông tin theo yêu cầu quy định tại khoản 3 Điều 120 của Luật này.

Trái Phiếu doanh nghiệp được phân loại như thế nào?

Phân loại Trái phiếu doanh nghiệp được điều chỉnh tại Nghị định 153/2020/NĐ-CP.

Theo đó, có 4 loại trái phiếu:

Một là, Trái phiếu doanh nghiệp xanh là trái phiếu doanh nghiệp được phát hành để đầu tư cho dự án thuộc lĩnh vực bảo vệ môi trường, dự án mang lại lợi ích về môi trường theo quy định của pháp luật bảo vệ môi trường.

Hai là, Trái phiếu chuyển đổi là loại hình trái phiếu do công ty cổ phần phát hành, có thể chuyển đổi thành cổ phiếu phổ thông của chính doanh nghiệp phát hành theo điều kiện, điều khoản đã được xác định tại phương án phát hành trái phiếu.

Ba là, Trái phiếu có bảo đảm là loại hình trái phiếu được bảo đảm thanh toán toàn bộ hoặc một phần lãi, gốc khi đến hạn bằng tài sản của doanh nghiệp phát hành hoặc tài sản của bên thứ ba theo quy định của pháp luật về giao dịch bảo đảm; hoặc được bảo lãnh thanh toán theo quy định của pháp luật.

Bốn là, Trái phiếu kèm chứng quyền là loại hình trái phiếu được công ty cổ phần phát hành kèm theo chứng quyền, cho phép người sở hữu chứng quyền được quyền mua một số cổ phiếu phổ thông của doanh nghiệp phát hành theo điều kiện, điều khoản đã được xác định tại phương án phát hành trái phiếu.

Phương thức phát hành trái phiếu

Theo, Điều 14 Nghị định 153/2020/NĐ-CP Trái phiếu doanh nghiệp được phát hành theo các phương thức sau: Đấu thầu phát hành: là phương thức lựa chọn nhà đầu tư đủ điều kiện trúng thầu mua trái phiếu đáp ứng yêu cầu của doanh nghiệp phát hành; Bảo lãnh phát hành: là phương thức bán trái phiếu doanh nghiệp cho nhà đầu tư mua trái phiếu thông qua tổ chức bảo lãnh phát hành hoặc tổ hợp bảo lãnh phát hành. Đại lý phát hành: là phương thức doanh nghiệp phát hành ủy quyền cho một tổ chức khác thực hiện bán trái phiếu cho nhà đầu tư mua trái phiếu; Bán trực tiếp cho nhà đầu tư trái phiếu đối với doanh nghiệp phát hành là tổ chức tín dụng.

Văn bản pháp luật điều chỉnh việc phát hành, đầu tư trái phiếu doanh nghiệp

Luật Chứng khoán năm 2019 số 54/2019/QH14;

Nghị định 153/2020/NĐ-CP; Nghị định 163/2018/NĐ-CP và được sửa đổi bổ sung bằng Nghị định 81/2020/NĐ-CP.