- Chứng khoán Mỹ tăng vọt nhờ sự phấn khích về trí tuệ nhân tạo (AI) hiện nay đang được so sánh với bong bóng dotcom hai thập kỷ trước. Thực tế này đặt ra câu hỏi liệu giá cả có bị thổi phồng một lần nữa bởi sự lạc quan về một công nghệ mang tính cách mạng hay không.

Cơn sốt AI, cùng với nền kinh tế hồi phục và thu nhập cao hơn, đã giúp tăng chỉ số S&P 500 lên một mức kỷ lục mới trong năm nay sau khi tăng hơn 50% kể từ mức thấp nhất vào tháng 10 năm 2022. Chỉ số Nasdaq Composite thiên về công nghệ đã tăng hơn 70% kể từ cuối năm 2022.

Mặc dù các số liệu khác nhau cho thấy định giá cổ phiếu và sự hưng phấn của nhà đầu tư vẫn chưa đạt đến đỉnh cao vào đầu thế kỷ này, nhưng rất dễ nhận ra những điểm tương đồng. Một nhóm nhỏ cổ phiếu công nghệ lớn bao gồm nhà sản xuất chip AI Nvidia tượng trưng cho thị trường ngày nay, gợi nhớ đến "Bốn kỵ sĩ" vào cuối những năm 1990 gồm: Cisco, Dell, Microsoft và Intel.

Sự tăng giá chóng mặt của cổ phiếu Nvidia, tăng gần 4.300% trong khoảng thời gian 5 năm gần đây, đã khơi dậy ký ức về việc cổ phiếu của nhà sản xuất thiết bị mạng Cisco đã tăng khoảng 4.500% trong 5 năm trước khi đạt đến đỉnh cao vào năm 2000, theo một bản so sánh giữa hai cổ phiếu của BTIG.

Vốn hóa thị trường cũng tăng lên, mặc dù nhiều công ty công nghệ lớn dường như có tình hình tài chính tốt hơn nhiều so với các đối tác dot-com của họ vào cuối những năm 1990 và đầu những năm 2000. Các biện pháp khác, chẳng hạn như sự lạc quan của nhà đầu tư, vẫn chưa đạt đến đỉnh cao như thời điểm chuyển giao thế kỷ.

Điều đáng lo ngại là sự bùng nổ do AI thúc đẩy sẽ kết thúc giống như sự bùng nổ dot-com - với một vụ sụp đổ kinh hoàng. Sau khi tăng gần gấp bốn lần chỉ trong hơn ba năm, chỉ số Nasdaq Composite đã giảm gần 80% từ mức đỉnh tháng 3 năm 2000 đến tháng 10 năm 2002. Chỉ số S&P 500, vốn đã tăng gấp đôi trong khung thời gian tương tự, đã giảm gần 50% trong khoảng thời gian đó.

Trong khi một số cổ phiếu Internet như Amazon đã sống sót và cuối cùng phát triển mạnh trở lại thì những cổ phiếu khác không bao giờ hồi phục.

“Không ai biết chính xác điều gì sẽ xảy ra với trí tuệ nhân tạo”, chiến lược gia thị trường toàn cầu cấp cao tại Viện đầu tư Wells Fargo - Sameer Samana cho hay đồng thời nhấn mạnh đến sự không chắc chắn tương tự về những công ty chiến thắng cuối cùng trong dài hạn.

Giống như sự bùng nổ dot-com trước đây, lĩnh vực công nghệ thông tin đã tăng lên 32% tổng giá trị thị trường của S&P 500, tỷ lệ lớn nhất kể từ năm 2000 khi nó tăng lên gần 35%, theo LSEG Datastream. Chỉ có ba công ty - Microsoft, Apple và Nvidia, đã chiếm hơn 20% chỉ số.

Tuy nhiên, cổ phiếu công nghệ hiện được định giá khiêm tốn hơn so với thời kỳ đỉnh cao của bong bóng dot-com, giao dịch ở mức gấp 31 lần thu nhập dự phóng, so với mức cao tới 48 lần vào năm 2000, theo Datastream.

Sự khác biệt thể hiện rõ trong cách định giá của Nvidia và Cisco, nhà cung cấp chính các sản phẩm hỗ trợ cơ sở hạ tầng Internet, cổ phiếu của họ vẫn chưa đạt đến đỉnh cao trong thời kỳ bùng nổ dotcom.

Theo Datastream, trong khi cả hai cổ phiếu đều tăng giá, Nvidia giao dịch ở mức gấp 40 lần ước tính thu nhập dự phóng, so với mức 131 của Cisco đạt được vào tháng 3 năm 2000.

Các nhà phân tích của Capital Economics cũng lưu ý rằng đợt phục hồi hiện tại được thúc đẩy nhiều hơn bởi triển vọng thu nhập vững chắc thay vì định giá ngày càng tăng, một dấu hiệu cho thấy lần này các yếu tố cơ bản đóng vai trò chính là động lực.

Một phân tích của Capital Economics cho thấy thu nhập kỳ hạn trên mỗi cổ phiếu trong các lĩnh vực dẫn đầu thị trường hiện nay - công nghệ, dịch vụ truyền thông và hàng tiêu dùng không thiết yếu - đã tăng nhanh hơn kể từ đầu năm 2023 so với phần còn lại của thị trường. Ngược lại, thu nhập dự kiến ​​trong các lĩnh vực này tăng trưởng với tốc độ tương tự như phần còn lại của thị trường vào cuối những năm 1990 và đầu những năm 2000, trong khi giá trị của chúng tăng nhanh hơn so với các cổ phiếu khác.

Nhìn rộng hơn, tỷ lệ giá trên thu nhập của S&P 500 là 21, cao hơn nhiều so với mức trung bình lịch sử nhưng thấp hơn mức khoảng 25 đạt được vào năm 1999 và 2000, theo Datastream.

Các nhà phân tích của Capital Economics cho rằng: “Trường hợp cơ bản của chúng ta là bong bóng công nghệ này sẽ không vỡ cho đến khi giá trị của thị trường tổng thể đạt đến mức như năm 2000”.

Các nhà đầu tư Dotcom tỏ ra phấn khích hơn nhiều ở một số khía cạnh. Tâm lý lạc quan trong cuộc khảo sát được theo dõi rộng rãi của Hiệp hội các nhà đầu tư cá nhân Mỹ, thường được coi là một chỉ báo đáng lo ngại, đang ở mức cao, đạt 75% vào tháng 1 năm 2000, chỉ vài tháng trước khi thị trường đạt đỉnh. Gần đây nó đứng ở mức 44,5%, so với mức trung bình lịch sử là 37,5%.

Mặc dù bong bóng AI không phải là một kết luận có thể đoán trước được, nhưng nhiều nhà đầu tư cảnh giác rằng các số liệu thậm chí còn có thể bị giãn ra nhiều hơn trong những tháng tới nếu tăng trưởng của Mỹ vẫn mạnh mẽ và cổ phiếu công nghệ tiếp tục tăng cao hơn.

Ông Mike O'Rourke, chiến lược gia trưởng thị trường tại JonesTrading, cho biết: “Có rất nhiều điểm tương đồng. “Khi bạn có một bong bóng, nó thường bắt nguồn từ… một sự phát triển thực sự, tích cực, cơ bản nào đó đằng sau nó và điều đó tạo ra sự nhiệt tình khiến mọi người sẵn sàng trả bất cứ giá nào cho mọi thứ.”