- Nhà kinh tế Joe Sullivan cho biết việc các nước BRICS ngày càng tăng cường sử dụng đồng tiền quốc gia trong các giao dịch thương mại có khả năng đẩy nhanh quá trình phi đô la hóa. Điều này có thể chấm dứt sự thống trị của đồng đô la Mỹ (USD).

Theo ông Joe Sullivan – người từng là cố vấn đặc biệt của Hội đồng Cố vấn Kinh tế Nhà Trắng, đồng đô la Mỹ đang phải đối mặt với thách thức ngày càng tăng từ các nước BRICS do kế hoạch mở rộng của khối và nỗ lực thúc đẩy việc sử dụng tiền tệ quốc gia trong thương mại giữa các thành viên.

Trong một bài viết trên tạp chí Chính sách đối ngoại xuất bản đầu tuần này, ông Sullivan cho rằng BRICS có khả năng tước bỏ quyền bá chủ của đồng đô la Mỹ trong thương mại toàn cầu ngay cả khi khối này không có một loại tiền tệ chung.

BRICS hiện bao gồm các nước Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi, nhưng sẽ có sự tham gia của Argentina, Ai Cập, Ethiopia, Iran, Ả-rập Xê-út và Các Tiểu Vương quốc Ả-rập thống nhất (UAE) vào tháng 1 tới. Theo ước tính, nhóm mở rộng mà ông Sullivan gọi là BRICS+ sẽ chiếm gần một nửa GDP toàn cầu vào năm 2040.

“BRICS+ có thể đưa khả năng quản lý kinh tế của Nam bán cầu từ thế kỷ 20 đến thế kỷ 21… Trong thế kỷ 21, các khối kinh tế ngoài phương Tây, chẳng hạn như BRICS+, có thể giành được ảnh hưởng vượt qua phương Tây… Các lệnh cấm vận dầu mỏ của thế kỷ 20 có vẻ đã lỗi thời, thậm chí còn nhỏ bé hơn so với các hoạt động thương mại và tài chính của thế kỷ 21 mà BRICS+ hiện có thể quản lý về mặt lý thuyết,” nhà kinh tế Sullivan nói.

Ông Sullivan lưu ý rằng ba trong số các thành viên ban đầu của khối – Brazil, Trung Quốc và Nga – là những nhà xuất khẩu lớn kim loại quý và đất hiếm. Việc bổ sung Ai Cập, Ethiopia và Ả-rập Xê-út - ba quốc gia bao quanh Kênh đào Suez, huyết mạch thương mại quan trọng - sẽ mang lại cho khối ảnh hưởng trên 12% thương mại toàn cầu. Ả-rập Xê-út, Iran và Các Tiểu vương quốc Ả-rập Xê-út, những nước xuất khẩu nhiên liệu hóa thạch lớn, sẽ mang lại cho khối kinh tế này tầm ảnh hưởng lớn hơn trên thị trường hàng hóa. Hơn nữa, Ả-rập Xê-út sở hữu hơn 100 tỷ USD trái phiếu Kho bạc Mỹ, điều này “mở rộng đòn bẩy kinh tế của BRICS+ trong việc nắm giữ tài chính,” Sullivan nói.

Trong khi đó, các nước BRICS cũng đang tích cực thúc đẩy việc sử dụng đồng tiền quốc gia trong thương mại song phương, thậm chí còn đưa ra tín hiệu về khả năng đưa ra một loại tiền tệ thương mại chung mới tại hội nghị thượng đỉnh vào tháng 8 tới. Mặc dù một loại tiền tệ như vậy vẫn đang trong quá trình phát triển nhưng cựu cố vấn Nhà Trắng Sullivan nói rằng BRICS+ có khả năng lật đổ sự thống trị của đồng đô la Mỹ ngay cả khi không có đồng tiền chung nói trên.

“Các quốc gia BRICS+ không cần phải đợi cho đến khi có một đồng tiền thương mại chung... trước khi ném quả bóng có tính phá hủy của họ vào đồng đô la Mỹ. Các quốc gia BRICS+ thậm chí không nhất thiết phải sở hữu đồng tiền thương mại chung để lật đổ sự thống tri của đồng đô la. Nếu BRICS+ yêu cầu bạn thanh toán cho mỗi thành viên bằng đồng tiền quốc gia của họ để giao dịch với bất kỳ thành viên nào trong số họ, thì vai trò của đồng đô la trong nền kinh tế thế giới sẽ giảm sút”, ông Sullivan tuyên bố đồng thời nhấn mạnh rằng một khi điều đó xảy ra “nhiều loại tiền tệ sẽ tăng tầm quan trọng."

Nhà kinh tế học lưu ý rằng toàn cầu nói chung “đã chín muồi hơn nhiều cho việc phi đô la hóa so với sáu tháng trước” do “những thay đổi mang tính kiến ​​tạo” trong nền kinh tế Trung Quốc và ở Washington. Ông Sullivan tin rằng sự suy giảm tăng trưởng kinh tế gần đây của Trung Quốc “có nghĩa là một BRICS cân bằng hơn”, điều này “phục vụ lợi ích chung một cách đáng tin cậy hơn là phục vụ lợi ích của một mình Trung Quốc”. Trong khi đó, ông Sullivan còn nói thêm rằng ngày càng có nhiều người hoài nghi về việc quyền bá chủ của đồng đô la có phù hợp với lợi ích quốc gia của Mỹ ở chính Washington hay không.

“Tin đồn về sự sụp đổ của đồng đô la với tư cách là đồng tiền dự trữ toàn cầu có thể đã bị phóng đại trước hội nghị thượng đỉnh vào tháng 8 của các nước BRICS ở Johannesburg. Tuy nhiên, lần này, những tin đồn về sự sụp đổ của nó có thể không phải là cường điệu,” ông Sullivan kết luận.