- Một số địa phương thực hiện tăng học phí, giá gạo trong nước tăng theo giá gạo xuất khẩu là những nguyên nhân chính làm cho chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 10/2023 tăng nhẹ 0,08% so với tháng trước. 

So với tháng 12/2022, CPI tháng Mười tăng 3,2% và so với cùng kỳ năm trước tăng 3,59%. Bình quân 10 tháng năm 2023, CPI tăng 3,2% so với cùng kỳ năm trước; lạm phát cơ bản tăng 4,38%.

Theo Tổng cục Thống kê, so với tháng trước, CPI tháng 10/2023 tăng 0,08% (Khu vực thành thị tăng 0,15%; khu vực nông thôn giữ ổn định). Trong 11 nhóm hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng chính, có 9 nhóm hàng tăng giá so với tháng trước và 2 nhóm giảm giá.

Cụ thể, chỉ số giá nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống tháng 10/2023 tăng 0,06% so với tháng trước, tác động làm CPI chung tăng 0,02 điểm phần trăm, trong đó lương thực tăng 0,9%, tác động tăng 0,03 điểm phần trăm; thực phẩm giảm 0,14%, tác động giảm 0,03 điểm phần trăm; ăn uống ngoài gia đình tăng 0,21%, tác động tăng 0,02 điểm phần trăm.

Chỉ số giá nhóm lương thực tháng 10/2023 cũng tăng 0,9% so với tháng trước, trong đó chỉ số giá nhóm gạo tăng 1,14% (Gạo tẻ thường tăng 1,26%; gạo tẻ ngon tăng 0,84% và gạo nếp tăng 0,36%). Giá gạo trong nước tăng theo giá gạo xuất khẩu do nhu cầu tại các thị trường châu Á và châu Phi tăng lên, đặc biệt là sau khi Indonesia thông báo sẽ nhập khẩu 1,5 triệu tấn gạo dự trữ quốc gia đến cuối năm 2023 mà Việt Nam và Thái Lan là hai nguồn cung gạo chính.

Trong tháng, giá gạo tẻ thường dao động từ 14.200-17.500 đồng/kg; giá gạo Bắc Hương từ 19.300-22.700 đồng/kg; giá gạo tẻ ngon Nàng Thơm chợ Đào từ 19.900-22.400 đồng/kg; giá gạo nếp từ 25.600-40.000 đồng/kg.

Trong khi đó, giá thực phẩm tháng 10/2023 lại giảm 0,14% so với tháng trước, chủ yếu do giá thịt lợn giảm 1,41%, tác động làm CPI chung giảm 0,05 điểm phần trăm. Tính đến ngày 25/10/2023, giá thịt lợn hơi cả nước dao động trong khoảng 48.000- 54.000 đồng/kg. Tình hình dịch tả lợn châu Phi xuất hiện ở một số vùng khiến người dân bán lượng lợn lớn ra thị trường, trong khi sức mua chưa có nhiều cải thiện do người dân tiết kiệm chi tiêu nên giá bán lẻ giảm. 

Ở chiều ngược lại, giá dịch vụ ăn uống ngoài gia đình tháng 10/2023 tăng 0,21% so với tháng trước do giá nguyên liệu chế biến ở mức cao và chi phí nhân công tăng. Trong đó, chỉ số giá ăn ngoài gia đình tăng 0,21% so với tháng trước; uống ngoài gia đình tăng 0,38% và đồ ăn nhanh mang đi tăng 0,05%.

Chỉ số giá nhóm đồ uống và thuốc lá tháng 10/2023 tăng 0,15% so với tháng trước do giá nguyên liệu sản xuất đồ uống và tỷ giá đô la Mỹ tăng. Cụ thể, giá rượu bia tăng 0,2%; nước quả ép tăng 0,17%; nước giải khát có ga tăng 0,05% và thuốc hút tăng 0,04%.

Riêng chỉ số giá nhóm nhà ở và vật liệu xây dựng tháng 10/20231 cũng tăng 0,27% so với tháng trước, tác động làm tăng CPI chung 0,05 điểm phần trăm; Chỉ số giá nhóm thiết bị và đồ dùng gia đình tháng 10/2023 tăng 0,03% so với tháng trước.

Ở chỉ số giá nhóm giao thông tháng 10/2023 lại giảm 1,51% so với tháng trước làm CPI chung giảm 0,15 điểm phần trăm, chủ yếu do ảnh hưởng của các đợt điều chỉnh giá xăng dầu trong nước vào ngày 02/10/2023, 11/10/2023 và 23/10/2023 làm cho giá xăng giảm 4,59% so với tháng trước; giá dầu diezen giảm 0,73%.

Giá xe ô tô mới, xe máy và xe ô tô đã qua sử dụng lần lượt giảm 0,12%; 0,02% và 0,11% do nhiều hãng xe đưa ra thị trường mẫu mã hoàn toàn mới nên giảm giá bán để kích cầu tiêu dùng.

Ở chiều ngược lại có một số mặt hàng tăng giá như giá phụ tùng ô tô tăng 0,05%; lốp, săm xe máy tăng 0,17%; phụ tùng khác của xe đạp tăng 0,25%.

Giá dịch vụ giao thông công cộng tăng 4,85% so với tháng trước, trong đó giá vận tải hành khách bằng đường hàng không tăng 24,82%; đường bộ tăng 0,03%; vé xe buýt tăng 0,51%; taxi tăng 0,49%; Dịch vụ bảo dưỡng phương tiện đi lại tăng 0,23%, dịch vụ rửa xe, bơm xe tăng 0,35%, dịch vụ trông giữ xe tăng 0,05% do chi phí nhân công tăng.

Ở nhóm giáo dục, chỉ số giá nhóm giáo dục tháng Mười tăng 2,25% so với tháng trước, trong đó giá dịch vụ giáo dục tăng 2,54%2 do một số địa phương thực hiện tăng học phí đối với các cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông trên địa bàn theo Nghị quyết của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh và một số trường đại học, cao đẳng công lập, dân lập, tư thục cũng tăng học phí năm học 2023-2024 để bảo đảm thu chi thường xuyên. Bên cạnh đó, giá vở, giấy viết các loại tháng Mười tăng 0,11% so với tháng trước; giá bút viết tăng 0,16%; giá văn phòng phẩm và đồ dùng học tập khác tăng 0,2%.

Đối với chỉ số giá vàng, giá vàng trong nước biến động ngược chiều với giá vàng thế giới. Tính đến ngày 25/10/2023, bình quân giá vàng thế giới ở mức 1.909,36 USD/ounce, giảm 2,11% so với tháng 9/2023 do xu hướng tỷ giá đồng USD và lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ tăng khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) duy trì lập trường giữ lãi suất ở mức cao để kéo lạm phát về 2%. Trong nước, chỉ số giá vàng tháng 10/2023 tăng 0,92% so với tháng trước; tăng 5,87% so với tháng 12/2022; tăng 8,28% so với cùng kỳ năm trước; bình quân 10 tháng năm 2023 tăng 2,81%.

Riêng chỉ số giá đô la Mỹ, trên thế giới, giá đồng đô la Mỹ có xu hướng tăng khi nhiều dấu hiệu cho thấy nền kinh tế Mỹ đang đứng vững trước những đợt tăng lãi suất nằm trong chiến dịch kiềm chế lạm phát của FED. Thêm vào đó, căng thẳng địa chính trị đang diễn ra ở Trung Đông khiến các nhà đầu tư tìm đến USD như một kênh trú ẩn an toàn. Tính đến ngày 25/10/2023, chỉ số đô la Mỹ trên thị trường quốc tế đạt mức 106,02 điểm, tăng 1,35% so với tháng trước.

Trong nước, giá đô la Mỹ bình quân trên thị trường tự do quanh mức 24.582 VND/USD. Chỉ số giá đô la Mỹ tháng 10/2023 tăng 1,2% so với tháng trước; tăng 1,56% so với tháng 12/2022; tăng 1,79% so với cùng kỳ năm trước; bình quân 10 tháng năm 2023 tăng 2,24%.

Minh Ngọc