- Trong 5 tháng đầu năm 2023, Việt Nam có 23 mặt hàng đạt kim ngạch xuất khẩu trên 01 tỷ USD (cao hơn 3 mặt hàng so với 4 tháng đầu năm), chiếm 87,4% tổng kim ngạch xuất khẩu (có 07 mặt hàng xuất khẩu trên 5 tỷ USD, chiếm 65,4%).
Xuất khẩu nhóm nông, lâm, thuỷ sản tiếp tục là điểm sáng
Bộ Công Thương cho biết, trong 5 tháng đầu năm 2023, có 26/45 mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu giảm so với cùng kỳ năm trước. Theo đó, kim ngạch xuất khẩu nhóm nông, lâm, thuỷ sản tiếp tục là điểm sáng của hoạt động xuất khẩu trong tháng 5 với kim ngạch đạt 2,9 tỷ USD, tăng 9,5% so với tháng trước và tăng 8,5% so với cùng kỳ. Trong đó, kim ngạch xuất khẩu rau quả tăng gần 2 lần so với tháng trước, ước đạt 500 triệu USD; gạo tăng 53,1%, đạt 530 triệu USD; cà phê tăng 28,5%, đạt 418 triệu USD… Tuy nhiên kim ngạch xuất khẩu thủy sản tiếp tục giảm 23,9% so với tháng trước, ước đạt 800 triệu USD.
Trong khi đó, kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng công nghiệp chế biến trong tháng 5 tiếp tục giảm (ước đạt 115,9 tỷ USD, giảm 6,6% so với cùng kỳ) do chịu ảnh hưởng từ sự suy giảm kinh tế toàn cầu, tổng cầu giảm sút, nhu cầu của các thị trường xuất khẩu lớn giảm mạnh.
Kim ngạch xuất khẩu hầu hết các mặt hàng trong nhóm này đều giảm so với cùng kỳ năm trước, trong đó những mặt hàng chủ lực vẫn trong xu hướng giảm, như: Điện thoại các loại và linh kiện giảm 5,2% so với cùng kỳ (đạt 3,9 tỷ USD); máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện giảm 11,4% (đạt 4,3 tỷ USD); giày dép giảm 5,4% (đạt 2 tỷ USD); dệt may giảm 16,6% (đạt 2,6 tỷ USD); gỗ và sản phẩm gỗ giảm 21,1%... Riêng phương tiện vận tải và phụ tùng tăng 13,4% (đạt 1,1 tỷ USD)…
Đối với kim ngạch xuất khẩu nhóm nhiên liệu khoáng sản tiếp tục giảm mạnh, ước đạt 382 triệu USD, giảm 18,3% so với cùng kỳ năm. Trong đó, xăng dầu các loại và than đá giảm lần lượt 51,2% và 18% trong khi dầu thô tăng 14,2%, quặng và khoáng sản khác tăng 6,8%...
Các ngành hàng đều gặp khó khăn về thị trường
Liên quan đến thị trường xuất khẩu hàng hóa 5 tháng đầu năm 2023, Bộ Công Thương cho biết, nhìn chung các ngành hàng đều gặp khó khăn về thị trường xuất khẩu do tổng cầu trên thế giới giảm, nhất là là đối với hàng hoá tiêu dùng không thiết yếu, do vậy kim ngạch xuất khẩu trong 5 tháng đầu năm 2023 của nước ta sang hầu hết các thị trường chủ lực đều giảm, tuy nhiên mức độ tác động đến xuất khẩu từng ngành hàng có sự khác nhau.
Trong đó, những ngành hàng như dệt may, da giày, gỗ, thuỷ sản với thị trường xuất khẩu chính là Mỹ, EU... có mức sụt giảm nhiều nhất; trong khi các ngành hàng như cao su, gạo, rau quả, hạt điều... với thị trường xuất khẩu chính là châu Á ít chịu tác động hơn. Đồng thời, một số ngành hàng xuất khẩu như thuỷ sản, gỗ và sản phẩm gỗ, sắt thép, sản phẩm nhựa đang đối mặt với các áp lực về điều tra phòng vệ thương mại. Vấn đề chi phí nguyên liệu vật tư đầu vào tăng đã ảnh hưởng đến sức cạnh tranh của hàng hoá xuất khẩu... cũng tạo ra những khó khăn về thị trường xuất khẩu.
Theo Bộ Công Thương, Hoa Kỳ vẫn là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam trong 5 tháng đầu năm 2023 khi chiếm 26% tổng kim ngạch xuất khẩu cả nước. Việc FED duy trì tăng lãi suất trong thời gian dài đã đạt được những kết quả nhất định trong ứng phó với lạm phát tăng cao.
Tuy nhiên, chi tiêu tiêu dùng có dấu hiệu giảm tốc và được dự báo có thể tiếp tục suy yếu hơn trong bối cảnh nhiều doanh nghiệp phá sản, cắt giảm lao động và cảnh báo về suy thoái kinh tế gần đây; tỷ lệ tiết kiệm đã tăng cao hơn, dấu hiệu cho thấy người dân có thể đang ngày càng thận trọng hơn trong tiêu dùng... đã ảnh hưởng đến xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường này. Do vậy, nhu cầu nhập khẩu của thị trường này đối với hàng hóa của Việt Nam tiếp tục giảm mạnh so với cùng kỳ, ước đạt 37 tỷ USD, giảm 19,5% (trong 4 tháng đầu năm giảm 21% so với cùng kỳ).
Trong khi đó, Trung Quốc là thị trường xuất khẩu lớn thứ hai của Việt Nam, mặc dù thị trường này đã mở cửa biên giới từ ngày 08/01/2023 song kinh tế Trung Quốc chưa phục hồi nhanh, đối diện với nhiều khó khăn khi xuất khẩu giảm tốc do nhu cầu toàn cầu suy giảm; lĩnh vực bất động sản là một trụ cột quan trọng của nền kinh tế Trung Quốc vẫn gặp khó khăn; tình trạng thất nghiệp đã tác động trực tiếp tới nhu cầu tiêu dùng hàng hóa của người dân Trung Quốc...; cùng với yêu cầu ngày càng cao về tiêu chuẩn hàng hoá... là những nguyên nhân chủ yếu dẫn đến những khó khăn đối với xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang thị trường này. Do đó, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Trung Quốc trong 5 tháng đầu năm 2023 ước đạt 19,8 tỷ USD, giảm 9,3% so với cùng kỳ (trong 4 tháng đầu năm giảm 7,9% so với cùng kỳ).
Sự suy giảm xuất khẩu sang EU đã có dấu hiệu chững lại khi tại nhiều nền kinh tế lớn của khu vực đồng tiền chung châu Âu (Eurozone) có chỉ số giá tiêu dùng (CPI) trong tháng 5 giảm (tỷ lệ lạm phát trong tháng 5/2023 của Đức chỉ tăng 6,1% so với cùng kỳ; Pháp giảm còn 5,1% so với mức tăng 5,9% của tháng trước đó; Tây Ban Nha giảm còn 3,2%; Italy giảm còn 7,6%...). Do vậy, xuất khẩu sang thị trường EU 5 tháng ước đạt 18,4 tỷ USD, giảm 6,5% so với cùng kỳ (4 tháng đầu năm giảm 14,1%).
Xuất khẩu sang một số thị trường khác cũng tiếp tục giảm như: thị trường ASEAN đạt 13,9 tỷ USD, giảm 5,1%; Hàn Quốc đạt 9,5 tỷ USD, giảm 7,1%; Nhật Bản đạt 9,4 tỷ USD, tăng 0,4%.
Yến Nhi