- Việt Nam hiện có 22 sân bay đang hoạt động. Để Việt Nam khai thác triệt để lợi thế về thiên nhiên giàu đẹp thì việc phát huy tạo thêm nhiều đường băng hạ tầng là mắt xích quan trọng.

Ở Việt Nam, câu chuyện sân bay chắp cánh cho kinh tế địa phương không hiếm. Như với Phú Quốc. Trước khi trở thành thành phố đảo đầu tiên ở Việt Nam phát triển theo mục tiêu trở thành trung tâm kinh tế, du lịch hàng đầu châu Á thì nơi đây vốn là một huyện đảo nghèo. Dù sở hữu vị trí thuận tiện kết nối tới nhiều quốc gia trong khu vực song đảo Ngọc chưa thật sự phát triển khi chỉ giao thương thông qua đường hàng hải.

Theo UBND huyện Phú Quốc, năm 2010, lượng khách đến huyện Phú Quốc khoảng 300.000 lượt. Đến năm 2014, sau gần 2 năm sân bay quốc tế Phú Quốc chính thức đi vào hoạt động, hòn đảo thiên đường này đã đón trên 600.000 lượt du khách với 125.000 khách quốc tế, tăng đến 21,5% so với cùng kỳ. Doanh thu từ du lịch của Phú Quốc đạt hơn 2.200 tỷ đồng, vượt hơn 11% kế hoạch và tăng trên 84% so với năm 2013.

Từ đường băng năm 2012, đảo Ngọc không ngừng cất cánh, thu hút các doanh nghiệp lớn về đầu tư, phát triển, biến vẻ đẹp tiềm ẩn, hoang sơ trở thành điểm đến du lịch hàng đầu khu vực, thậm chí soán ngôi Bali, Phuket để tổ chức đám cưới cho tỷ phú Ấn Độ.

Những điểm đến giàu tiềm năng để phát triển du lịch ở Việt Nam như Phú Quốc không ít. Đặc biệt là những vùng núi như Tây Bắc, Tây Nguyên. Đây đều là những địa phương hội tụ nhiều thắng cảnh thu hút du lịch. Các tour tham quan, trải nghiệm mùa lúa chín, chiêm ngưỡng cổng trời, ngắm nhìn thiên nhiên kỳ vĩ từ đỉnh núi hay qua đêm giữa cánh đồng thơm mùi lúa, ngắm dải ngân hà rực rỡ thu hút không ít du khách trong và ngoài nước.

UBND tỉnh Hà Giang vừa gia nhập danh sách các địa phương muốn bổ sung một sân bay trên địa bàn vào Quy hoạch Tổng thể phát triển hệ thống cảng hàng không, sân bay toàn quốc thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đang được Bộ Giao thông - Vận tải (GTVT) hoàn thiện, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt. Chủ tịch UBND tỉnh Hà Giang - ông Nguyễn Văn Sơn đã ký Công văn số 2980/UBND-KTTH ngày 29/9/2022 gửi Thủ tướng Chính phủ và Bộ GTVT đề nghị bổ sung sân bay Tân Quang vào Quy hoạch.

Theo đề xuất của UBND tỉnh Hà Giang, Cảng hàng không Tân Quang dự kiến đặt tại tọa độ 22°30′52N-104°53^27’’E, thuộc xã Tân Quang, huyện Bắc Quang, tỉnh Hà Giang. Đây là sân bay quân sự cấp II và cấp 4C, tiêu chuẩn hàng không dân dụng (sân bay dùng chung quân sự dân dụng), với tổng diện tích đất khoảng 388,9 ha, trong đó đất bảo đảm nhiệm vụ quốc phòng khoảng 70 ha.

Sau khi được Thủ tướng phê duyệt quy hoạch, UBND tỉnh Hà Giang xác định mốc giới, công bố quy hoạch và quản lý ranh giới, quy hoạch sân bay, sẵn sàng đáp ứng yêu cầu xây dựng. Cùng với việc bổ sung vào quy hoạch, UBND tỉnh này đề nghị thực hiện đầu tư Cảng hàng không Tân Quang trước năm 2030.

Về quỹ đất và kinh phí giải phóng mặt bằng, theo ông Nguyễn Văn Sơn, Hà Giang đã chuẩn bị quỹ đất tại vị trí nêu trên và bố trí ngân sách tỉnh để thực hiện công tác thu hồi, bồi thường giải phóng mặt bằng để Dự án sớm được triển khai đầu tư xây dựng.

Tại Công văn số 2980, UBND tỉnh Hà Giang cho biết, là tỉnh địa đầu tổ quốc, có vị trí chiến lược quan trọng về quốc phòng an ninh, địa phương này có đường biên giới dài trên 277,5 km tiếp giáp hai tỉnh của Trung Quốc là Vân Nam và Quảng Tây, có 19 dân tộc anh em cùng sinh sống, đời sống nhân dân còn gặp nhiều khó khăn.

Địa phương đang có nhiều lợi thế phát triển kinh tế như phát triển cây công nghiệp, cây ăn quả có múi, trồng rừng và phát triển du lịch, kinh tế cửa khẩu, trong đó có Công viên địa chất toàn cầu cao nguyên đá Đồng Văn; Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia ruộng bậc thang Hoàng Su Phì. Tuy nhiên, do vị trí địa lý và yếu tố địa hình, đây là một trong rất ít tỉnh chỉ có một loại hình vận tải là đường bộ với tuyến Quốc lộ 2 quy mô 2 làn xe kết nối với Thủ đô Hà Nội và các tỉnh.

Từ trung tâm tỉnh lỵ đến sân bay gần nhất là sân bay Nội Bài khoảng 260 km, trong khi đường sắt, đường thủy nội địa chưa được đầu tư, đường cao tốc kết nối với Thủ đô Hà Nội và các tỉnh trong vùng hiện mới được quy hoạch và đang triển khai thực hiện.

Hạn chế về hạ tầng giao thông tiếp cận thuận lợi khiến UBND tỉnh Hà Giang đặt rất nhiều kỳ vọng vào sân bay Tân Quang. Liên tục từ cuối năm 2019 đến nay, UBND tỉnh Hà Giang đã 3 lần gửi kiến nghị cấp có thẩm quyền bổ sung sân bay Tân Quang vào Quy hoạch Tổng thể phát triển hệ thống cảng hàng không, sân bay toàn quốc thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Không thể phủ nhận những lợi thế rất lớn mà cảng hàng không có thể đem lại cho một địa phương, đặc biệt các địa phương miền núi, hải đảo trong việc kêu gọi thu hút đầu tư phát triển du lịch, kết nối giao thương. Một tuyến cao tốc dù đầu tư lớn, nhưng cũng chỉ giúp kết nối trực tiếp 2 tỉnh lân cận, nhưng một sân bay có thể mở ra cơ hội thông thương với cả 63 tỉnh, thành phố, thậm chí với toàn thế giới.

Trong báo cáo rà soát, hoàn chỉnh hồ sơ Quy hoạch Tổng thể phát triển hệ thống cảng hàng không, sân bay toàn quốc thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 gửi Bộ GTVT cuối tháng 8/2022, Cục Hàng không Việt Nam đã chấp nhận đưa quy hoạch hạ tầng hàng không theo hướng mở với việc để “chế độ chờ” cho nhiều sân bay mới.

Theo đó, Cục Hàng không Việt Nam kiến nghị Bộ GTVT cập nhật nội dung Quy hoạch hệ thống cảng hàng không toàn quốc thời kỳ 2021-2030 “nghiên cứu, khảo sát, đánh giá khả năng quy hoạch, xây dựng cảng hàng không tại một số sân bay quân sự (Thành Sơn, Biên Hòa...) trong trường hợp đủ điều kiện” trong Dự thảo Quyết định phê duyệt Quy hoạch.

Cục Hàng không Việt Nam cũng đã cập nhật nội dung Quy hoạch hệ thống cảng hàng không toàn quốc thời kỳ 2021-2030 “nghiên cứu, khảo sát, đánh giá khả năng quy hoạch đường cất cánh số số 3 tại Cảng hàng không quốc tế Cam Ranh” trong Dự thảo Quyết định phê duyệt Quy hoạch.

Như vậy, trong giai đoạn 2021 - 2030, mạng cảng hàng không được quy hoạch theo mô hình trục nan với 2 đầu mối chính tại khu vực Thủ đô Hà Nội và khu vực TP.HCM, hình thành 28 cảng hàng không bao gồm: 14 cảng hàng không quốc tế (Vân Đồn, Cát Bi, Nội Bài, Thọ Xuân, Vinh, Phú Bài, Đà Nẵng, Chu Lai, Cam Ranh, Liên Khương, Long Thành, Tân Sơn Nhất, Cần Thơ và Phú Quốc); 14 cảng hàng không quốc nội (Lai Châu, Điện Biên, Sa Pa, Nà Sản, Đồng Hới, Quảng Trị, Phù Cát, Tuy Hòa, Pleiku, Buôn Ma Thuột, Phan Thiết, Rạch Giá, Cà Mau và Côn Đảo).

Bên cạnh đó, hồ sơ quy hoạch vẫn để mở cho việc nghiên cứu, khảo sát, đánh giá khả năng: quy hoạch, xây dựng cảng hàng không, sân bay tại các đảo (Lý Sơn, Phú Quý...), quần đảo có nhu cầu phát triển kinh tế, xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh; quy hoạch đường cất hạ cánh số 3 tại Cảng hàng không quốc tế Cam Ranh; quy hoạch, xây dựng cảng hàng không tại một số sân bay quân sự (Thành Sơn, Biên Hòa...) trong trường hợp đủ điều kiện.

Về tầm nhìn đến năm 2050, hồ sơ quy hoạch kiến nghị hình thành 31 cảng hàng không, bao gồm 14 cảng hàng không quốc tế nêu trên; 17 cảng hàng không quốc nội (thêm sân bay Cao Bằng và Cảng hàng không thứ 2 phía Đông Nam Thủ đô Hà Nội). Đối với các sân bay mới, Cục Hàng không Việt Nam kiến nghị huy động nguồn vốn xã hội đầu tư toàn bộ theo hình thức PPP và giao UBND các tỉnh có quy hoạch sân bay mới là cơ quan có thẩm quyền đầu tư theo phương thức PPP chủ động huy động, cân đối nguồn lực và tổ chức thực hiện đầu tư.

PV