(VnMedia) -  Theo thống kê Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR), hơn 60% lao động trẻ có trình độ trung học cơ sở và trung học phổ thông tham gia vào thị trường lao động, nhưng làm việc trong các hộ kinh doanh cá thể hoặc gia đình - khu vực có năng suất thấp, việc làm bấp bênh và thu nhập không ổn định.

 

Có một tỷ lệ lớn lao động trẻ đang làm việc trong khu vực hộ gia định

 

Theo Báo cáo thường niêm kinh tế Việt Nam 2018 của Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR), hiện có một tỷ lệ lớn lao động trẻ làm việc trong lĩnh vực hộ gia đình, phi chính thức hoặc không đúng với chuyên môn được đạo tạo, đồng nghĩa với việc họ ít có điều kiện tích lũy kỹ năng và ít được hưởng bảo hiểm xã hội hơn. Điều này cho thấy nguy cơ năng suất sẽ bị cản trở trong tương lai.

 

Cũng theo VEPR, hiện sự tìm kiếm việc làm thường qua các quan hệ cá nhân chứ không phải qua các trung gian chuyên nghiệp trên thị trường. Kết quả là, các chính sách thúc đẩy lao động việc làm ít phát huy tác dụng.

 

 

Mặc dù đã được cải thiện qua thời gian, nhưng chất lượng việc làm là vấn đề cần quan tâm. Theo khảo sát của VEPR, hơn 60% lao động trẻ có trình độ trung học cơ sở và trung học phổ thông tham gia vào thị trường lao động nhưng làm việc trong các hộ kinh doanh cá thể hoặc lao động gia đình - khu vực có năng suất thấp, việc làm bấp bênh và thu nhập không ổn định.

 

Cùng với đó, gần 50% lao động trẻ tham gia vào thị trường lao động có trình độ chuyên môn không phù hợp với công việc đang làm. Khoảng 70% lao động trẻ tham gia vào thị trường lao động nhưng không có bảo hiểm xã hội, trong khi tỷ lệ lao động làm công ăn lương có xu hướng tăng nhanh.

 

Ngoài ra, lao động trẻ vẫn thiếu thông tin về thị trường lao động vì cả doanh nghiệp và người lao động đều tuyển dụng và tìm việc thông qua các mối quan hệ cá nhân, họ hàng hay bạn bè. Vai trò cầu nối thông tin của các trung tâm dịch vụ việc làm rất mờ nhạt.

 

Cần nâng cao nguồn nhân lực cho giới trẻ

 

Cũng liên quan đến thị trường lao động trẻ, Báo cáo thường niêm kinh tế Việt Nam 2018 của VEPR cho biết, tốc độ tăng cung lao động của Việt Nam trong thời gian vừa qua có xu hướng giảm. Chính vì vậy, số lượng việc làm cho lao động trẻ chưa phải là vấn đề lớn đối với Việt Nam hiện nay. Tuy nhiên, chất lượng việc làm vẫn là một vấn đề cần được quan tâm.

 

Các kết quả kinh tế lượng cho thấy, yếu tố tăng khả năng tham gia thị trường của lao động trẻ ở Việt Nam bao gồm chỉ số gia nhập thị trường, chỉ số chi phí phi chính thức và chỉ số năng động cấp tỉnh.

 

Trong khi đó, các yếu tố làm giảm xác suất tham gia thị trường lao động của lao động trẻ là chỉ số minh bạch cấp tỉnh, chỉ số tập trung ngành và chỉ số đô thị hóa.

 

Trước những yếu tố trên, VEPR khuyến nghị, Việt Nam cần có những biện pháp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho lao động trẻ thông qua các chính sách đầu tư cho công tác dạy nghề, đi kèm với những cơ chế khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào đào tạo nghề, hỗ trợ công tác giáo dục nghề nghiệp theo hướng khuyến khích người học, đổi mới chính sách tiền lương, chế độ bảo hiểm nâng cao cho các ngành lao động nặng nhọc, những công nhân có tay nghề cao.

 

Cùng với đó, cần nâng cao hiệu quả dự báo cung - cầu lao động để nâng cao khả năng tham gia thị trường lao động và lựa chọn nghề của lao động trẻ Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.

 

Theo kết quả nghiên cứu của VEPR, sự không ăn khớp giữa cung và cầu về trình độ chuyên môn trên thị trường lao động, dẫn tới sự kém hiệu quả và làm tăng chi phí cơ hội về thời gian cũng như nguồn lực của các gia đình khi đầu tư vào giáo dục. Điều này không những có tác động tiêu cực lên mỗi cá nhân người lao động, mà còn có tác động tới hiệu quả của các doanh nghiệp nói riêng và của cả nền kinh tế vĩ mô nói chung.

 

“Khả năng kết nối cung - cầu lao động của các trung tâm dịch vụ cũng cần được cải thiện, do cả doanh nghiệp và người lao động đều chủ yếu tuyển dụng và tìm việc thông qua kênh phi chính thức như qua bạn bè, họ hàng, người thân trong khi tỷ lệ sử dụng các trung tâm dịch vụ việc làm là rất thấp”, VEPR cho hay.

 

Ngoài ra, VEPR cũng khuyến nghị, cần phát triển các khu công nghiệp tập trung, các khu chế xuất trong địa bàn hoặc gần địa bàn sinh sống của các lực lượng lao động trẻ tiềm năng. Sự tập trung các doanh nghiệp cùng ngành ở cùng một khu vực sẽ đem lại nhiều lợi ích cho bản thân các đơn vị, cũng như thu hút thêm các công ty khác tới khu vực đó.

 

Khi số lượng các doanh nghiệp tăng đồng nghĩa với việc cầu về lao động cũng sẽ tăng lên, từ đó tạo ra nhiều cơ hội việc làm cho lao động trẻ trong khu vực đó cũng như các khu vực lân cận.

 

Minh Ngọc