Như thế nào là điều khiển phương tiện khi say?

(VnMedia)- Theo luật sư Nguyễn Anh Thơm, Văn phòng Luật sư Nguyễn Anh, Đoàn Luật sư TP Hà Nội, muốn khởi tố lái xe có cồn trong máu thì phải định nghĩa rõ trong luật: “Như thế nào là điều khiển phương tiện khi say”.

>> Bao nhiêu cồn trong máu sẽ bị phạt tù?
>> Lại đề xuất phạt tù lái xe uống rượu, bia

Trao đổi với VnMedia về đề xuất bỏ tù người say rượu điều khiển xe cộ, luật sư Nguyễn Anh Thơm khẳng định đề xuất này là chưa phù hợp với nguyên tắc cơ bản trong cấu thành tội phạm.

Ảnh minh họa.

Theo quy định của pháp luật, nguyên tắc cơ bản để cấu thành tội phạm trong lĩnh vực giao thông là gì, thưa luật sư?

- Luật sư Nguyễn Anh Thơm: Theo lý luận về tội phạm, những nhóm tội liên quan đến tai nạn giao thông thuộc nhóm tội phạm có cấu thành vật chất. Nghĩa là dấu hiệu hành vi chưa thể hiện được hoặc chưa thể hiện được đầy đủ tính nguy hiểm của tội phạm đó mà đòi hỏi phải có cả dấu hiệu gây hậu quả nguy hiểm cho xã hội. Hậu quả xảy ra là dấu hiệu bắt buộc trong cấu thành tội phạm nhóm tội về giao thông được qui định trong BLHS.

Điều 202 Bộ luật Hình sự quy định Tội vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ “Người nào điều khiển phương tiện giao thông đường bộ mà vi phạm quy định về an toàn giao thông đường bộ gây thiệt hại cho tính mạng hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức khoẻ, tài sản của người khác, thì bị phạt tiền từ năm triệu đồng đến năm mươi triệu đồng, cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ sáu tháng đến năm năm…”

Theo quy định tại Nghị quyết 02/2003/NQ-HĐTP (nghị quyết của Hội đồng thẩm phán), hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật Hình sự, có nêu: “Người điều khiển phương tiện giao thông đường bộ mà vi phạm quy định về an toàn giao thông đường bộ nếu chỉ căn cứ vào thiệt hại xảy ra, thì gây thiệt hại cho tính mạng hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức khỏe, tài sản của người khác thuộc một trong các trường hợp sau đây phải chịu trách nhiệm hình sự theo Điều 202 Bộ luật Hình sự”.

Cụ thể, người nào điều khiển phương tiện giao thông đường bộ mà vi phạm quy định về an toàn giao thông đường bộ gây thiệt hại cho tính mạng hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức khoẻ, tài sản của người khác, thì bị phạt tiền từ năm triệu đồng đến năm mươi triệu đồng, cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ sáu tháng đến năm năm.

Hoặc phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ ba năm đến mười năm: Không có giấy phép hoặc bằng lái xe theo quy định; Trong tình trạng có sử dụng rượu, bia mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn vượt quá mức quy định hoặc có sử dụng các chất kích thích mạnh khác mà pháp luật cấm sử dụng; Gây tai nạn rồi bỏ chạy để trốn tránh trách nhiệm hoặc cố ý không cứu giúp người bị nạn; Không chấp hành hiệu lệnh của người đang làm nhiệm vụ điều khiển hoặc hướng dẫn giao thông; Gây hậu quả rất nghiêm trọng. Trong trường hợp phạm tội gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng thì bị phạt tù từ bảy năm đến mười lăm năm. Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ một năm đến năm năm.

Vậy, trong trường hợp đề xuất này phải xem xét thế nào, thưa luật sư?

Theo quan điểm của tôi, không thể hình sự hóa hành chính hành vi say xỉn khi điều khiển phương tiện tham gia giao thông nếu không gây hậu quả nghiêm trọng theo luật định.  Hành vi say rượu khi lái xe đã được điều qui định xử phạt hành chính rồi. Muốn khởi tố lái xe có cồn trong máu về điều khiển phương tiện giao thông thì phải định nghĩa rõ trong luật: “Như thế nào là điều khiển phương tiện khi say”. Bởi nó còn liên quan đến khả năng thích nghi cơ địa của từng người. Có người uống với nồng độ đó thì họ vẫn bình thường, nhưng với người khác thì đã quá say. Vấn đề xác định này, chỉ có cơ quan chuyên môn trong y học mới phân định một cách rõ nét. Rồi các thiết bị máy móc đo nồng độ của CSGT có thể tác động làm thay đổi kết quả kiểm tra hay không, có khách quan không, và có ai là người làm chứng,..?

Như vậy, về đề xuất bỏ tù người say rượu điều khiển xe cộ trong tình hình hiện nay là chưa phù hợp với các qui định của BLHS.  Với mức độ phổ biến tình trạng sử dụng rượu bia tham gia giao thông như  hiện nay thì  để có thể xử lý hành vi này bằng trình tự, thủ tục tố tụng hình sự thì mất quá nhiều thời gian, công sức và chi phí cho việc xử lý. Bởi để xử lý được hành vi này, cũng bắt đầu từ việc phát hiện tội phạm, điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án. Như vậy đặt ra vấn đề rằng, liệu các cơ quan tư pháp của chúng ta với lực lượng như hiện nay có đảm đương và dành thơi gian để giải quyết loại vụ án này hay không?

Đồng thời, việc phát hiện tội phạm này có đảm bảo tính công bằng hay không khi chỉ lực lượng công an giao thông mới có máy đo nồng độ cồn để phát hiện tội phạm. Trong khi đó, khi chưa gây hậu quả nghiêm trọng thì xử lý bằng thủ tục xử lý vi phạm hành chính là thỏa đáng. Nếu cần thiết, chúng ta có thể tăng mức xử phạt hành chính thật nặng hành vi uống rượu bia khi điều khiển phương tiện tham gia giao thông.
 
Xin cảm ơn luật sư!