- Các hãng công nghệ lớn trên thế giới (Big Tech) đang phải đối mặt với thách thức lớn nhất trong nhiều thập kỷ qua khi các cơ quan quản lý chống độc quyền ở cả hai bờ Đại Tây Dương (chủ yếu là liên minh châu Âu (EU) và Bắc Mỹ) tiến hành điều tra và xử phạt các hành vi bị cáo buộc chống cạnh tranh, có thể dẫn đến việc Apple và Google của Alphabet phải chia tách thành những công tý nhỏ hơn.

Điều đó có thể truyền cảm hứng cho các cơ quan giám sát trên khắp thế giới tăng cường hoạt động, bằng chứng là số lượng các cuộc điều tra chống độc quyền ngày càng tăng ở nhiều quốc gia khác nhau sau khi các vụ kiện ở EU và Hoa Kỳ xảy ra. Theo báo cáo của Reuters, kể từ khi AT&T bị giải thể cách đây đúng 40 năm, cho đến nay, chưa có công ty nào phải đối mặt với nguy cơ như vậy vì những yêu cầu đến từ các cơ quan quản lý của Hoa Kỳ.

Bộ Tư pháp Hoa Kỳ hôm thứ Tư đã cảnh báo Apple - công ty trị giá 2,7 nghìn tỷ USD rằng, lệnh chia tách vẫn được cân nhắc như một biện pháp khắc phục để khôi phục tính cạnh tranh cho thị trường. Bộ này đã hợp tác với 15 bang để kiện nhà sản xuất iPhone vì độc quyền thị trường điện thoại thông minh, cản trở các đối thủ và tăng giá. Mặc dù vậy, vụ việc có thể sẽ phải mất nhiều năm để giải quyết dứt điểm.

Hành động cứng rắn này của các cơ quan quản lý của Hoa Kỳ diễn ra ngay sau hoàng loạt các biện pháp cứng không khoan nhượng được ban hành trên khắp châu Âu vào tuần trước.

Big Tech sẽ sớm phải đối mặt với sự giám sát kỹ lưỡng hơn khi Apple, Meta và Alphabet có thể bị điều tra về các hành vi vi phạm Đạo luật Thị trường Kỹ thuật số (DMA) tiềm ẩn. Theo các chuyên gia nghiên cứu, các hãng này có thể chịu một khoản phí phạt khổng lồ, thậm chí là chia tách nếu vi phạm nhiều lần.

Người đứng đầu cơ quan chống độc quyền của EU - bà Margrethe Vestager được cho là đã tiên phong đưa ra các biện pháp quyết liệt vào năm ngoái khi bà cáo buộc Google có các hành vi chống cạnh tranh trong hoạt động kinh doanh công nghệ quảng cáo hái ra tiền và gã khổng lồ công cụ tìm kiếm này có thể phải thoái vốn khỏi các công cụ của mình.

Bà Margrethe Vestager yêu cầu Google bán một số tài sản của mình dường như là cách duy nhất để tránh xung đột lợi ích vì nó sẽ ngăn công ty này khỏi bị cáo buộc ưu tiên các dịch vụ công nghệ quảng cáo kỹ thuật số trực tuyến của riêng mình so với các nhà quảng cáo cũng như nhà xuất bản trực tuyến. Bà Vestager dự kiến ​​sẽ đưa ra quyết định cuối cùng vào cuối năm nay.

Nhà lập pháp Nghị viện châu Âu Andreas Schwab được biết đến đã tham gia rất nhiều vào việc soạn thảo các quy tắc công nghệ DMA mang tính bước ngoặt của EU bắt đầu trong tháng này, cho biết các nhà lập pháp muốn có hành động mạnh mẽ chống lại Big Tech vi phạm các quy tắc.

Ông Andreas Schwab phát biểu hôm thứ Sáu tuần trước rằng “Nếu họ không tuân thủ DMA, có thể tưởng tượng Nghị viện sẽ yêu cầu những gì. Đó chính là chia tách. Mục tiêu cuối cùng là làm cho thị trường cởi mở, công bằng và cho phép nhiều đổi mới hơn”.

Chia tách là điều rất khó để thực hiện

Không có gì chắc chắn rằng các cơ quan quản lý sẽ ban hành lệnh chia tách vì họ đang cân nhắc các lựa chọn và bất kỳ hành động nào cũng có thể dẫn đến phạt tiền. Các chuyên gia pháp lý cũng cho rằng vụ kiện chống lại Apple, rút ​​ra từ vụ kiện chống lại Microsoft năm 1998, lần này có thể sẽ khó khăn hơn.

Một quan chức Ủy ban giấu tên cho biết: “Ở Liên minh châu Âu, có ít truyền thống hơn, việc chia tách một công ty được coi là giải pháp cuối cùng. Điều này chưa bao giờ xảy ra trước đây”.

Luật sư Damien Geradin tại hãng Geradin Partners, người đang tư vấn cho một số nhà phát triển ứng dụng trong các trường hợp khác chống lại Apple, cho biết hệ thống tích hợp cao của Apple cũng sẽ tạo ra sự chia rẽ so với Google.

"Đối với tôi, nó có vẻ phức tạp hơn nhiều. Bạn đang nói về một thứ gì đó được tích hợp, chẳng hạn như bạn không thể buộc Apple thoái vốn khỏi App Store. Điều đó thật vô nghĩa", ông nói.

Ông cho rằng, sẽ tốt hơn nếu áp đặt các biện pháp khắc phục hành vi đối với Apple để buộc công ty này phải thực hiện một số điều nhất định, trong khi với trường hợp của Google, lệnh chia tách có thể chỉ nhắm mục tiêu vào các thương vụ mua lại được thực hiện để củng cố các dịch vụ chính của họ.

Max von Thun,Giám đốc nhóm vận động Open Markets, cho biết: “Có nhiều khả năng Bộ Tư pháp của Hoa Kỳ (DOJ) sẽ áp dụng các biện pháp khắc phục như mở chức năng phần cứng hoặc đảm bảo các nhà phát triển không bị phân biệt đối xử về mặt giá cả”. “Tôi nghĩ họ muốn nói rằng mọi thứ đều đã được cân nhắc nhưng điều đó không nhất thiết là họ sẽ chọn con đường đó”, ông nói.

Apple có được phần lớn doanh thu gần 400 tỷ USD mỗi năm từ việc bán thiết bị như iPhone, Mac, iPad và Đồng hồ, tiếp sau đó là hoạt động kinh doanh Dịch vụ vốn sẽ mang lại cho công ty này khoảng 100 tỷ USD mỗi năm.

Assimakis Komninos, đối tác của công ty luật White & Case, cho biết các biện pháp khắc phục mang tính cơ cấu như chia tách cuối cùng sẽ được thử nghiệm tại tòa án. Ông nói: “Tôi có thể nói rằng, kinh nghiệm về các biện pháp cơ cấu được áp đặt, chẳng hạn như chia tách là không nhiều, vì trong quá khứ cho thấy rằng điều này rất phức tạp, bên cạnh những thách thức pháp lý ghê gớm đằng sau đó nữa”.

 

Hoàng Thanh